امریکا به بهانه دموکراسی خواهی، با پشتیبانی نظامی تنگه تایوان، آماده صف آرایی با پکن می‌شود؟
سودای استقلال در حیاط خلوت چین
زهره صفاری
خبرنگار
روزی که نانسی پلوسی سوار بر جت نظامی نیروی هوایی امریکا به عنوان نخستین مقام بلندپایه امریکایی در 25 سال اخیر در خاک تایوان مورد استقبال مقامات این تنگه جدایی طلب قرار گرفت، پکن خشمگین از این مداخله‌جویی امریکایی، مانوری نظامی را در دریا و بر فراز این منطقه ترتیب داد و اعتراض خود را به این اقدام واشنگتن اعلام کرد. دلیل چینی‌ها برای اعتراض به سفر رئیس مجلس نمایندگان امریکا به تایوان بر کسی پوشیده نبود؛ آنها تایوان را بخشی از قلمروی سرزمینی خود می‌دانند و بدون شک چنین دیدارهایی را مصداق بارز دخالت در امور داخلی کشورشان قلمداد می‌کنند. شاید همین علت آشکار سبب شد جو بایدن برای آرام کردن آتش خشم چین تأکید کند که این سفر هیچ تغییری در دیدگاه دیرینه امریکا درباره پذیرش «سیاست چین واحد» ندارد. اما همزمان با این تلاش برای حفظ روابط سیاسی، نانسی پلوسی با بیان اینکه این سفر را بخشی از الزامات امریکا برای حمایت از دموکراسی در برابر کشورهای خودکامه ترتیب داده است، هیزم بر آتش روابط واشنگتن-پکن ریخت و در جریان سفرش نیز چندین بار بر این موضع پافشاری کرد. با این حال چین نیز در برابر این سیاست دوگانه امریکایی آرام نماند و به محض فرود جت جنگنده حامل نانسی پلوسی در تایوان، مانوری نظامی را در آسمان و آب‌های نزدیک تنگه به راه انداخت و سران تایوان را مجبور به آماده باش نظامی کرد. سفر نانسی پلوسی به تایوان و مانور نظامی چین بهانه‌ای شد تا امریکا نیز تحرکات نظامی‌اش را در منطقه ایندو-پاسفیک افزایش دهد و چندین ناو جنگی را وارد دریای فیلیپین کند. از سوی دیگر پس از سفر رئیس مجلس نمایندگان امریکا به تایوان، چندین هیأت مقامات امریکایی و بعضی کشورهای اروپایی نیز به تایوان سفر کردند؛ اقداماتی که حساسیت چین را نسبت به این تنگه چند برابر کرد و سبب شد تا آرایش نظامی در اطراف این منطقه جدایی طلب را حفظ کند. بواقع سفر مقامات سیاسی به این جزیره برای چین مصداق بارز مشروعیت بخشی این کشورها به تایوان و نقض حریم حاکمیتی پکن به شمار می‌رفت آن هم در شرایطی که به رغم تمامی تلاش‌های غرب، تاکنون تنها 14 کشور جهان، استقلال تایوان را به رسمیت شناخته‌اند اما همچنان هیچ دولتی همزمان روابط رسمی با چین و تایوان نداشته است.
نگرانی بزرگ
امریکا مهمترین تأمین کننده بین‌المللی تسلیحات نظامی برای تایوان به شمار می‌رود و افزایش حمایت واشنگتن از این جزیره، بدون شک روابط پکن و واشنگتن را تحت تأثیر قرار خواهد داد. اما هواخواهی کاخ سفید از تایوان تا حدی پیش رفته است که جو بایدن، رئیس جمهور امریکا در قبال اعلام موضع پکن در قبال تایوان به عنوان بخشی از قلمروی سرزمینی‌اش، تأکید کرده است که هر گونه تلاشی از سوی چین برای سلطه با زور بر تایوان، واکنش سخت امریکا را در پی خواهد داشت. کارشناسان معتقدند بی‌شک الگوی اوکراین در تایوان قابل اجرا نیست چراکه چین می‌تواند این جزیره را برای هفته‌ها و حتی ماه‌ها به انزوا بکشاند. پس چاره‌ای نیست جز آنکه تایوان پیش از هر گونه تنش نظامی، انبار تسلیحات امریکایی شود. بنابراین بسیاری از تجهیزات و مهماتی که سران اوکراینی برای آنها دست به دامان امریکا شده‌اند، برای فروش به تایوان ارائه شده‌اند. این تحرکات اما از رصد چینی‌ها پنهان نیست و به گفته مقامات تایوانی حدود 22 هواپیمای نظامی و ناو در عملیات رصد و نظارت از سوی این کشور در اطراف تنگه مستقر شده و کوچکترین اقدام را به دقت زیر نظر دارند. در این میان موضوع نگران کننده‌تر تغییر سیاست نعل و میخ امریکا است که همواره به رغم اقدامات تحریک کننده برای حمایت از تایوان، از تقابل رودررو با پکن اجتناب می‌کرد؛ موضوعی که به نظر می‌رسد در دولت جو بایدن تا حدودی تغییر کرده و گرایش به سمت تنش آفرینی یافته است.