ایمان گودرزی
روزنامه‌نگار

سالی که گذشت با اتفاقات زیادی در فوتبال ایران همراه بود، قهرمانی تاریخی استقلال در لیگ برتر و پایان سلطه قرمزها، تغییر و تحولات اساسی در تیم ملی و از همه مهم‌تر حضور ایران در جام جهانی 2022 قطر همه چکیده‌ای از اتفاقات مهم فوتبالی ایران در سالی که گذشت بودند، با هم به بررسی رخدادهای مهم فوتبالی در سال 1401 می‌پردازیم:
 
آبی‌های بدون باخت!
شاگردان فرهاد مجیدی پس از ۹ سال دوری از قهرمانی موفق شدند که جام را در لیگ بیست و یکم بالای سر ببرند، در این راه استقلالی‌ها موفق شدند آمارها و رکوردهای جذابی را از خود به جای بگذارند که شیرینی این قهرمانی را بیشتر کند. یکی از رکوردهایی که استقلال در فصل بیست و یکم به آن حمله کرد و آن را به نام خود ثبت کرد، طولانی‌ترین مدت صدرنشینی و بیشترین مدت صدرنشینی در یک فصل بود تا با ۲۰ هفته صدرنشینی متوالی از هفته‌های یازدهم تا سی‌ام به رکورد جالبی برسند. همچنین آبی پوشان در این فصل ۲۵ هفته از ۳۰ هفته را در صدر قرار داشتند که این هم رکورد جذاب دیگری برای این تیم بود. یکی دیگر از رکوردهایی که فرهاد مجیدی و استقلال در این فصل به آن حمله کردند تا به نام خود ثبت کنند، تعداد پیروزی‌های متوالی در یک فصل بود که این اتفاق در هفته‌های سیزدهم تا نوزدهم برای این تیم افتاد تا آنها با ۶ پیروزی متوالی رکورد جدیدی را به نام خود ثبت کنند. آبی‌ها به جز خط حمله در دفاع نیز عملکرد خوبی داشتند، دروازه آبی پوشان در این فصل تنها ۱۰ بار باز شد تا آنها صاحب بهترین خط دفاع و رکورد کمترین گل خورده در تاریخ رقابتهای لیگ برتر شوند. مجیدی و شاگردانش در حالی این رکورد را بهبود بخشیدند که رکورد قبلی نیز با ۱۳ گل خورده در یک فصل در اختیار خودشان بود. آنها همچنین با ثبت ۱۹ کلین شیت در این زمینه هم رکورد بسیار خوبی را به نام خود ثبت کردند و اما بهترین و ماندگار‌ترین رکوردی که مجیدی و شاگردانش چاشنی قهرمانی‌شان کردند، شکست‌ناپذیری در تمام فصل بود. آبی پوشان از مجموع ۳۰ باری که در این فصل به میدان رفتند ۱۹ بار پیروز شدند و ۱۱ بار برابر حریفان‌شان متوقف شدند تا تبدیل به اولین تیمی شوند که در همه ادوار لیگ برتر بدون شکست یک فصل را به اتمام رسانده است. این را شاید بتوان بهترین رکوردی دانست که آبی پوشان در لا‌به‌لای رکوردهای مختلف این فصل توانستند به نام خودشان ثبت کنند. شاگردان مجیدی در نهایت جام قهرمانی فصل بیست و یکم را با کسب ۶۸ امتیاز بالای سر بردند که این هم یک رکورد شکنی دیگر برای آنها بود. استقلالی‌ها در حالی در این فصل ۶۸ امتیاز به دست آوردند که پیش از این هیچ تیم حتی در لیگ‌های ۱۸ تیمی هم از مرز ۶۷ امتیاز عبور نکرده بود.
 
اولین جام در شهر خسته
نساجی مازندران که با شکست استقلال بدون باخت فرهاد به فینال جام حذفی رسیده بود موفق شد با یک گل آلومینیوم اراک را شکست دهد و جام حذفی را نصیب خود کند. در تاریخ فوتبال ایران، این نخستین جام قهرمانی سراسری در سطح اول فوتبال بزرگسالان کشور برای استان مازندران بود که نصیب باشگاه ۶۳ ساله نساجی شد. این بازی در ورزشگاه آزادی با حضور ۵۰ هزار تماشاگر برگزار شود و ساکت الهامی سرمربی نساجی توانست پس از قهرمانی با تراکتور در جام حذفی، قهرمانی با نساجی را هم تجربه کند. بهمن صالح‌نیا، علی پروین و علی دایی سه قهرمانی در جام حذفی دارند. ساکت الهامی با دومین قهرمانی خود در کنار منصور پورحیدری، امیر قلعه‌نویی، لوکا بوناچیچ و یحیی گل‌محمدی قرار می‌گیرد. الهامی تنها مربی در تاریخ جام حذفی فوتبال ایران است که هر دو جام خود را با تیم‌هایی غیر از استقلال و پرسپولیس به دست آورد. جالب اینکه یک شب قبل از قهرمانی بزرگسالان نساجی، امیدهای این باشگاه نیز با غلبه بر ملی حفاری برای دومین سال پیاپی فاتح رقابت‌های امیدهای ایران شدند. نساجی برای کسب اولین جام خود در تاریخ فوتبال ایران، با ضربه سر مهرداد عبدی روی ارسال کلانتری در دقیقه ۵۸ دروازه حسین پورحمیدی را باز کرد.
 
بازگشت پرابهام تاج
پس از برکناری عزیزی خادم، انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال با نامزدی مهدی تاج، میرشاد ماجدی و عزیزالله عزیزمحمدی در تاریخ 8 شهریور پس از آن‌که سایت رسمی این نهاد یک بار به‌صورت شبانه از لغو آن خبر داده بود، برگزار شد و مهدی تاج، با وجود انتقادها و پرونده‌های مطرح علیه او، دوباره به ریاست فدراسیون رسید. مجمع انتخاباتی فدراسیون فوتبال روز سه‌شنبه هشتم شهریور ماه تشکیل جلسه داد و با رأی ۵۱ نفر از اعضای آن، مهدی تاج را که همراه با میرشاد ماجدی و عزیزالله عزیزمحمدی، سه نأمزد تأیید شده برای کرسی ریاست بودند، به ریاست فدراسیون انتخاب کرد.
بازگشت دوباره مهدی تاج به فدراسیون فوتبال در حالی است که نام او در پرونده محکومیت ایران به پرداخت بیش از پنج میلیون یورو به مارک ویلموتس، سرمربی پیشین تیم ملی فوتبال مطرح است و ورود مجددش به انتخابات با واکنش مواجه شده بود. فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی در پرونده شکایت مارک ویلموتس از سوی دادگاه بین‌المللی حکمیت ورزش، به پرداخت سه میلیون و ۳۲۵ هزار یورو محکوم شد. تاج که دو سال پیش از این انتخاب دوباره و در میانه بحران‌ها، به‌دلیل ناراحتی قلبی از ریاست فدراسیون فوتبال استعفا کرده بود، برای این انتخابات قول داده بود که در صورت انتخاب به‌عنوان رئیس فدراسیون، کارلوس کی‌روش، مربی پیشین تیم ملی فوتبال را به ایران باز می‌گرداند.

 الوعده وفا
یک هفته پس از انتخاب مهدی تاج به‌عنوان رئیس جدید فدراسیون فوتبال، اولین ترکش‌ها به نیمکت تیم ملی فوتبال خورد و همان طور که پیش‌بینی می‌شد تاج در اولین تصمیم پس از بازگشت دوباره به فدراسیون فوتبال، پرونده بازگشت کارلوس کی‌روش را روی میز گذاشت. تاج که قبل از برگزاری انتخابات گفته بود که در صورت انتخاب توسط اعضای مجمع، درباره بازگشت کی‌روش به نیمکت تیم ملی فوتبال فکر خواهد کرد، مذاکره با سرمربی پرتغالی را آغاز کرد تا مشخص شود که دراگان اسکوچیچ آخرین روزهای حضورش روی نیمکت تیم ملی فوتبال را سپری می‌کند.
در این مدت جلسه‌ای با اسکوچیچ برگزار نکرد تا مشخص شود که اعتقادی به این سرمربی ندارد. پس از توافق کی‌روش و فدراسیون فوتبال، این سرمربی پرتغالی که بهمن ۹۷ پس از نزدیک به ۸ سال از تیم ملی فوتبال کنار رفته بود، پس از سه سال و نیم دوباره به ایران بر می‌گردد تا دوباره روی نیمکت تیم ملی فوتبال بنشیند. گفته می‌شد کی روش بر اساس این قرارداد، ماهانه ۵۰ هزار یورو دریافت خواهد کرد و در صورت توافق کی‌روش و فدراسیون فوتبال پس از جام جهانی، سرمربی پرتغالی در جام ملت‌های ۲۰۲۳ هم تیم ملی را هدایت خواهد کرد.
   
دوباره استقلال – نساجی
این بار در سوپرجام
استقلال قهرمان سوپرجام فوتبال ایران شد و بالاخره توانست برای اولین بار این عنوان را در فوتبال ایران کسب کند تا تنها جای خالی ویترین افتخارات خود را پر کند. تیم فوتبال استقلال تهران به‌عنوان قهرمان بی‌شکست فصل گذشته توانست با تک گل امیرارسلان مطهری با برتری برابر نساجی مازندران قهرمان جام حذفی در فصل پیش، برای اولین بار سوپرجام فوتبال ایران را بالای سر ببرد. استقلال که از زمان شکل‌گیری مدون این جام در ایران سالهای خوبی را پشت سر نگذاشته بود بالاخره توانست در هشتمین مرتبه اهدای جام این عنوان را در کرمان و در سال ۱۴۰۱ مال خود کند.
اما از نکات جالب سوپرجام این فصل فوتبال ایران می‌توان به بی‌تماشاگر بودن این بازی اشاره داشت که برای دو تیم پرطرفدار و قدیمی فوتبال ایران جای تأسف داشت؛ البته جشن قهرمانی استقلال نیز شاید به‌عنوان خاص‌ترین جشن قهرمانی تاریخ فوتبال ایران در سالهای بعد شناخته شود؛ جشنی که شبیه به جشن نبود و حتی در زمان بالارفتن جام که شاید اوج غایت یک رقابت ورزشی باشد، بازیکنان استقلال دست به سینه و بدون تحرک روی سکوی قهرمانی ایستادند! گفتنی است این هشتمین جام استقلال با یک مربی خارجی بود و حالا ساپینتو نام خود را در کنار اسامی همچون رایکوف بزرگ، جکیچ و شفر قرار داده است؛ ریکاردو ساپینتو با دومین جام دوران مربیگری خود تبدیل به دومین مربی خارجی فاتح جام به همراه استقلال پس از وینفرد شفر در دوران
پس از انقلاب شد.
 
قطر 2022، آرزویی که برآورده نشد!
جام جهانی 2022 برای نخستین‌بار در تاریخ باید در خاورمیانه برگزار می‌شد و همین مسأله باعث شد تا تعداد نمایندگان قاره آسیا به عدد 6 افزایش پیدا کند. تیم‌های ملی ایران، ژاپن، کره‌جنوبی، عربستان و استرالیا توانستند با حضور در مرحله انتخابی خود را به جام جهانی 2022 برسانند و تیم ملی قطر هم به‌عنوان میزبان رقابت‌ها سهمیه حضور در این مسابقات را به‌دست آورد. شاگردان کارلوس کی‌روش در پایان مرحله گروهی خداحافظی زودهنگام با جام جهانی داشتند و در کنار تیم ملی ایران، تیم‌های ملی قطر و عربستان هم ناکام در صعود به مرحله حذفی بودند اما صعود ژاپن، کره‌جنوبی و استرالیا باعث شد تا برای نخستین‌بار در تاریخ جام جهانی، 3 تیم از قاره آسیا به مرحله حذفی صعود کنند و در رقابت‌های مرحله یک‌هشتم نهایی شرکت نمایند. ملی‌پوشان فوتبال ایران برخلاف گمانه‌زنی‌ها درباره شانس بالای‌شان برای صعود به مرحله حذفی، نتوانستند طلسم‌شکنی کنند و با تاریخ‌سازی برای نخستین‌بار به جمع 16 تیم برتر صعود کنند و همین مسأله باعث شد تا بعد از قطر که به‌عنوان نماینده منتخب آسیا در جام جهانی حضور نداشت و در نقش میزبان در این رقابت‌ها به میدان رفت، تیم ملی ایران ضعیف‌ترین تیم جام جهانی 2022 قطر در بین تیم‌های آسیایی صعود کننده به جام لقب بگیرد. شاگردان کارلوس کی‌روش کار خود را در جام جهانی با یک پیروزی و 2 شکست به پایان بردند، آن‌هم در شرایطی که تفاضل 3- در کارنامه تیم ملی ایران به‌ثبت رسید. هر چند که ایران در گروه خود سوم شد، اما به مراتب عملکردی ضعیف‌تر از تیم ملی عربستان داشت که در گروهش به مقام چهارم رسید و نتوانست به مرحله حذفی صعود کند. عربستانی‌ها با هدایت هروه رنار از حیث امتیازگیری عملکردی مشابه ایران داشتند و با یک برد و 2 شکست 3 امتیاز به‌دست آوردند اما تفاضل 2- شاگردان رنار باعث شد تا عنوان ضعیف‌ترین تیم قاره آسیا در جام جهانی 2022 به ایران برسد و عربستانی‌ها از کسب این عنوان بگریزند.

بــــرش

خداحافظی دوباره، رویای ما کامل نشد!
پس از حذف تیم ملی از جام جهانی، حدود دو ماه بود که وضعیت نیمکت تیم ملی مشخص نبود، نه کی‌روش و نه فدراسیون فوتبال هیچ واکنشی به قطع یا ادامه همکاری با پرتغالی نداشتند. سرانجام کارلوس کی‌روش با انتشار پستی در صفحه اینستاگرامش از تیم ملی و کشور ایران خداحافظی کرد و نوشت: وقتی که سفر جدیدی را آغاز میکنم، خاطرات زیادی وجود دارد که با افتخار آنها را نگه خواهم داشت. مایلم از بازیکنان فوق‌العاده‌ام در تیم ملی تشکر کنم. قدردان زحمات کادر وفادار ایرانی ام، فدراسیون فوتبال و همه کسانی که از من و «میراث تیم ملی» حمایت کردند، هستم. از همه هواداران بابت حمایت و الهام بخشی در این چند سال تشکر می‌کنم.
به امید آینده
با این حساب دوره دوم مرد پرتغالی با پیوستن به تیم ملی قطر خیلی زودتر از دوره اولش در ایران به پایان رسید و هنوز که هنوز است هیچ جایگزینی برای او در تیم ملی معرفی نشده است و امیدواریم فدراسیون با انتشار نام سرمربی جدید تیم ملی برای سال 1402 به فوتبال ایران عیدی بدهد.