تولید ایرانی، کیفیت جهانی

در حافظه موقت ذخیره شد...

روایت فراز و فرود های یک شرکت دانش بنیان یزدی در خودکفایی ماشین‌آلات نساجی

تولید ایرانی، کیفیت جهانی

جواد اشرف
مصاحبه

فاطمه سادات امامی
تنظیم
«آپافن» یکی از مطرح ترین ارائه دهندگان و تولید کننذگان دستگاه های بومی صنعت نساجی با فناوری دانش محور و دانش بنیان است که به دست یک تیم متخصص و با تجربه یزدی پایه گذاری شده است. این شرکت تعاوني دانش بنيان که با شعار تولید ایرانی، کیفیت جهانی و مجوز فناوری دانش بنیان فعاليت خود را در پارک علم و فناوري يزد از سال ۱۳۹۰ آغاز نموده و در یک دهه تلاش خود تیمی از جوانان دهه 60 و70 را گرد هم آورده که با ساخت ماشین آلات صنعتی به مدت یک دهه سابقه فعالیت و همگام با استاندارد جهانی در بازار شناخته شده است و توانسته است در این زمینه موقعیت خود را تثبیت نماید. این شرکت اکنون انواع دستگاه های وایندر نخ را تولید می‌کند. این محصولات در تمام مراحل مربوط به صنعت نساجی از تولید نخ گرفته تا چله‌کشی رنگرزی و بافندگی و صنعت دوخت کاربرد دارد. متن زیر گفتگوی ما با مهندس وکیلی مدیرعامل جوان شرکت دانش بنیان آپافن است.

ورود آپافن به صنعت نساجی
من سال 96 به این جمع پیوستم. در پارک علم و فناوری باهم آشنا شدیم؛ همان نفراتی که در دوران دبیرستان و دانشجویی در قالب تیم‌های رباتیک می‌رفتیم با هم مسابقه می‌دادیم. رفیق فابریک بودیم و همدیگر را می‌شناختیم. به من پیشنهاد دادند به تیم شرکت آپافن یپیوندم. من هم بعد از تجربه راه اندازی دو شرکت از صفر تا صد، احساس کدم می‌توانم در کنار تیم آنها باشم و کمکی بدهم. وقتی من وارد شم دستگاه درست نمی‌کردند. ‎آپافن از ابتدای تاسیس(90) تا حدود 96 در زمینه طراحی و ساخت ماژول های رباتیک برای صنعت کاشی و سرامیک فعال بود. ماژول هایی که طراحی آن کمک می‌کند به بازوهایی که کاشی و سرامیک را جا به جا می‌کنند. شرکت، طراحی آن را دنبال می‌کرد. با همدیگر مشورت کردیم . می‌گفتم این‌ها میوه برایتان ندارد چون معمولاً این‌ محصولات در بازار به شکل رانت است؛کله‌ گنده‌ها می‌آورند. بازار کار را به شما نمی‌دهند. تازه شمایی که هنوز تازه کار هستید. حالا 5 سال، 10 سال یک چیزی از شما گذشته بود یک حرفی بود. همین‌طور هم شده بود. دیدند نمی‌توانند این بازوی رباتیک را درست کنند در صورتی که من متوجه می‌شدم که واقعا محصول خاصی بچه‌ها درست کردند. اصلاً یک چیزی که باور نشدنی بود تولیدش...به هرحال تولید ماژول موفقیت آمیز نبود. پدر یکی دو نفر از آن دوستان در صنعت نساجی کار می‌کردند. گفتند خب چه کاری است .همین چیزی که پدر و مادر ما در آن فعال هستند می‌رویم و برای سیستمشان طراحی می‌کنیم. رفتند یکی از دستگاه‌های وایندر نخ اسپانیایی که پدرشان نگهداری کرده بود را مهندسی معکوس کردند. شروع می‌کنند به ساختن و به چالش برمی‌خورند. دوباره می‌روند سراغ یک دستگاه ایتالیایی و از آن کپی می‌زنند. بعد این دو را ادغام می‌کنند یک دستگاه جدید شکل می‌گیرد. دوباره می‌بینند نمی‌شود. دوباره می‌روند سراغ دستگاه ترکی.این روند طی می‌شود تا این دستگاه، دستگاهی بومی می‌شود.
یک چیزی به شما بگویم تولید این دستگاه که نیاز صنعت نساجی ایران را جواب می‌د‌هد به این معنا نیست که دستگاه خارجی جواب نمی‌دهد ولی کار بومی یک سری مزایا دارد. نساج کار ایرانی خوشش می‌آید با این دستگاه کار کند چون ساختارش با نخ تولید ایران طراحی شده است .کارگر ایرانی که پای آن می‌ایستد کار کند می‌داند چطور راحت با آن کار کند. ذائقه او با آن منطبق است. قد و قواره آن، ساختمان و مکانیزم هایش بومی شده است. بالاخره نمونه اولیه این دستگاه ساخته شد.
بعدها شرایط اقتصادی طوری تغییر کرد که تصمیم گرفتیم سفارش‌هایی که در بخش‌های دیگر به ما ارائه می‌شد را هم انجام بدهیم یکی از این سفارش‌ها در حوزه ساخت حس‌گر کنترل کیفیت اپتیک نخ بود که اتفاقاً به دلیل تولید همین محصول مجوز دانش بنیانی را دریافت کردیم .کم‌کم محصول تولیدی را ارتقا دادیم و سعی کردیم در تولید دستگاه‌های دیگر صنعت نساجی هم وارد شویم و اکنون هنگام همگام با استاندارد جهانی در بازار شناخته شده‌ایم. الآن که با شما صحبت می‌کنم شرکت آپافن چهار دستگاه بزرگ نساجی راتولید می‌کند. به‌طورکلی محصولات شرکت آپافن به پنج دسته کلی تقسیم می‌شوند؛ دستگاه‌های بسته‌بندی نخ، دستگاه شل پیچی و فاق ماشین‌،کلاف به بوبین برای رنگرزی، دستگاه چند لاکنی نخ، دستگاه تاب و چندلا تابی نخ و درنهایت ماشین‌آلات وایندر نخ با عملکرد کنترل کیفیت و پردازش نخ که برای آنالیز و تضمین کیفیت نخ تولیدی بکار می‌رود و با افزایش تنوع محصولات، شرکت از حالت کارگاه به حالت کارخانه تغییر شکل داد.
بومی بودن؛ یک مزیت، یک اولویت
این مملکت در صنعت نساجی واقعاً جای حرف دارد . اصل صنعت نساجی از قدیم در ایران بوده و می‌تواند جای کار داشته باشد. حالا انشالله ما امید داریم که بازار ایران به واسطه این فعالیت ها رونق بگیرد. چون ناچارا نساج‌ها در شرایط تحریم می‌بینند که مهجور شده‌اند و دسترسی به ابزار به راحتی امکان پذیر نیست. قبلا و حتی الان هم تا حدی، در حوزه دستگاه ها بازار کلاً در قبضه اروپایی‌ها، هندی‌ها و چینی هاست. در حالت عادی هیچ‌وقت نگاه به ایرانی نمی‌کنند. ما در این 2 سال سعی کردیم نشان بدهیم که ایرانی هم خوب است. قرار گرفتن در شرایط تحریم باعث شد به ما نگاه کنند. از اصفهان کسی به من می‌گفت: اگر ما می‌دانستیم این‌جا هست اصلاً به ترکیه نگاه نمی‌کردیم و دستگاه ترکی نمی‌خریدیم، دستگاه آلمانی نمی‌خریدیم. گفتم: ولی آن موقع نگاهتان جای دیگری بود [با خنده]. این بومی بودن تمام مراحل تولید یکی از مزیت های غیر قابل انکار شرکت تولیدی آپافن است. تقریبا 90 درصدش را خودمان تولید می‌کنیم و بومی است. حتی موتورش را که باید خریداری کنیم سعی کردیم ایرانی‌اش را بخریم چینی‌اش را هم نخریم. ایرانی آن را بخریم تا اقتصاد مملکت رشد کند. به جای اینکه این سرمایه برود بیرون از داخل تامین کنیم. البته در بعضی موارد‌ چاره‌ای نبود . مثلاً یکسری قطعه نیاز داشتیم به اسمِ درام. یک مدت خودمان وارد مراحل تولیدش شدیم دیدیم زمان می‌برد و از رسالت خود آپافن داریم دور می‌شویم. تصمیم گرفتیم ک جبرا این قطعه را از چین و ترکیه بخریم. بعد ترکیه هم متاسفانه جنس چیپ‌اش را می‌فرستد این‌جا. چون می‌دانستند ما تولید کننده دستگاهی هستیم که در ترکیه دارد تولید می‌شود، دقیق رصد می‌کنند. حتی مشتری‌های ما را دارند رصد می‌کنند. این اتفاق که افتاد به علاوه‌ی تحریم‌ها باعث شد که ما برویم سمت این‌که یا خودمان همه چیز را تولید کنیم یا این‌که از داخل تأمین کنیم. مثلا موتور را برویم از موتوژن بخریم. درام را برویم از خود تولید کننده‌هایمان خریداری کنیم و این شد که الان 90 درصد این دستگاه‌ها داخلی است. یعنی گردش اقتصادی آن داخل ایران. دست ما هم خیلی بازتر شد. چون به تولید کننده می‌گفتیم این‌جا فلان آپشن را روی محصول بگذار. حتی مثلاً اینوِرتِر که بایستی از جنس خارجی می‌خریدیم اوایل خودمان طراحی می‌کردیم. اینورتر یک قطعه الکتریکی است که کارش تنظیم ولتاژ جریان برق است. اینورتری که در بازار است مثلاً 4 تومان، 5 تومان است ما با 2 تومان، 3 تومان خودمان ساختیم و هزینه نسبت‌به نمونه خارجی بدلیل این‌که صفر تا صد کار در ایران انجام می‌شود و از حوزه طراحی تا بخش اجرا تمامی زیرساخت‌ها توسط متخصصان ایرانی اجرا می‌شود هزینه تمام شده دستگاه‌ها و فرایند کار بسیار ارزان‌تر از نمونه‌های خارجی است. ضمن این‌که خدمات پس‌از فروش هم برای دستگاه‌ها و محصولات ارائه می‌شود. از آن سمت دستگاه از لحاظ کیفیت هم سطح دستگاه اروپاییست، ما رسالتمان را گذاشتیم کیفیت و پشتیبانی. شرکت خارجی تحویل می‌دهد و در می‌رود. پشتیانی‌اش هم نمی‌کند.اما ما گفتیم علاوه بر این که تا یک سال به صورت رایگان پشتیبانی محصول داریم تا هر وقت هم که خواستند دستگاه را ساپرت می‌کنیم. قطعات را تعویض و تعمیر می‌کنیم. اگر در جایی نیاز بود امکاناتی متناسب با نیاز داخلی به دستگاه اضافه شده یا تغییر می‌کند. کیفیت بالا و اعتمادسازی کیفیت بالای محصولات شرکت دانش بنیان آپافن باعث شده سایر تولیدکنندگان دستگاه‌های صنعت نساجی برای تأمین قطعات مورد نیازشان به آپافن اعتماد کرده و محصولات این شرکت را خریداری کنند. ازآن‌جاکه دانش فنی طراحی و ساخت ماشین‌آلات وایندر نخ در تمامی زمینه‌های مکانیکی الکتریکی و الکترونیکی تولید شده توسط متخصصین شرکت آپافن است. یکی دیگر از ویژگی‌های طراحی دستگاه آپافن چندمنظوره بودن قطعات است به این معنا که دستگاه با یک ساختار عمومی طراحی‌شده و به اضافه و کم شدن ماژول های مختلف کاربری دستگاه تغییر می‌کند و می‌تواند چند قابلیت مختلف را داشته باشد.
تیم فنی و همه فن حریف کلید طلایی آپافن
داشتن یک تیم فعال و حضور افراد نخبه در گروه کمک کرد تا بتوانیم این مسائل را حل کنیم. آپافن یک زمانی چهار نیرو داشت. الآن 24-23تا نیرو دارد و الآن هم که با شما صحبت می‌کنم دارد برنامه‌ریزی می‌کند روی 30 و خرده‌ای نیرو. اوائل تولید دستگاه با یک کارگاه 60 متری شروع کردیم، اما الآن در شهرک صنعتی 6000 متر زمین خریدیم. سعی کردیم که ماشین‌آلات تولید را خودمان بخریم مثلاً دستگاه فرز سی‌ان-سی و دستگاه‌های دیگر را خودمان خریدیم. قبل از آن ورق را می‌خریدیم، آهن‌آلات را می‌خریدیم، می‌رفتیم در کارخانه‌ی ایکسی می‌گفتیم: این را برایمان خم کن، لیزر کن. اما کم کم کار پیشرفت کرد.با تیم معمولاً اتاق فکر داریم حتی محصول جدید هم که قرار است بسازیم با هم آنالیز می‌کنیم که کدام محصول خوب است، کدام بازار دارد، ما تکنولوژی و توانایی کدام یک را داریم. بعد که تصمیم گرفتیم و مسئول انتخاب شد شروع می‌کنیم به ریز کردن کارها. واحد طراحی می‌آید وسط، واحد بازار می‌آید وسط؛ همه چیز را ریز می‌کنند و بعد شروع می‌کنند به ساختن.
بنای دانش بنیان
هسته اولیه این تیم متشکل از دانشجویان بود؛ سال 80 پارک علم و فناوری راه افتاد. سال 84 اولین تیم رباتیک آن شکل گرفت. آن موقع من و برخی از بچه‌های دانشگاه با آنجا لینک شدیم. سال84 که وارد پارک شدم ساختار پارک تازه شکل گرفته بود و از اول با آن عجین شدیم و هسته‌های اولیه تیم نیز همین جا یکدیگر را پیدا کردند. پارک علم و فناوری آن شاکله‌ی اولش که داشت شکل می‌گرفت ما هم بودیم. ما چون که بیزنس داشتیم سعی می‌کردیم خط بدهیم. یک درصدی حالا گوش به حرف ما می‌دادند بعضی هم نه! اینجا تیم های رباتیک تشکیل شد و همین تیم ها هسته اولیه شرکت ها شد.در کنار بحث های فنی بحث های علمی مدیرتی مربوط به کسب و کار نیز نقش مهمی دارد. خود من چون تجربه کاری داشتم و از آن‌طرف هم ارشد مدیریت کسب و کار خوانده بودم اشراف کامل پیدا کردم. ببینید من قبل از این‌که آپافن را بگیرم 3-2 تا کتاب مدیریت کارخانه خواندم. باعث شد اشراف کامل روی بیزنس داشته باشم قشنگ می‌دانستم الآن این واحد باید در سیستم باشد و باید این کارها را انجام بدهد. اگر ب‌دانم این کارها را انجام نمی‌دهند خب یا آموزشش می‌دهم یا می‌فرستمش آموزش ببیند.این‌هایی که به شما می‌گویم واقعاً در ساختار هر شرکتی باید باشد! اگر می‌خواهیم رشد کنیم باید باشد... سرانه آموزش در سیستم خیلی مهم است. تقریبا سرانه آموزش خودم از بقیه بیشتر است. سعی میکنم در همه سیستم هم این را تسری بدهم مثلاً نیرو گرفتم اما کار را تخصصی بلد نیست بعضی وقت‌ها کسانی که کسب و کار دارند می‌گویند آقا بگذارش کنار! یک آدم دانسته بردار بیاور... من می‌گویم نه این یک نفر که استخدامش کردم یک سال رویش سرمایه‌گذاری کردم حیف است کنار گذاشته شود. از آن سمت این نفر تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی دارد.یعنی 1- استعدادش را دارد. 2- این‌که می‌توانی به اومسیر بدهی خودش چون مسیر را رفته است می‌داند چه کار بایستی بکند .سعی کردم یک واحد آموزش داشته باشیم در سیستم. خب مثلاً بر اساس پست هر شخصی یک دوره آموزشی هم برای او می‌گذاریم که حداقل خواسته‌های ما را بتواند انجام بدهد و انگیزه بدهیم که اگر بلد نیستی برو دنبالش. این‌طور بگویم دنبال راندمان و بالا بردن شخصیت آن نفر هستیم. نتیجه‌اش را هم می‌بینیم . واقعاً فرق دارد آموزش باشد در سیستم یا نباشد، خشک بودن سیستم یا منعطف بودن سیستم این‌ها همه اثیر گذار است.
درد و دل
متاسفانه ما غالبا با این مسأله مواجه هستیم که واردات ماشین آلات دسته دوم خارجی به کشور در حالی که امکانات و توان ساخت داخل وجود دارد، علاوه بر عقب نگه داشتن سطح فناوری صنعت، امکان رقابت سالم در بازار را دچار مشکل می‎کند. درخواست مهم ما از دولت و مسؤولان، حمایت از تولیدکننده و کارگر ایرانی است، بسیاری از کارها را متخصصان داخلی می‌توانند انجام دهند. فقط کافی است به آنها اعتماد شود و از ورود اجناس و محصولات مشابه خارجی به کشور جلوگیری کنید.