سوسن صادقی
روزنامه‌نگار

نزدیک عید نوروز است و خریدها برای رفتن به استقبال سال نو در این ماه آغاز می‌شود و شور و شوق فراوانی برای خرید وجود دارد. با وجود جذابیت خرید می‌توان گفت خرید متناسب با بودجه و در کل خرید اقتصادی یک هنر است. راهکارهای خرید اقتصادی به ما کمک می‌کند تا بعد از خرید و حساب و کتاب با این موضوع مواجه نشویم که خیلی از خریدهایی که انجام داده‌ایم اصلاً در اولویت نبوده است. اما برای خرید اقتصادی چه باید کرد؟ چند توصیه در این خصوص وجود دارد.

بازبینی قبل از خرید
اول از همه اینکه وقتی در حال خرید هستید حتماً فهرستی از اجناسی که می‌خواهید بخرید را تهیه کنید چون گاهی فراموش می‌کنید کالایی را در منزل دارید و آن را می‌خرید و بعد از مراجعه به خانه متوجه می‌شوید که‌ای دل غافل این وسایل را که داشتم. قبل از خرید، وسایل خود را بازبینی کنید که چه چیزی دارید و چه چیزی ندارید سپس به خرید بروید. سعی کنید بیشتر از فهرست هم خرید نکنید و اگر کالایی بخصوص در فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای به چشم‌تان خورد که به نظرتان رسید خوب است آن را تهیه کنید، از خرید آن صرفنظر کنید یا دست‌کم در همان زمان از خرید آن صرفنظر کنید چون احتمالاً بعد از بررسی متوجه خواهید شد فعلاً به آن نیاز ندارید.

فراموش نکردن حساب و کتاب
میزان مبلغی را که باید هزینه کنید، یادداشت کنید و هنگام خرید، حساب و کتاب هزینه‌ها را داشته باشید که از این مبلغ فراتر نرود.

خرید با حال خوب
خرید با حال خوب باعث می‌شود هر خریدی را انجام ندهید بنابراین وقتی روحیه و حال خوبی ندارید حتی اگر گرسنه یا خسته هستید، هیچ وقت به خرید نروید، بخصوص کسانی که با خرید حال‌شان بهتر می‌شود، اما این بهبودی حال، گاهی گران تمام می‌شود و به خریدی می‌انجامد که ضرورت نداشته و باعث هدررفت پول می‌شود و از دیگر خریدهای ضروری جا می‌مانید.

کشف مغازه‌های جدید
دقت کرده‌اید وقتی به فروشگاهی که بارها از آن خرید کرده‌اید وارد می‌شوید دوست دارید هرطور شده خریدی حتی کوچک داشته باشید ولو اینکه آن را نیاز نداشته باشید؟ پس در آستانه عیدنوروز سعی کنید به فروشگاه‌ها یا مغازه‌هایی که همیشه به آن سر می‌زده و خرید می‌کردید، نروید و سعی کنید مغازه‌ها و فروشگاه‌های جدیدی را کشف کنید. مهم‌تر اینکه در همان کشفیات اجناس را لمس نکنید چون با لمس کردن رغبت بیشتری به خرید پیدا می‌کنید پس مراقب باشید تا دم عیدی پول‌تان را برای اجناسی که در اولویت نیست، صرف نکنید.

پاساژگردی ممنوع
اگر واقعاً به وسیله و کالایی نیاز ندارید به فروشگاه‌ها سر نزنید یعنی برای تفریح و سرگرمی و بی‌هدف به ویترین مغازه‌ها نگاه نکنید این کار باعث می‌شود وسوسه شوید و چیزی را که نیاز ندارید، بخرید. با این دسته از خرید‌ها فقط پول‌تان را از دست می‌دهید.

خرید با همراه هم‌سلیقه
وقتی به همراه کسی به خرید می‌روید و نظر همراه‌تان را برای خرید جنسی می‌پرسید ممکن است از نظر او آن کالا خیلی خوب به نظر برسد و شما را برای خرید تشویق کند، این درحالی است که ممکن است بعداً از این خرید پشیمان شوید در این صورت است که در واقع پول‌تان را دور ریخته‌اید پس برای داشتن خرید اقتصادی با افرادی به خرید بروید که هم‌سلیقه شما باشند و وقتی شما را تشویق به خرید کردند، پشیمان نشوید و پول‌تان را دور نریخته باشید. البته مهم‌تر اینکه با افرادی به خرید بروید که شما را از خریدهای اضافی بازدارند که در این میان یکی از والدین یا یک دوست مقتصد، یاریگر شما می‌تواند در داشتن یک خرید اقتصادی باشد. البته عده‌ای از کارشناسان هم معتقدند بهتر است به تنهایی خرید بروید زیرا همراه بردن بچه‌ها یا دوستانی که به خرید علاقه دارند، ممکن است باعث شود، پول اضافه خرج کنید.

دقت در کیفیت
این یک ضرب‌المثل انگلیسی معروف است: «ما آنقدر پولدار نیستیم که چیزهای ارزان بخریم» این ضرب‌المثل کاربردی است. از خرید کالاهای ارزانِ بی‌کیفیت خودداری کنید که مبادا پول خود را هدر داده باشید پس برای داشتن خرید اقتصادی باید به دنبال کالاهای باکیفیت رفت تا با چند بار مصرف از رده خارج نشود و برای مدتی ماندگار باشد.

خرید با پول نقد
خرید با کارت اعتباری با شیوع کرونا اوج گرفت و خرید با پول نقد کمرنگ شد، هرچند این روزها به دلیل فرار مالیاتی بیشتر فروشگاه‌ها و مغازه‌ها از پرداخت پول نقد استقبال می‌کنند اما یک موضوع را نباید فراموش کرد که وقتی با کارت اعتباری خرید انجام می‌شود کم شدن از بودجه برای خرید مربوطه را احساس نمی‌کنیم این درحالی است که این حس درباره پول نقد وجود دارد و با هر خرید از میزان آن کاسته می‌شود و عاملی بازدارنده برای خریدهای بدون صرفه اقتصادی است پس اگر برایتان ممکن است کمتر از کارت‌های اعتباری برای خرید استفاده کنید.

تعیین استانداردها
گاهی تحت تأثیر تبلیغات و تعریف و تمجید فروشنده‌ها، افراد دست به خریدهایی می‌زنند که بعداً متوجه می‌شوند نیازی به آن نبوده است. در آستانه عیدنوروز این دسته از تبلیغات و تعریف و تمجید فروشنده‌ها اغراق‌آمیز می‌شود و معمولاً از این دست جملات «پرفروش‌ترین کار است... این کالا با این قیمت جای دیگری نیست....امروز نخری از دستت رفته» زیاد می‌شنویم بنابراین باید مراقب این دسته از تبلیغات هم بود تا به خرید وسوسه نشویم. به صحبت‌های فروشنده‌های مغازه‌ها توجه نکنید و پیشنهادهای خرید آنها را نشنیده بگیرید. اگر ول‌کن معامله نیستند و می‌خواهند کاری کنند دست خالی از فروشگاه و مغازه‌شان بیرون نروید، آنجا را ترک کنید. هروقت به آن کالا نیاز داشتید می‌توانید آن را بخرید.

کاهش هزینه با خرید از حراجی‌ها
خرید کالاهایی که ضروری نیستند و در اولویت چندم‌تان قرار دارند را به بعد موکول کنید و منتظر حراجی‌ها باشید. البته نباید فراموش کرد که باید مراقب خرید از حراجی‌ها هم بود چون در این مواقع چون قیمت‌ها ارزان‌تر هستند ممکن است شما را برای خریدهای غیرضروری وسوسه کند. پس در حراجی‌ها هم، تنها به فکر خرید ضروریات باشید تا خرید اقتصادی را تجربه کنید.

مکث چند دقیقه‌ای، آیا واقعاً لازمش دارم؟
حتما برایتان پیش آمده است که جنسی را صرفاً به دلیل اینکه از آن خوش‌تان آمده و هوس کرده‌اید، خریده‌اید. بنابراین قبل از خرید، 5 دقیقه مکث کنید و به این موضوع فکر کنید که آیا واقعاً آن را نیاز دارید یا نه؟ البته برخی کارشناسان به مکث‌های 20 دقیقه‌ای و حتی 24 ساعته هم اشاره می‌کنند بخصوص اگر آن جنس گران باشد. اگر از کالایی خوش‌تان آمده و در عین حال به آن نیاز دارید می‌توانید دوباره به خریدش فکر کنید ولی اگر دودل شدید، رها کنید و از آنجا دور شوید. کارشناسان معتقدند برای خرید کالاهای گرانقیمت از زمان دیدن کالا تا خرید آن باید یک ماه تعلل کرد، چرا که باید بودجه‌بندی را به درستی کنترل کرده و سپس اقدام به خرید کرد.

خرید هدایای باصرفه
اگر اهل هدیه دادن در نوروز هستید، برای خرید هدایای عید برنامه‌ریزی کنید. سعی کنید به اندازه بودجه‌ای که برای خرید هدیه کنار گذاشته‌اید، خرید کنید و بیشتر از بودجه هدیه‌ای را انتخاب نکنید. خرید هدیه‌های نوروزی خود را به روزهای پایانی موکول نکنید. خرید از فروشگاه‌های بهاره نزدیک عید که تخفیف دارند، می‌تواند مکان مناسبی برای انتخاب هدیه‌های نوروزی باشد. البته برخی مغازه‌ها هم در پایان سال حراجی دارند، می‌توانید خرید هدیه‌های نوروزی‌تان را به آن زمان هم موکول کنید تا بتوانید با خرید تخفیفی در بودجه‌تان صرفه‌جویی کنید. از فروشگاه‌های آنلاین هم می‌توانید کمک بگیرید و با یک جست‌و‌جو، کالاهای مورد نظرتان را پیدا کنید. البته این به آن منظور نیست که برای کسانی که دوست دارید کالاهای ارزان و بی‌کیفیت بخرید بلکه هدف این است به دنبال کالاهای خوب اما با تخفیف باشید.

استفاده از خریدها
برخی افراد با اینکه کالاهای خوب و باکیفیتی خریداری می‌کنند اما دل‌شان نمی‌آید از آن استفاده کنند و سعی می‌کنند از آن محافظت کنند و وقتی نیاز به همان جنس و کالا مانند کفش، لباس و حتی وسایل خانه پیدا می‌کنند به دنبال خرید اجناس ارزان می‌روند و این یعنی هزینه اضافی. بنابراین اجناسی بخرید که بتوانید از آنها استفاده کنید تا دیگر نیازی نباشد هزینه اضافی بپردازید.

اشتراک‌گذاری
گاهی به یک وسیله صرفاً در موقعیت خاص مانند عید نیاز دارید و بعد از آن دیگر استفاده‌ای نخواهد داشت، به همین دلیل برای صرفه‌جویی در هزینه‌های خود سعی کنید آنها را از دوستان و اقوام نزدیک قرض بگیرید یا اگر دیگران وسایلی را نیاز دارند که شما دارید با آنها به اشتراک بگذارید.

لغو پیامک‌ها و ایمیل‌های فروشگاه‌ها
اشتراک‌گذاری برای آگاه شدن از تخفیف‌ها و اجناس جدید را لغو کنید چون به این ترتیب با هر آگهی و خبرنامه‌ای که درباره کالاهای جدید بخصوص در آستانه عید به دست‌تان می‌رسد، دچار وسوسه خرید می‌شوید و ممکن است کالاهایی که نیاز ندارید را خریداری کنید و مدیریت بودجه‌تان را از دست بدهید و کم بیاورید.

اول هزینه‌های بعد از تعطیلات را
کنار بگذارید
نزدیک عید هزینه زیاد است اما باید به فکر بعد از تعطیلات هم باشید بنابراین بودجه بعد از تعطیلات را کنار بگذارید تا بعد از آن تا زمان دریافت حقوق یا کاسبی دچار مضیقه مالی نشوید.