دستور یلدایی دولت
قیمت های اقلام شب چله با دستور معاون اول رئیس جمهور زیر چتر نظارتی قرار گرفت
در آستانه شب یلدا، به عنوان یکی از کهنترین و مهمترین آیینهای ایرانی، دولت با صدور دستورالعملهای ویژه و بسیج کلیه نهادهای نظارتی، تلاش گستردهای را برای مهار افزایش قیمتهای سنتی این فصل و تأمین کالاهای اساسی مورد نیاز مردم آغاز کرده است. محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهوری، با صدور دستوری صریح، همزمان از تأمینکنندگان و اصناف خواست تا کالاها را با قیمت مناسب و سود عادلانه عرضه کنند و از نهادهای نظارتی خواست با متخلفان «برخورد قاطعی» داشته باشند تا هموطنان، یلدای گرم و بانشاط در کنار خانوادهها، اقوام و دوستان خود داشته باشند.
به گزارش ایرنا، معاون اول رئیس جمهوری همچنین به نهادهای نظارتی از جمله اتاق اصناف، سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان و سازمان تعزیرات هم دستور داد که با افزایش نظارت، با معدود فروشندگانی که رعایت شرایط و ضوابط را نمیکنند، برخورد قاطعی کنند.
عارف در این دستور که به صورت ویژه خطاب به تأمینکنندگان کالاهای مورد نیاز مردم و اصناف صادر شد، تأکید کرد: «از همه تأمینکنندگان محترم کالاهای مورد نیاز مردم در این ایام انتظار میرود به روال گذشته کالاها را با قیمت مناسب در اختیار اصناف قرار دهند و اصناف محترم هم مانند مناسبتهای گذشته، کالاهای مورد درخواست مردم را با سودی عادلانه عرضه کنند.» وی همچنین خطاب مستقیم به نهادهای نظارتی از جمله اتاق اصناف، سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان و سازمان تعزیرات حکومتی تأکید کرد که با افزایش نظارت، با معدود فروشندگانی که شرایط را رعایت نمیکنند، برخورد قاطع کنند.
بلافاصله پس از این دستور، دستگاههای مختلف اجرایی و نظارتی، برنامههای عملیاتی خود را برای نظارت بر زنجیره تأمین از مبدأ تا مصرفکننده نهایی آغاز کردند.
تشدید نظارت بر بازار شب یلدا
با همکاری دستگاههای اجرایی
معاون واحد بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در گفتوگو با خبرنگار روزنامه ایران درباره اقدامات ویژه برای شب یلدا عنوان کرد: «بر اساس دستور آقای عارف، طرح تشدید نظارت و بازرسی ویژه شب یلدا از روز شنبه ۲۲ آذرماه آغاز و تا 30 دیماه سالجاری ادامه خواهد داشت. در واقع این طرح با همکاری تعزیرات حکومتی، اصناف، سازمان صمت، وزارت بهداشت، پلیس امنیت اقتصادی و سایر دستگاههای مرتبط اجرا خواهد شد.»
وی در تشریح جزئیات این طرح گفت: «در این طرح کلیه مراکز تأمین کالا شامل کارخانجات صنایع تبدیلی، واحدهای تولیدی محصولات کشاورزی و دامی، شرکتهای بسته بندی، انبارها، سردخانهها، کشتارگاهها و شالیکوبی ها تحت نظارت قرار میگیرند. همچنین ورود و خروج کالا و نهادهها در سامانههای بازارگاه سامانه جامع تجارت و سامانه انبارها به طور دقیق ثبت شده و مورد بررسی قرار میگیرد.»
محمد باقری شربیانی اظهار کرد: «ضروری است مدیران بازرسی در سراسر استانها با بهرهگیری از ظرفیت سازمان حمایت و ایجاد هماهنگی لازم، نسبت به اجرای کامل این طرح اقدام کنند. زیرا در حال حاضر و هدف اصلی از اجرای این طرح جلوگیری از هرگونه تخلف و تضمین تأمین کالاهای اساسی همچون برنج و روغن در ایام شب یلدا است.»وی تصریح کرد: «این طرح با عنوان تشدید نظارت شب یلدا ۱۴۰4 به استانها ابلاغ شده و اجرای آن تا سطح عرضه کالا ادامه خواهد داشت.»
سازمان تعزیرات:
طرح نظارتی از دو هفته قبل آغاز شد
سازمان تعزیرات حکومتی یکی از نهادهای نظارتی است که مخاطب دستور یلدایی معاون اول رئیس جمهوری مبنی بر افزایش نظارت بر بازار و برخورد با متخلفان بوده است. علاوه بر این آغاز اجرای طرح سه نرخی شدن بنزین از روز گذشته با این نگرانی در میان مردم همراه است که تغییر در قیمت بنزین غیرسهمیهای بر قیمت سایر کالاهای مورد نیازشان اثر بگذارد. اینها موضوعاتی است که خبرنگار ما در گفتوگو با یاسر رایگانی سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی مطرح کرد و پاسخ گرفت.
رایگانی درباره دستورکار ویژه سازمان تعزیرات در آستانه شب یلدا گفت: «قاعدتاً در همه ایام سال گشتهای نظارتی سازمان تعزیرات در حال فعالیت هستند. اما در مناسبتهای مختلف مانند روزهای پایانی سال و شب سال نو، بازگشایی مدارس، ماه مبارک رمضان و شب یلدا و... که مردم حضور بیشتری در بازار دارند و خریدهای مناسبتی انجام میدهند، تعداد این گشتها و تمرکز بر کالاهای پر تقاضای مربوط به آن مناسبت بیشتر میشود. بر همین اساس دستورات لازم برای نظارت بازار در ایام منتهی به شب یلدا از دو هفته قبل ابلاغ شد و البته با توجه به دستور روز شنبه معاون اول محترم رئیس جمهوری هم یک بخشنامه تشدید گشتها با استناد به دستور ایشان برای ادارات کل تعزیرات حکومتی ابلاغ شد.»
سخنگوی سازمان در تعزیرات در پاسخ به سؤالی درباره تعداد گشتهای فعال و نحوه برخورد با متخلفان نیز توضیح داد: «گشتهای تعزیرات در کل کشور فعالند و تعداد آنها به نسبت بضاعت هر استان و اینکه تحولات بازار در هر استان به چه ترتیب است، تعیین میشود و بعد از اجرای طرح گزارش داده میشود.»
وی در ادامه با بیان اینکه «برخورد با متخلفان بر اساس قانون نظام صنفی انجام میشود و بیشترین تخلفاتی که در این دوره رصد میشود شامل گران فروشی، کم فروشی و تقلب در کسب است»، گفت: «سامانه 135 و تلفن 135 هم همچنان بطور کامل در اختیار هموطنان است تا تخلفات موجود در بازار را از این طریق اطلاع دهند و ما گزارشها را در دستور کار گشتهای مشترکمان قرار میدهیم.»
رایگانی درباره برنامهریزیهای انجام شده برای برخورد تعزیراتی با سوءاستفادههای احتمالی در اجرای طرح بنزین سه نرخی و افزایش مضاعف قیمتها و این پرسش که آیا گزارشهایی از اثرات این طرح بر بازار به دست سازمان تعزیرات رسیده است یا خیر، اظهار کرد: «نظارت بر ترمینالها، پایانهها و مراکز خدماتی برای جلوگیری از هر گونه افزایش قیمت به بهانه افزایش قیمت بنزین از سراسر کشور آغاز شده است. وی در این باره افزود: «آنچه در سراسر کشور شاهد هستیم، آرامشی است که نتیجه تمهیدات ارکان مختلف دولت و نحوه اطلاعرسانی در این خصوص و البته همراهی همه مردم بوده است و تا این لحظه اتفاق خاصی که منجر به بروز مشکل یا ناهنجاری در بازار شده باشد، گزارش نشده است.»
اتاق اصناف:
افزایش نظارتهای شبانهروزی
قاسم نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف کشور نیز از همکاری فشرده اصناف با نهادهای نظارتی خبر داد و گفت: «در حال حاضر اصناف و نهادهای نظارتی با هم در حال کار و فعالیت به صورت فشرده و شبانهروزی هستند تا افزایش قیمتی برای شب یلدا نداشته باشیم.» وی تأکید کرد که با فروشندگان متخلف برخورد قاطع خواهد شد.
نوده فراهانی در خصوص افزایش قیمت برخی محصولات گفت: «این افزایش قیمت ارتباطی با شب یلدا ندارد و مربوط به کل سال است. بنابراین هیچ فروشندهای مجاز نیست محصولات مورد نیاز مردم را به بهانه شب یلدا با افزایش قیمت به فروش رسانده و سوءاستفاده کند.» به گفته وی، شیوهنامهای در سراسر کشور ابلاغ شده تا بر اساس آن میزان بازرسیها افزایش یابد.
چالش قیمتگذاری
بر محصولات سنتی یلدا
در میان این تلاشهای نظارتی، یکی از چالشهای مطرح، محدودیت قانونی در قیمتگذاری بر برخی کالاهای خاص شب یلدا مانند انار، هندوانه، برخی خشکبار و آجیل است. غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، در این باره توضیح داده است: «برخی از کالاها همچون انار، هندوانه و... مشمول قیمتگذاری نیستند. بنابراین ما نمیتوانیم برای آنها قیمت مشخصی در نظر بگیریم بلکه بازار عرضه و تقاضا نرخ آنها را تعیین میکند.»
وی افزود: «از نظر قانونی فقط چند قلم کالا را مجاز به قیمتگذاری هستیم و هر زمان که مجوز قانونی صادر شد، میتوانیم محصولاتی همچون هندوانه را نیز قیمتگذاری کنیم.» وزیر جهاد کشاورزی نقش وزارتخانه متبوعش را بیشتر در «تنظیم بازار و میزان در دسترس بودن کالاها» دانست تا در صورت نیاز، واردات یا کنترل صادرات انجام شود. وی با اشاره به تولید داخلی این محصولات گفت: «ایران محل تولید این محصولات (میوه و آجیل) است. بنابراین باید این محصولات با قیمت پایینتری در اختیار مردم قرار بگیرد. اینجا فقط انصاف فروشندگان، توزیعکنندگان، تأمینکنندگان علیالخصوص واحدهای خرده فروشی است که بایستی آن را به خرج بدهند.»
برش
نظارت فراگیر در آزمون سنت یلدا
شب یلدا، این آیین دیرینه تجدید خورشید و همنشینی خانوادگی، همواره با سفرهای رنگین از میوههای پاییزی و خشکبار همراه بوده است. در سالهای اخیر، نوسانات قیمتی در آستانه این مناسبت به دغدغه بسیاری از خانوادهها تبدیل شده است. پاسخ امسال دولت به این نگرانی، بسیج همزمان و زنجیرهای نهادهای نظارتی از مبدأ تولید و واردات تا نقطه فروش نهایی است.
دستور صریح معاون اول رئیس جمهوری نقش کاتالیزور را برای هماهنگی سریع بین سازمان حمایت، تعزیرات، اصناف، وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاهها ایفا کرده است. تمرکز بر ثبت دیجیتال تردد کالا در سامانهها، نظارت فیزیکی بر انبارها و مراکز تولید، افزایش گشتهای مشترک و فعالسازی مکانیزمهای گزارشدهی مردمی از طریق سامانه ۱۳۵، نشاندهنده رویکردی چندلایه و جامع است.
با این حال، وزیر جهاد کشاورزی صراحتاً به محدودیتهای قانونی در قیمتگذاری مستقیم بر برخی کالاهای سنتی یلدا اشاره کرده و حلقه آخر این زنجیره را «وجدان و انصاف فروشندگان» میداند. این امر اهمیت تلاشهای فرهنگی و تنبیهی همزمان را پررنگ میکند. موفقیت این طرح گسترده نظارتی، علاوه بر کشف و برخورد با متخلفان، در توانایی آن برای ایجاد «اثر بازدارندگی» و اطمینانبخشی به جامعه است تا خانوادههای ایرانی بتوانند با فراغ بال بیشتری این شب طولانی سال را در کنار یکدیگر سپری کنند.
