سهیلا یادگاری
گروه اقتصادی

نهمین نمایشگاه حمل‌ونقل، لجستیک و صنایع وابسته، روز گذشته در مصلای تهران آغاز به کار کرد. در این دوره، بیشترین حضور متعلق به شرکت‌های فعال در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای بود؛ این در حالی است که راهبرد و تأکید دولت، توسعه حمل‌ونقل ریلی و هدایت بار و مسافر از جاده به ریل است. نکته قابل توجه دیگر، حذف سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی و واگذاری کامل برگزاری نمایشگاه و غرفه‌ها به بخش خصوصی بود. مهران قربانی، معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی، در گفت‌وگو با روزنامه ایران، حذف بخش دولتی از این نمایشگاه را با هدف توقف رقابت دولت با بخش خصوصی عنوان کرد و گفت: «نمایشگاه امسال متفاوت از سال‌های قبل است. دولت غرفه‌ای ندارد و برگزاری آن کاملاً به بخش خصوصی واگذار شده است. هدف، تبدیل دولت از یک رقیب به حامی بخش خصوصی است.» 
 وی در پاسخ به سؤالی درباره حضور کمرنگ بخش‌های دیگری مانند حمل‌ونقل ریلی در نمایشگاه، با اشاره به اینکه برگزارکننده، بخش خصوصی است، اظهار کرد: «انتشار دعوت و انتخاب نهایی شرکت‌کنندگان بر عهده بخش خصوصی است. در مکاتبات انجام‌شده، تأکید کردیم تا حداکثر استقبال از همه بخش‌های حمل‌ونقل به عمل آید.»
معاون وزیر راه افزود: «سیاست اصلی وزارت راه در حوزه حمل بار و مسافر، حمایت از حمل‌ونقل ریلی است. رئیس‌ جمهوری نیز در جلسات اخیر بر توسعه مباحث ریلی، بویژه ریل حومه‌ای، تأکید کرده‌اند. اولویت ما توسعه ریل است و درباره کمرنگ بودن حضور این بخش در نمایشگاه، قطعاً ارزیابی لازم را انجام خواهیم داد. تأکید نهاد حاکمیتی این است که در نمایشگاه‌های آتی، همه بخش‌های حمل‌ونقل حضوری شایسته داشته باشند.»

شعار و رویکرد نمایشگاه
نهمین نمایشگاه حمل‌ونقل با شعار «بهره‌وری و هوشمندسازی» برگزار می‌شود. رویکرد اصلی این رویداد، توسعه زنجیره یکپارچه حمل‌ونقل و لجستیک با محوریت بهره‌وری، هوشمندسازی و ارتقای نقش بخش خصوصی است و بخش قابل‌توجهی از برنامه‌ها، پنل‌ها و مشارکت شرکت‌ها بر همین محورها متمرکز است.
در این دوره، پاویون اختصاصی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری‌های نوین، به‌طور ویژه توسط صندوق نوآوری و شکوفایی راه‌اندازی شده است. در این بخش، علاوه بر حضور فعال شرکت‌های دانش‌بنیان، از بیش از ۳۰ طرح و محصول نوآورانه در حوزه‌هایی مانند حمل‌ونقل هوشمند، لجستیک دیجیتال، سامانه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، مدیریت ناوگان و بهینه‌سازی زنجیره تأمین رونمایی خواهد شد.
ابلاغ سند «ستاد ملی گذر»
فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، در آیین افتتاحیه، کاهش دخالت دولت در فعالیت بخش خصوصی و تمرکز بر تسهیل‌گری را مهم‌ترین مأموریت دولت عنوان کرد و از ابلاغ سند «ستاد ملی گذر» در آینده نزدیک خبر داد.
وزیرراه و شهرسازی اظهار کرد: سند «ستاد ملی گذر» که پیش از این تصویب شده است، به‌زودی ابلاغ خواهد شد که نقش مهمی در حذف بوروکراسی‌ها در حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت ایفا می‌کند‌.
وی با اشاره به تأکید رئیس ‌جمهوری مبنی بر اینکه «مرز باید محل عبور باشد نه توقف»، از راه‌اندازی پنجره واحد مرزی با همکاری وزارت راه و شهرسازی و گمرک خبر داد که موجب تسهیل و تسریع فرآیندهای مرزی خواهد شد.
صادق، فعال شدن صندوق حمل‌ونقل را از مطالبات بخش خصوصی دانست و اعلام کرد: «این موضوع به‌طور جدی در دست پیگیری است و طی ماه‌های آینده اخبار مثبتی در این زمینه منتشر خواهد شد.»
حضور مدیران برای شنیدن دغدغه‌ها
وی در بخش دیگری درباره حضور حداقلی غرفه‌های دولتی در نمایشگاه گفت: «این رویکرد، انتخابی آگاهانه است و به معنای عدم حضور مدیران نیست. مأموریت آنان، شنیدن مستقیم مسائل و مشکلات بخش خصوصی از طریق حضور در نمایشگاه، بازدید از غرفه‌ها و انجام گفت‌وگو است.» وزیر راه و شهرسازی، توسعه فناوری‌های نوین و هوشمندسازی را از مهم‌ترین ویژگی‌های این دوره برشمرد و بر تقویت جایگاه لجستیک ایران از طریق دیپلماسی اقتصادی، جذب سرمایه و توسعه همکاری‌های ملی و بین‌المللی، بویژه با کشورهای همسایه، تأکید کرد. عضو کابینه چهاردهم با اشاره به نقشه راه کلان وزارت راه و شهرسازی گفت: «دیپلماسی فعال حمل‌ونقل با استفاده از ظرفیت قانون برنامه هفتم پیشرفت دنبال می‌شود و تسهیلگری دولت محور اصلی این رویکرد است.» وی تکمیل حلقه‌های مفقوده کریدورهای شمال–جنوب و شرق–غرب را از مأموریت‌های اصلی وزارت راه و شهرسازی برشمرد و افزود: «اتصال ریلی چابهار–زاهدان، تملک اراضی محور ریلی رشت–آستارا و تکمیل خط ‌آهن شلمچه-بصره از جمله پروژه‌های راهبردی 
در این مسیر است.

آغاز علمیات ساخت 
راه‌آهن شلمچه-بصره
 جبارعلی ذاکری، مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی نیز در حاشیه برنامه امضای قرارداد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه راه‌آهن گفت: «تکمیل ریل شلمچه-بصره در حال انجام است و تا اربعین سال آتی کل تعهدات خطوط باری و مسافری را تکمیل می‌کنیم. قولی که از طرف دولت عراق داریم این است که اوایل سال آتی عملیات اجرایی پروژه آغاز شود.» مدیر عامل شرکت راه‌آهن همچنین درباره پروژه راه‌آهن چابهار- زاهدان گفت: «این پروژه جزو تعهدات شرکت ساخت است. طبق اطلاعاتی که دارم. ان‌شاءالله ریل‌گذاری این پروژه تا پایان سال به اتمام خواهد رسید.‌»  ذاکری همچنین درباره آخرین تصمیمات درباره راه‌اندازی قطار تهران-آنکارا اظهار کرد: «بزودی معاون مسافری راه‌آهن ترکیه وارد ایران خواهد شد که احتمالاً ظرف یک هفته آینده میزبان این هیأت از راه‌آهن ترکیه خواهیم بود و در این دیدار مذاکرات فنی و مالی درباره قطار تهران - آنکارا انجام می‌شود.»

برش

سرمایه‌گذاری 35 هزار میلیارد تومانی بخش خصوصی  در حمل‌و‌نقل ریلی

همزمان با برگزاری نهمین نمایشگاه حمل‌و‌نقل، قرارداد سرمایه‌گذاری 35 هزار میلیارد تومانی بخش خصوصی در صنعت حمل‌و‌نقل ریلی با حضور وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی امضا شد.
بر اساس این گزارش، بخش خصوصی در قالب 3 قرارداد و دو تفاهمنامه، برای تأمین و خرید 200 لکوموتیو و 100 واگن باری و تجهیز 32 هکتار از اراضی لجستیک بندر خشک آپرین در صنعت حمل‌و‌نقل ریلی سرمایه‌گذاری می‌کند. بر اساس این گزارش، با راه‌اندازی گمرک بندر آپرین، حمل کالاهای ترانزیتی روسیه، بلاروس و چین در این بندر رونق گرفته است. وزیر راه و شهرسازی در مراسم امضای قرارداد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت حمل‌و‌نقل ریلی گفت: «امروز شاهد چهارمین نشست با فعالان اقتصادی ریلی در سال‌جاری هستیم که نشان دهنده باور به این مسیر برای جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است که با هم‌افزایی دولت، بخش خصوصی و سازندگان داخلی اتفاق افتاده است.»  وی یادآور شد: «مهم‌ترین گلوگاه توسعه ریلی در سال‌های گذشته به‌جز موضوع زیرساخت‌ها، کمبود لکوموتیو و کاهش ضریب آماده به کاری آنها بود، به طوری که در سال ۱۴۰۳ میزان آماده به کاری لکوموتیوها به کمتر از ۵۰ درصد رسیده و بی‌سابقه بود.»  وی تصریح کرد: «این نقصان به طور قطع به دلیل نادیده گرفته شدن بخش خصوصی بود و باید چند اقدام اساسی و بموقع را انجام می‌دادیم که اولین آن تأمین مالی فوری بود. با عنایت سازمان برنامه و بودجه و مدیریت دقیقی که در شرکت راه‌آهن اتفاق افتاد، پرداخت مطالبات شرکت‌های مالک لکوموتیو خصوصی در دستور کار قرار گرفت و بخش اعظم این مطالبات پرداخت شد.