راهبرد سبز پالایشگاه گاز ایلام
جهش به سوی مشعلسوزی صفر و صنعت پاک در ایلام
محمدکریم ویسی
خبرنگار روزنامه ایران
پالایشگاه گاز ایلام با محوریت توسعه پایدار و حفظ محیط زیست، توانسته است با اجرای پروژههای نوآورانه، مشعلسوزی را ۵۰ درصد کاهش دهد و جایگاهش را بهعنوان پیشگام حرکت به سمت «مشعلسوزی صفر» در صنعت گاز کشور تثبیت کند. شرکت پالایش گاز ایلام بهعنوان یکی از قطبهای حیاتی صنعت گاز کشور، با تعهدی راسخ به توسعه پایدار، مسیر تحول سبز خود را با تمرکز بر کاهش آلایندگی و حفظ محیطزیست آغاز کرده است. چشمانداز این مجموعه، تبدیل شدن به الگویی پیشرو در تلفیق تولید صنعتی و مسئولیتپذیری زیستمحیطی است. دستیابی به کاهش ۵۰ درصدی مشعلسوزی، دستاوردی کلیدی است که از طریق مجموعهای از پروژههای زیرساختی و بهینهسازی فرآیندی محقق شده است. ارسال مستمر فرآوردههایی مانند گاز مایع و اتان به پاییندست، همراه با نوسازی سیستمهای حیاتی مانند کمپرسورهای گازهای دورریز، امکان بازیابی حجم قابل توجهی از گازهای مشعل را فراهم کرده است. مدیریت هوشمندانه منابع آبی، جلوه دیگری از تعهد زیستمحیطی این پالایشگاه است. با قطع کامل برداشت از منابع آبی متعارف و بازچرخانی بیش از ۹۵ درصد پساب صنعتی برای مصارف غیرشرب، این مجموعه الگویی نوین در حفظ ذخایر استراتژیک آب منطقه غرب کشور ارائه داده است. پایش مستمر کیفیت آبهای زیرزمینی از طریق حفر گمانههای تخصصی و مدیریت اصولی پسماندهای ویژه با ارسال صدها تن مواد برای امحای بیخطر، نشاندهنده نگاه جامع و پیشگیرانه این شرکت به حفاظت از اکوسیستم منطقه است. برای تحقق هدف «مشعلسوزی صفر»، پروژههای بلندمدتی همچون طراحی و ساخت مبدلهای حرارتی جدید در دست اجرا قرار دارد که نصب این تجهیزات در تعمیرات اساسی پیشرو، ارسال ناخواسته گاز به مشعل را در فصول گرم به طور کامل متوقف خواهد کرد. پالایشگاه گاز ایلام با پیشگامی در برونسپاری طرح بازیابی گازهای مشعل، گامی فراتر از رویههای متعارف صنعتی برداشته است که اجرای کامل این طرح در سال آینده، نقطه عطفی در رسیدن به عملیات کاملاً پاک و عاری از آلایندگی خواهد بود. این تحول سبز که با پشتیبانی وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران ممکن شده، نهتنها تأثیرات محیط زیستی پالایشگاه را به حداقل رسانده، بلکه الگویی ملموس از صنعتی مدرن، مسئول و همسو با توسعه پایدار ملی ترسیم کرده است. پالایشگاه گاز ایلام بهعنوان یکی از معدود صنایع بزرگ و پیشرو در استان ایلام، نقش حیاتی در اقتصاد این منطقه مرزی ایفا میکند. این مجموعه نهتنها یک واحد صنعتی، بلکه نمادی از امید و چشمانداز توسعه پایدار برای مردم ایلام است. سالهاست که پالایشگاه گاز ایلام به جوانان تحصیلکرده استان فرصتهای شغلی و آیندهای روشن ارائه داده و به کانونی برای جذب سرمایههای انسانی و اقتصادی تبدیل شده است. این پالایشگاه با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته و فناوریهای نوین، همچون نگینی در میان کوهها و جنگلهای بلوط استان میدرخشد. علاوه بر تولید گاز شهری برای استان ایلام و مناطق همجوار، این مجموعه با حمایت از شرکتهای دانشبنیان، همکاری با مراکز علمی و دانشگاهی و تقویت پیمانکاران بومی، نقش مؤثری در توسعه علمی، فناورانه و اقتصادی منطقه داشته است. از منظر کلان، پالایشگاه گاز ایلام بهعنوان تنها پالایشگاه گاز در غرب کشور، دارای موقعیتی استراتژیک است که زمینه را برای ایجاد صنایع وابسته، از جمله واحدهای پتروشیمی و زنجیرههای ارزش پاییندستی فراهم کرده است. این گسترش صنعتی، به نوبه خود، فرصتهای اشتغالزایی متعددی ایجاد میکند و چرخه اقتصاد محلی و منطقهای را پویاتر میسازد. بدون شک، پالایشگاه گاز ایلام دروازهای طلایی به سوی توسعه پایدار استان محسوب میشود. حضور این صنعت بزرگ نهتنها نیازهای انرژی منطقه را تأمین میکند، بلکه با ایجاد پیوند میان صنعت، دانشگاه و جامعه محلی، روشنیبخش مسیر پیشرفت و رفاه برای مردم ایلام است. مدیرعامل شرکت پالایش گاز ایلام از اجرای برنامههای گسترده این پالایشگاه برای کاهش مشعلسوزی و حفاظت از محیطزیست خبر داد و گفت:«با اقدامات انجام شده، مشعلسوزی در این مجتمع حدود ۵۰ درصد کاهش یافته و به سمت حذف کامل پیش میرود.»
دکتر «روح اله نوریان» در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار روزنامه ایران در استان ایلام افزود:«پالایشگاه گاز ایلام بهعنوان یکی از قطبهای مهم تولید گاز در غرب کشور، از سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را آغاز کرده و همواره در راستای سیاستهای کلان وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران گام برداشته است.» وی به مهمترین اقدامات انجام شده در حوزه کاهش مشعلسوزی و کنترل آلایندگیهای زیستمحیطی اشاره و اظهار کرد:«این واحد صنعتی تلاش میکند با اجرای پروژههای مختلف زیرساختی، آلودگی زیستمحیطی را به صفر برساند.» مدیرعامل شرکت پالایش گاز ایلام با اشاره به برنامههای کوتاهمدت و بلندمدت پالایشگاه تصریح کرد:«ارسال منظم و مستمر فرآوردهها به پاییندست، یکی از اقدامات مؤثر در کاهش گازهای مازاد و کاهش سوزاندن گاز در مشعل بوده است.» نوریان تأکید کرد:«با ارسال مستمر محصولاتی مانند گاز مایع (LPG)، اتان و میعانات گازی به مجتمع پتروشیمی ایلام، از انتشار حجم قابلتوجهی از گازها جلوگیری شده است.» مدیرعامل پالایشگاه گاز ایلام، رفع نواقص طراحی اولیه و بهروزرسانی کمپرسورهای
Off-Gas را از دیگر اقدامات کلیدی عنوان کرد و گفت:«با راهاندازی و بهینهسازی این کمپرسورها، امکان بازیابی گازهای فلر فراهم شده و مشعلسوزی حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است.» نوریان با بیان اینکه در قالب اجرای تعمیرات اساسی و برنامههای بهینهسازی فرآیندی و بازطراحی و شارژ کاتالیستهای واحد بازیافت گوگرد، انتشار گازهای آلاینده و Tail Gas کاهش یافته و گامی بلند در مسیر حفظ محیطزیست منطقه بوده است، افزود:«استفاده از گازهای فلش واحدهای آمین بهعنوان سوخت در زبالهسوزها نیز اقدامی مؤثر در جلوگیری از انتشار گازهای اضافی محسوب میشود و اقدامات کوتاهمدت قابل قبولی برای کنترل مشعلسوزی در فصل گرم سال انجام شده است.» نوریان تصریح کرد:«با رفع مشکلات دمایی ناشی از طراحی اولیه و تغییرات اقلیمی، از سوزاندن حداقل یک میلیون مترمکعب گاز در روز در فصل گرم سال جلوگیری شده است.» وی از اجرای اقدامات بلندمدت و اصلاحات ریشهای در پالایشگاه خبر داد و تأکید کرد:«طراحی و ساخت تجهیزات جدید فرآیندی، از جمله انواع مبدلهای حرارتی آغاز شده است.» مدیرعامل شرکت پالایش گاز ایلام با اشاره به اینکه با نصب و راهاندازی این تجهیزات در تعمیرات اساسی سال آینده، ارسال ناخواسته گاز به مشعل در فصل گرم سال به طور کامل متوقف خواهد شد، گفت:«حرکت به سمت مشعلسوزی صفر یکی از اولویتهای اصلی این شرکت است.» نوریان با بیان اینکه پالایشگاه گاز ایلام اولین شرکت پالایشی در سطح شرکت ملی گاز ایران است که طرح بازیابی گازهای مشعل را برونسپاری کرده است، افزود:«با اجرای کامل این طرح در سال آینده، مشعلسوزی در این مجتمع به صفر خواهد رسید.» وی به اقدامات شاخص زیستمحیطی در این پالایشگاه اشاره و اظهار کرد:«قطع کامل برداشت آب از منابع متعارف چاههای ایوان و استفاده از منابع آبی نامتعارف، یکی از این اقدامات مهم عنوان شده است.» وی بازچرخانی بیش از ۹۵ درصد پساب خروجی تصفیهخانه صنعتی را نیز از جمله اقدامات مؤثر در مدیریت منابع آبی عنوان و تصریح کرد:«این پسابها برای مصارف آب آتشنشانی و آبیاری فضای سبز مورد استفاده قرار میگیرند.» نوریان از پیشرفت ۷۰ درصدی پروژه حفر گمانه پایش آبهای زیرزمینی در سایت این پالایشگاه خبر داد و افزود:«انجام این پروژه اقدامی اساسی برای حفظ منابع آبی و پایش مستمر کیفیت آبهای زیرزمینی منطقه بوده است.» وی به برنامه امحای پسماندهای ویژه در این پالایشگاه اشاره و اظهار کرد:«تاکنون بیش از ۳۰۰ تن آمین ضایعاتی و بیش از ۲۳ تن پسماند ویژه و صنعتی جهت امحا به شرکتهای دارای صلاحیت از سوی سازمان حفاظت محیطزیست ارسال شده است.» نوریان افزود:«پالایشگاه گاز ایلام همواره تلاش کرده با انجام مأموریتهای تولیدی، کمترین تأثیر منفی را بر محیطزیست منطقه داشته باشد.» وی پیشرفتهای صورت گرفته در حوزه محیطزیست را نتیجه همکاری و پشتیبانی وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران دانست و اظهار کرد:«تعهد این شرکت به ادامه روند کاهش آلایندگی و حرکت به سمت صنعتی سبز از اولویتهای مهم این شرکت خواهد بود.»
نوریان ابراز امیدواری کرد با تکمیل پروژههای در دست اجرا، پالایشگاه گاز ایلام به الگویی در حوزه پالایش گاز با رعایت اصول توسعه پایدار تبدیل شود.
