محدثه جعفری
گروه اجتماعی

یک میلیون و 48 هزارو 592 نفر از تأمین اجتماعی مستمری ازکارافتادگی دریافت می‎کنند. در میان این افراد کسانی هستند که کمتر از یک ماه سابقه بیمه‌پردازی دارند، اما روزگار برایشان چیز دیگری مقدر کرده بود. دچار حادثه ناشی از کار شدند و زمین‎گیر، حالا به واسطه پوشش بیمه اجتماعی اجباری، مستمری‌بگیر تأمین اجتماعی هستند. موضوعی که مدتی است در فضای مجازی از طرف کارشناس‌نماها دستخوش تبلیغات عوام‌فریبانه شده با این عنوان که «به جای بیمه، طلا بخرید». به گفته کارشناسان این نوع سرمایه‌گذاری شاید در بازه 20 ساله خوب باشد، اما برای کوتاه‌مدت جز آسیب به مردم چیز دیگری نیست، چون کسی از فردایش خبر ندارد.
ابراهیم کشاورز، مدیرکل وصول حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی کشور با اشاره به اینکه طی یک‌سال گذشته به علت تبلیغات عوام‌فریبانه‎ کارشناس‌نماها در فضای مجازی حدود یک میلیون نفر بیمه‌پرداز تأمین اجتماعی ریزش کرده است، به «ایران» می‎گوید: «با افزایش قیمت دلار و طلا موجی از تبلیغات در فضای مجازی به راه افتاد تا مردم را ترغیب ‎کنند، خرید طلا می‎تواند آینده شما را بسازد. در نگاه اول این موضوع می‎تواند درست باشد، اگر نگاهی بلندمدت به آینده مثل 20 تا 30 سال پیش‎ رو داشته باشید، سرمایه‌گذاری درستی محسوب می‎شود، اما مگر آینده قابل پیش‎بینی است. چه کسی می‎تواند با قاطعیت بگوید تا 20 سال دیگر زنده و سالم است و زندگی‎اش دستخوش هیچ اتفاق غیرمنتظره‎ای نمی‎شود.»
در گذشته هم مردم بخشی از درآمدشان را طلا می‎خریدند تا هر زمان بخواهند قدم بزرگ‌تری برای زندگی بردارند، اما هیچ وقت بیمه را فدای این نوع پس‌انداز نکردند. او با بیان این موضوع می‎گوید: «داشتن سرمایه خوب است، اما مهم‌تر از آن داشتن پوشش بیمه‎ای است. مثال‎های متعددی هم می‎توانم بزنم که اهمیت این جمله را تأیید می‎کند. براساس آمارهای این سازمان تا پایان سال گذشته حدود یک میلیون و 48 هزارو 592 نفر از تأمین اجتماعی مستمری از کارافتادگی دریافت کردند. در میان این آمارها، کارگرانی وجود دارند که فقط یک ماه سابقه کاری دارند. حتی افرادی را داریم که یک روز سابقه کاری برایشان ثبت شده است و در حین کار دچار آسیب شده‌اند. حالا آنها و افراد تحت تکفلشان تحت حمایت تأمین اجتماعی هستند و مستمری از کارافتادگی دریافت می‎کنند.»
هر کارگر ساده به طور میانگین ماهانه باید 4 میلیون تومان هزینه بیمه اجباری پرداخت کند که از این رقم دومیلیون و 600 هزار تومان سهم کارفرما و حدود یک میلیون سهم کارگر است. کشاورز با بیان این موضوع توضیح می‎دهد: «افرادی که خودشان را کارشناس مالی و سرمایه‌گذاری معرفی می‎کنند و راهکارهای غیرمنطقی را به خورد جامعه می‎دهند، چطور می‎خواهند جواب خانواده‎هایی که متضرر می‎شوند و آینده‎شان می‎سوزد را بدهند. با توجه به قیمت روز طلا با این 4 میلیون چند سوت می‎خواهند ماهانه طلا ذخیره کنند. حالا فرض کنیم فردی سه ماه کار کرده و تصمیم گرفته است به جای پرداخت بیمه هر ماه چند سوت طلا ذخیره کند. اما موضوعی که این افراد فراموش کرده‌اند، این است که حادثه فقط برای همسایه نیست. هر روز و هر لحظه ممکن است، برای ما اتفاقاتی رخ دهد که به درمان، عمل‎های جراحی و مراقبت‎های طولانی‌مدت نیاز داشته باشیم. این میزان طلا کفاف چند روز هزینه‎های درمان و عمل‎های جراحی فردی را که تحت پوشش بیمه هم نیست می‎دهد. اگر کارگر دچار از کار افتادگی شود یا حتی فوت کند، خانواده‎اش چه سرنوشتی پیدا می‎کنند. 
آیا این کارشناس نماها می‎توانند جواب از بین رفتن آینده و زندگی کارگری را بدهند که هیچ پشتوانه مالی ندارد. بیمه اجباری تأمین اجتماعی فقط برای دوران بازنشستگی نیست. از لحظه‎ای که فرد تحت پوشش قرار می‎گیرد، می‎تواند از 18 خدمتی که برایش ایجاد شده، استفاده کند یا حتی بعد از فوتش هم دخترانش می‎توانند از مستمری او بهره‎مند شوند. پرونده‎ای در تأمین اجتماعی داریم که 40 سال بعد از فوت یک فرد دختر مجردش همچنان از مستمری پدرش استفاده می‎کند.»
مدیرکل وصول حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به خدمات مهمی که سازمان به بیمه شدگانش می‎دهد، می‎گوید: «حادثه ناشی از کار، بیمه بیکاری، غرامت ایام بارداری، درمان رایگان در مراکز ملکی تأمین اجتماعی، مستمری و... از جمله حمایت‌های کوتاه مدت و بلندمدت این سازمان است و روی هیچ کدام از این خدمات، نمی‌توان قیمت گذاشت. شاید طلا در بلندمدت نوعی افزایش سرمایه باشد اما در کوتاه مدت جبران هیچ یک از خدمات مورد نیاز فرد را نمی‎کند.»

قانون تأمین اجتماعی 
مشمول زمان نمی‎شود
بیمه تأمین اجتماعی اجباری است و کارگر و کارفرما نمی‎توانند با هم توافق کنند. مثلاً کارگر به کارفرما بگوید، هزینه بیمه را به خودم پرداخت کنید، چون بیمه نمی‎خواهم حتی اگر تعهد محضری هم بدهد که بعدها هیچ شکایتی از کارفرما به علت بیمه نشدن نمی‎کند، باز هم خود کارگر یا حتی ورثه او هم می‎تواند براساس مواد قانونی از کارفرما شکایت کند. 
کشاورز درباره این موضوع توضیح می‎دهد: «قانون تأمین اجتماعی، قانون آمره است. یعنی طرفین نمی‎توانند روی پرداخت نکردن بیمه به تأمین اجتماعی با هم توافق کنند. ماده 148 قانون این اجازه را به بیمه شده می‎دهد که مدعی شود حتی اگر تعهد محضری داده باشد. حالا این کارفرمایان هستند که باید بر این موضوع واقف باشند تا درآینده دو بار حق بیمه ندهند. این قانون مشمول مرور زمان هم نمی‎شود و کارگر بعد از 20 سال می‎تواند از کارفرما به علت بیمه نبودن شکایت کند و کارفرما با جریمه سنگین مجبور به پرداخت حق بیمه کارگر می‎شود.»

طلب 300 همتی بیمه از کارفرمایان
 کشاورز با اشاره به مطالبات تأمین اجتماعی از کارفرمایان هم می‎گوید: «کل مطالبات ما از کارفرمایان خصوصی و دولتی تا شهریور 1404 حدود 300 هزار میلیارد تومان است. مطالباتی که هنوز به تأمین اجتماعی پرداخت نشده است. البته اگر به تفکیک بگویم حدود 200 همت از کارفرمایان خصوصی و 100 همت از کارفرمایان بخش دولتی و دستگاه‎های اجرایی طلبکار هستیم.»

برش

92 همت ماهانه برای مستمری افراد  تحت پوشش  پرداخت می‌شود

مدیرکل وصول حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی کشور می‎گوید: «تبلیغات گسترده‎ای که از یک سال گذشته پخش شد زمینه کاهش بیمه پردازان تأمین اجتماعی را رقم زد. افراد بدون اطلاع از قانون به سمت دیگری از سرمایه‌گذاری رفتند، همین باعث شده حدود یک میلیون نفر از بیمه پردازان تأمین اجتماعی کم شود. در هفت ماه اول سال‌جاری، بیش از 600 هزار نفر از بیمه‌شدگان شاغل شناسایی شده‌اند که با وجود اشتغال روشن، از بیمه اجباری ماده 28 قانون تأمین اجتماعی سر باز زده‌اند. در حال حاضر حدود 5 میلیون نفر و با احتساب خانواده‎هایشان حدود 15 میلیون نفر از جمعیت کشور در قالب مستمری بگیران، بازنشستگان و ازکارافتادگان از سازمان تأمین اجتماعی مستمری دریافت می‎کنند. یعنی حدود 3 میلیون و 130 هزارو 814 بازنشسته، یک میلیون و 258 هزارو 918 نفر بازماندگان و 148 هزارو 592 نفر هم از کارافتادگی می‎گیرند و سازمان ماهانه برای این افراد بیش از 92 همت پرداخت می‎کند.»