مرجان قندی/ جنگل‌ها حکم ریه‌های کره زمین را دارند و بدون آنها تنفس در این کره خاکی ناممکن خواهد بود. زندگی روی این کره خاکی بدون جنگل‌ها امکان‌پذیر نیست. جنگل‌ها علاوه بر داشتن این نقش حیاتی در زندگی، محلی برای لذت و آرامش انسان از طبیعت است. این بار برای سفر می‌توانید جنگل‌های هیرکانی در کوه‌های تالش استان گیلان را انتخاب کنید. سرزمینی که قوم تالش از هزاران سال پیش آنجا را برای سکونت برگزیدند.

مسیر دسترسی به هیرکانی
بخشی از جنگل‌های هیرکانی در شمال کشورمان و بخشی در جمهوری آذربایجان قرار دارد. این جنگل‌ها در استان‌های اردبیل، گیلان، مازندران، گلستان، سمنان و خراسان شمالی پراکنده‌اند. در واقع جنوب دریای خزر و شمال رشته کوه البرز را جنگل‌های هیرکانی تشکیل می‌دهد، بنابراین برای رفتن به طبیعت هیرکانی می‌توانید یکی از استان‌های شمال ایران را انتخاب کنید.

آبشار «ریوو» الماس زیبای هیرکانی
در سکوت جنگل‌های هیرکانی تنها صدای پرندگان به گوشتان می‌رسد که آواز زندگی سر می‌دهند. از جایی به بعد در این جنگل، فضا از صدای شکوه مادر طبیعت یعنی آب پر می‌شود. این صدا از آبشاری است که در میان جنگل مانند الماس می‌درخشد. اسم این آبشار «ریوو» است. مردم منطقه تالش، این اسم را برای آن انتخاب کردند. ریوو اسم چوبی است نازک و بلند که معمولاً دست دامداران این منطقه می‌بینید. از این رو مردم اسم این آبشار را که باریک و بلند است ریوو گذاشته‌اند. سعی کنید حتماً با تور یا یک محلی منطقه جنگل را بپیمایید چون ابتدای مسیر در این جنگل را می‌توانید با جی‌پی‌اس بروید اما بعد از آن، به‌خاطر انبوه درختان و مه غلیظ، جی پی اس از کار می‌افتد و اگر مسیر را گم کنید، خطرناک است. بعد از تماشای آبشار ریوو به مسیر پیش رویتان ادامه بدهید. این مسیر طولانی است اما آنقدر زیباست که اصلاً متوجه گذر زمان نخواهید شد.

روستای «شاه میلرزان» با معماری ساده خانه‌ها و زیبایی‌های خیره‌کننده
در جنگل میان راه از روستایی به نام روستای «شاه میلرزان» می‌گذرید. این روستا یکی از روستاهای با ارزش استان گیلان به حساب می‌آید و در صورت اجرای برنامه‌هایی می‌تواند قطب گردشگری این منطقه باشد. چرا که هنوز معماری خانه‌های این روستا به شکل باورنکردنی حفظ شده و فرهنگ و سنت‌های زیبا و اصیل میان این روستاییان تالش زبان جاری است. اگر این روستای بکر در فهرست روستاهای هدف گردشگری ثبت شود قطعاً جوانانش به‌دلیل جست‌وجوی کار به شهرها کوچ نمی‌کنند. چون این روستای زیبا با پتانسیل‌های بی‌نظیرش می‌تواند منبع درآمد بسیار خوبی برای مردم محلی در زمینه گردشگری باشد. به شرط اینکه به آموزش و ظرفیت پذیرش گردشگر توجه ویژه شود و مدیریت و حفاظت از معماری آثار تاریخی و فرهنگی آن در نظر گرفته شود. می‌توانید در خانه‌های اهالی روستای شاه میلرزان که بسیار هم میهمان‌نواز هستند استراحتی داشته باشید و بعد به ادامه مسیر بپردازید.

تمشلانه، روستایی بکر در تالش
ادامه مسیر همچون راهی که پیمودید آنقدر زیباست که چشمانتان از تماشای آن سیر نخواهد شد و هر لحظه مناظر بسیار زیبا و متفاوتی را رخنمایی و به شما هدیه خواهد کرد. رودهای جاری میان درختان زیبا و بلند جنگل غرور خاصی را منتقل می‌کنند. خلاصه اینکه قدم‌زدن در موزه زنده طبیعی جنگل‌های هیرکانی که یکی از با ارزش‌ترین موزه‌های طبیعی جهان به حساب می‌آید، از ناب‌ترین اتفاقاتی است که در زندگی هرکسی می‌تواند رخ دهد. پس از پیمایشی طولانی به مراتع و ییلاقات بالادست می‌رسید، جایی که محل زندگی عشایر تالش در فصل بهار و تابستان است. روستای تمشلانه می‌تواند بکرترین جایی باشد که در عمرتان رفته‌اید. بعد از طی کردن حدود 10 کیلومتر مسیر سنگلاخی از جاده فرعی کنار قهوه‌خانه معروفی که در جاده منتهی به شاه میلرزان است می‌توانید به تمشلانه برسید. مردم تالش در فصل سرما معمولاً در جنگل زندگی می‌کنند و در فصل گرما به ییلاقات بالادست کوچ می‌کنند. مراتع بالادست این منطقه برای مردمانش بسیار مهم است به خاطر اینکه آنها به دام‌هایشان وابسته و دام‌ها هم وابسته به مراتع هستند. خوشبختانه معماری خانه‌های اینجا معماری کاملاً بومی و سنتی دارد. به‌طور مثال تمام مصالحی که در ساخت خانه‌ها استفاده شده از چوب، کاهگل و سنگ است. اینجا چون در بهار، پاییز و زمستان هوا خیلی سرد است، سقف همه خانه‌ها را خیلی کوتاه می‌سازند تا بتوانند خانه‌ها را به‌راحتی گرم کنند. اما متأسفانه در مناطق دیگر استان گلستان، گیلان، مازندران، اردبیل و حاشیه زاگرس می‌بینیم برخی که طبیعت را به ظاهر دوست دارند ویلاهایی می‌سازند که هیچ هارمونی با طبیعت آن منطقه ندارد و این موضوع به چشم کسانی که طبیعت را دوست دارند، تحمیل می‌شود و اگر این رویه همین‌طور ادامه پیدا کند معماری‌های سنتی در مناطق مختلف کشور کم‌کم از بین می‌رود. معماری بومی و اصیل هر منطقه الهام گرفته از طبیعت است برای اینکه از همان مصالحی که در طبیعت وجود دارد، استفاده می‌کنند، مثل همین معماری خانه‌های منطقه تالش و جنگل‌های هیرکانی.

اینجا زندگی جاری است
منطقه تالش جزو پرباران‌ترین نقاط ایران است و حتی در فصول گرم سال امکان دارد در ارتفاعات تالش به سختی خورشید و آسمان آبی را در چند روز پیاپی ببینید. لطافت هوا در این منطقه به شما اجازه استراحت نمی‌دهد و شما را برای گشت و ‌گذار در طبیعت می‌کشاند. هدیه طبیعت به چشمان کنجکاو شما رخنمون‌های بی‌مانند از مه و کوهستان، چوپان و رمه، درختان بلندقامت، خورشید و آسمان بر فراز زمینی پوشیده از سبزه‌های مخملی است. در میان دامداران تالشی هنرمندان تحصیلکرده‌ای هستند که هنوز پیشه و ریشه نیاکان‌شان را در قلب‌های روشن‌شان حفظ کرده‌اند چرا که به اصالت‌های فرهنگی و تاریخی قوم تالش باوری راسخ دارند و برای حفظ ریشه فرهنگ و اصالت، از سرزمین مادری دست نمی‌کشند.