سمیه افشین‌فر 
گروه اجتماعی

دومین آزمون استخدامی ویژه افراد دارای معلولیت تا پایان سال برگزار می‌شود. در هشتم اردیبهشت‌ماه 1397 دولت وقت، قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت را به وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مربوطه ابلاغ کرد. بر اساس این قانون، دولت مکلف شده بود تسهیلاتی را برای اشتغال افراد دارای معلولیت اختصاص دهد که مهم‌ترین آن تخصیص 3 درصد از سهم استخدامی بخش‌های دولتی به معلولان بود. از این گذشته برای ایجاد فرصت شغلی به معلولان تسهیلاتی مانند پرداخت تسهیلات اعتباری به واحدها و کارگاه‌های تولیدی و خدماتی در مقابل اشتغال افراد معلول، پرداخت تسهیلات خوداشتغالی به معلولان، اختصاص 30 درصد از پست‌های سازمانی (اپراتور تلفن، متصدی دفتری و ماشین‌نویسی و...) ادارات و سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی، پرداخت کمک‌هزینه ارتقای کارایی معلولان به کارفرمایان در طول دوران اشتغال به کار معلولان در واحدهای تولید و خدماتی آنها و معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایی در قبال اشتغال معلولان در نظر گرفته شده بود. اما اختصاص 3 درصد از سهمیه استخدامی به این افراد همواره با چالش‌های متعددی روبه‌رو بود که هر کدام مانعی بر سر راه اشتغال افراد دارای معلولیت تلقی می‌شد. تا اینکه سازمان بهزیستی کشور با برگزاری اولین آزمون استخدام ویژه این افراد، راه اشتغال 12 هزار نفر از افراد دارای معلولیتی را که طی سال‌های گذشته از طریق آزمون‌های استخدامی ادواری جذب شده بودند، هموار کرد.
«برگزاری موفق آزمون اول ما را به فکر برگزاری دومین آزمون انداخت.» علیرضا آنجلاسی، معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان بهزیستی کشور با بیان این مطلب به «ایران» می‌گوید: «اولین آزمون استخدامی افراد دارای معلولیت با حضور 12 هزار نفر از معلولانی که طی سنوات گذشته در قالب ماده 15 قانون حمایت از معلولان که دستگاه‌ها را موظف می‌کند از طریق آزمون‌های استخدامی ادواری سهمی به افراد دارای معلولیت اختصاص دهند، برگزار شد. این 12 هزار نفر افرادی بودند که در آزمون‌های فراگیری که دستگاه‌های اجرایی برگزار می‌کردند، جذب نشده بودند، به همین دلیل از سازمان اداری و استخدامی مجوز گرفتیم تا بتوانیم آزمونی ویژه افراد دارای معلولیت برگزار کنیم و برای اولین بار این اتفاق در سازمان بهزیستی رخ داد.» آنجلاسی با تأکید بر موفقیت آزمون اول در جذب افراد دارای معلولیت، می‌گوید: «بعد از برگزاری آزمون اول تلاش کردیم حتماً برای برگزاری آزمون دوم برنامه‌ریزی کنیم تا افرادی که به هر دلیل از آزمون اول بازماندند شانس دیگری داشته باشند. رایزنی‌ها را با سازمان اداری و استخدامی آغاز کردیم و بعد از یک‌سال پیگیری، موفق شدیم مجوز کتبی برگزاری دومین آزمون استخدامی ویژه معلولان را از این سازمان دریافت کنیم.» معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه «پیش‌بینی می‌کنیم 10 هزار نفر از افراد معلول در این آزمون حضور پیدا کنند و حدود 4 هزار نفر پذیرفته خواهند شد»، می‌گوید: «پذیرفته‌شدگان در 47 دستگاه دولتی مراحل جذب و پذیرش را پشت سر خواهند گذاشت و امیدواریم حدود سه تا چهار هزار نفر از این افراد بتوانند در دستگاه‌های دولتی جذب شوند.» او با تأکید بر ویژه بودن این آزمون استخدامی توضیح می‌دهد: «ویژه بودن آزمون به این معناست که در جمهوری اسلامی ایران تا به حال آزمونی برگزار نشده بود که همه شرکت‌کنندگان آن دارای معلولیت باشند و همه پذیرفته‌شدگان را افراد دارای معلولیت تشکیل دهند. معمولاً در کنکورها و آزمون‌های استخدامی که برگزار می‌شود همه افراد با هم رقابت می‌کنند و ممکن است برگزیدگانی دارای معلولیت هم در بین افراد عادی باشند، اما این آزمون فقط برای افراد دارای معلولیت برگزار می‌شود و افراد عادی نمی‌توانند در آن شرکت کنند.» آنجلاسی با بیان اینکه بیشترین گروه شرکت‌کننده در اولین آزمون استخدامی، معلولان جسمی- حرکتی بودند، می‌گوید: «مجموعاً 4 هزار و 403 نفر در دستگاه‌های اجرایی کشور جذب خواهند شد که از این تعداد بیشترین سهم مربوط به وزارت آموزش‌ و پرورش با 3 هزار نفر است. همچنین 144 نفر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و 244 نفر نیز در سازمان بهزیستی کشور به کار گرفته می‌شوند.» آنجلاسی می‌گوید: «ثبت‌نام این آزمون تا پایان سال‌جاری به صورت الکترونیکی انجام و فرآیند جذب پس از برگزاری آزمون و طی مراحل قانونی تکمیل خواهد شد.»
به گفته معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان بهزیستی کشور، دومین آزمون استخدامی ویژه افراد دارای معلولیت تا قبل از پایان سال برگزار خواهد شد. 

برش

3درصد از پست های استخدامی برای توانیابان است

اشتغال برای افراد دارای معلولیت از اهمیت زیادی برخوردار است. چون هم سبب شکوفایی استعدادها و افزایش اعتماد به‌نفس در آنها می‌شود و هم بستری برای حضور فعال معلولان در اجتماع و خروج این افراد از انزواست. وقتی آنها در محیط‌های کاری دیده می‌شوند، جامعه نگاه همدلانه‌تر و برابر‌تری پیدا می‌کند. از دید اقتصادی، حمایت از اشتغال معلولان فقط «کمک» نیست؛ سرمایه‌گذاری اجتماعی است. چرا که باعث کاهش وابستگی به یارانه‌ها و کمک‌های دولتی، افزایش بهره‌وری ملی با استفاده از ظرفیت‌های متنوع انسانی، گسترش بازار کار و تنوع مهارت‌ها در سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌شود. در قوانین بسیاری از کشورها از جمله ایران، اشتغال افراد دارای معلولیت یک حق اساسی تلقی می‌شود. بر اساس قانون حمایت از حقوق معلولان، دستگاه‌های دولتی موظف‌اند حداقل 3 درصد از پست‌های استخدامی را به افراد دارای معلولیت اختصاص دهند. کارفرمایانی که محیط کار مناسب‌سازی‌شده دارند، از تسهیلات مالیاتی و بیمه‌ای برخوردار می‌شوند.