تفرج در «تاج آباد» و لابه لای کتاب‌هایی که دوست‌شان داریم
بـــه دل جـــاده قصــه بــزن!
شیما جهانبخش/ اگر شما هم جزو کسانی هستید که در تعطیلات نوروزی ترجیح می‌دهید در دنیای کتاب‌ها سفر کنید و راهی کوچه پس کوچه‌های داستان‌های مختلف شوید، نوروز امسال می‌توانید با یک تیر 2 نشان بزنید. هم خانواده را به سفر ببرید و هم خودتان در دنیای کتاب‌ها قدم بزنید. اشتباه نکنید مقصدمان نمایشگاه کتاب نیست، می‌خواهیم به روستای «تاج آباد» یا «رسول آباد سفلی» در همدان برویم. به دل جاده بزنید و به سمت کرمانشاه حرکت کنید. در 25 کیلومتری مسیر اصلی همدان - کرمانشاه در حاشیه کوه و منطقه شکارممنوع آلمابولاغ توقف کنید؛ به روستا رسیده‌اید!
در این روستا فرصت دارید در دل رمان‌ها و داستان‌هایی که بخشی از خاطرات‌مان را ساخته‌اند، قدم بزنید. از «صد سال تنهایی» و از زیر درختان گردو و چنار کهنسال عبور کنید و قبرستان روستا را پشت سر بگذارید و به دنیای شازده کوچولو وارد شوید.
«بهشت گمشده» اولین تابلویی است که مقابل چشمان شما قرار می‌گیرد و به شما می‌گوید که به جایی متفاوت وارد شده‌اید. تمام ۳۰ کوچه روستای کردنشین «تاج آباد» یا رسول آباد سفلی، به نام یکی از کتاب‌هایی نامگذاری شده است که ما سال‌ها با آنها زندگی کرده‌ایم. از چند سال پیش که عکس تابلوهای جالب تاج آباد در فضای مجازی منتشر شد دیگر همه از ماجرای تابلوهای آبی این روستا که نام کتاب‌ها به زبان‌های فارسی، انگلیسی و کردی بر آن نقش بسته است، خبر دارند.
آوازه این روستا تا حدی پیچیده که چندی پیش «پائولو کوئیلو» خالق رمان «کیمیاگر»، با انتشار عکس تابلوهای این روستا در صفحه شخصی خود نوشت: «ابتکار کتابخوان‌ها و عاشقان ادبیات به روستای تاج‌آباد موقعیتی منحصربه‌فرد بخشیده و این روستا را در منطقه مطرح کرده است. کوچه‌های این روستا همه با شاهکارهای ادبیات جهان نامگذاری شده‌اند.»
اگر راهی روستا شدید به محیط دقت کنید چون نام‌های کوچه‌ها به‌گونه‌ای انتخاب شده‌اند که با شرایط محیطی هماهنگ باشد.
کوچه‌ای که سه ماه از سال باید منتظر وقوع سیلاب در آن بود؛ «سیلاب بهاری»، کوچه‌ای که مسجد در آن است؛ «مناجات‌نامه»، خیابانی که رودخانه از آن می‌گذرد؛ «دُن آرام» و کوچه‌ای که خانه بهداشت در آنجاست؛ «قانون» نام گرفته است.
نکته جالب این تابلوها درج نام «کردی» کتاب‌ها در قسمت پایین تابلو‌هاست. مثلاً کوچه «شازاده بچکولانه» همان «شازده کوچولو» یا خیابان «دونی سه رخو» همان «دُن آرام» است. شاید برای اولین بار باشد که به جای سفرهای معمول به روستایی رفته‌اید که دروازه ورود به دنیای کتاب‌هاست. اهالی این روستا بدون شک میزبان خوبی برای شما در نوروز هستند چون با کتاب مأنوس شده‌اند و اگر پای صحبت‌های آنها بنشینید حتماً تا ساعت‌ها سرگرم می‌شوید.
البته کتاب دوستی اهالی این روستا به امسال و پارسال برنمی‌گردد، قدیمی‌تر‌ها می‌گویند در روزی و روزگاری که رادیو و تلویزیون نبود، هر شب در خانه یکی از بزرگان جمع می‌شدیم و یکی از باسوادان روستا شاهنامه، لیلی و مجنون، اسکندرنامه و... می‌خواند و بقیه گوش می‌دادند. همین فرهنگ نسل به نسل در این روستا ادامه داشته و حالا تمام کوچه‌های تاج آباد به اسم شاهکارهای ادبی نامگذاری شده‌اند تا ادامه راه برای نسل‌های آینده هموارتر باشد.
البته معروفیت این روستا فقط مربوط به این تابلوها نیست بلکه جاذبه‌های طبیعی زیادی دارد که می‌تواند جوابگوی سلیقه دیگر همسفران‌تان هم باشد. مثلاً اگر شما اهل گشت و گذار در نقاط تاریخی هستید، نباید فرصت دیدن کاروانسرای منحصربفرد این روستا را که قرار است به‌عنوان نخستین ثبت جهانی استان همدان به ثبت برسد، از دست بدهید. با وجود آنکه برخی قدمت این کاروانسرا را بیشتر از۵۰۰ سال می‌دانند اما از آنجا که این بنا سند مکتوبی ندارد و پیشینه‌اش به درستی مشخص نیست، بسیار ناشناخته مانده است. ا
لبته طبق گفته اهالی، شاه عباس صفوی شبی هنگام عبور از این منطقه به‌دلیل کولاک گردنه به مشکل برمی‌خورد و در کاروانسرای تاج‌آباد اتراق می‌کند. همچنین در تحقیقات فردی به نام قره‌خانلو سابقه مکان به قبل از دوره صفویه می‌رسد.