زنجیره پولسازی در بازار سیاه کارت بازرگانی
ادامه از صفحه7
چهارمین نفری که با او تماس میگیریم به نکتهای جالب اشاره میکند و میگوید: «من کارتم را برای واردات هم اجاره میدهم و این به نفع شماست که اجاره کنید. چون میزان ارز تخصیصی برای هر کارت محدود است و کسانی که بار سنگین دارند نمیتوانند فقط با کارت خودشان واردات انجام بدهند. این را هم در نظر بگیرید که ارز مبادلهای یا نیمایی تفاوت قابل توجهی با بازار دارد و مشخص است که واردکننده به دنبال ارز ارزانتر باشد. همین مابه التفاوت، خودش کلی میارزد.»
دولت چه کرد؟
اتاقهای بازرگانی نسبت به صدور بیرویه کارتهای بازرگانی ابراز نارضایتی میکنند. اما دولت نیز به دنبال کاهش صدور کارتهای اجارهای و یک بار مصرف است. از این رو وزارت صنعت، معدن و تجارت به موجب بند (ت) ماده ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و آییننامههای اجرایی آن، موظف است سامانه یکپارچه اعتبارسنجی و رتبهبندی اعتباری را برای صدور، تمدید و ابطال کارتهای بازرگانی به کار گیرد. فعالان اقتصادی رتبهبندی کارتهای بازرگانی را یکی از بهترین اقدامات برای جلوگیری از صدور بیرویه کارتها میدانند. هرچند عنوان میکنند که شاید در برخی موارد باید اصلاحاتی در جزئیات انجام شود اما ذات تصمیم را درست میدانند و آن را دادن اعتبار به فعالان اقتصادی خوشنام تلقی میکنند. در حال حاضر تنها کارتهای بازرگانی جدید مشمول رتبهبندی هستند و برای شروع فعالیت باید ضمانتنامه ارائه کنند.
مرتضی احمدی، معاون برنامهریزی و مقررات سازمان توسعه تجارت ایران چندی پیش، با اشاره به آمار ۹۵ میلیارد دلاری ارز صادراتی برگشتنخورده از سال ۹۷، یکی از دلایل اصلی این پدیده را استفاده از «کارتهای بازرگانی اجارهای» عنوان کرد و از اجرای طرحهای رتبهبندی و تعیین سقف ارزی برای شفافسازی و مهار این آسیب خبر داد.
رتبهبندی چیست؟
شاخصهای مسئولیتپذیری، مالی، شاخصهای کسبوکار کمی و کسبوکار کیفی ازجمله شاخصههایی هستند که کارتهای بازرگانی بر اساس آن رتبهبندی میشوند. در این ساختار وزارت صنعت، معدن و تجارت، امتیاز هر بازرگان را بر مبنای 1000 تعریف میکند. برای شاخصهای مسئولیتپذیری (100 امتیاز)، شاخصهای مالی (300 امتیاز)، شاخصهای کسبوکار کمی (350 امتیاز) و شاخصهای کسبوکار کیفی (250 امتیاز) در نظر گرفته شده است. سه شاخص مسئولیتپذیری، مالی و کسبوکار کمی بهصورت اتوماتیک و با استفاده از سازوکارهای داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت و بر مبنای اطلاعات موجود در پایگاههای اطلاعاتی مانند گمرک، بانک مرکزی، سامانه جام و... محاسبه میشود. ارزیابی شاخص چهارم یعنی شاخصهای کسبوکار کیفی اما توسط شرکتهای رتبهبندی انجام میشود. کارتهای بازرگانی فعالان اقتصادی (حقیقی و حقوقی) از دیماه سال 1398 رتبهبندی شده است. بر این اساس هر بازرگان باید بر اساس رتبهای که در سامانه جامع تجارت کسب میکند، اقدام به ثبت سفارشات خود کند. این خدمات حاصل همکاری شرکتهای رتبهبندی اعتباری، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان بورس و اوراق بهادار است. دریافت و ارزیابی اطلاعات و اسناد کیفی فعالان اقتصادی (اطلاعات و اسناد مربوط به کیفیت فعالیت فعالان اقتصادی ازجمله استانداردهای اخذ شده، نظامنامههای تدوین شده، گواهینامهها، دورههای آموزشی، سابقه تحصیلی و کاری اعضا هیأت مدیره و مدیران ارشد، مدیریت منابع انسانی و...) بر اساس شیوهنامه مورد تأیید وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
