در جریان سفر رئیسجمهوری به دو کشور قزاقستان و ترکمنستان رقم خورد
رایزنیهایی برای همکاری و صلح
آخر هفته کاری رئیسجمهوری مسعود پزشکیان به دو سفر مهم اختصاص یافت که در راستای راهبرد دولت چهاردهم برای تقویت پیوندهای منطقهای و برقراری تفاهمهایی برای توسعه بیش از پیش همکاریهای اقتصادی با کشورهای دوست و همسایه از جمله در حوزه آسیای میانه قرار داشت. پزشکیان روز گذشته در ادامه سلسله سفرهای منطقهای خود، پس از برنامهای سنگین و فشرده در قزاقستان، وارد عشقآباد پایتخت ترکمنستان شد تا در «اجلاس بینالمللی صلح و اعتماد» شرکت و سخنرانی کند. اجلاسی که محور اصلی آن تلاش برای تقویت گفتوگو، همگرایی و مقابله با یکجانبهگرایی در نظم جهانی است. رئیسجمهوری در این سفر علاوه بر حضور در نشست بینالمللی، چهار دیدار مهم دوجانبه با رهبر ملی ترکمنستان، رؤسایجمهور روسیه، عراق و همچنین مقامات عالی قزاقستان داشت و در مجموعه این دیدارها، بر ضرورت تقویت همکاریهای منطقهای، توسعه کریدورها، گسترش روابط اقتصادی و مقابله مشترک با تهدیدات منطقهای تأکید کرد.
البته سفر رئیسجمهوری کشورمان در اجلاس بینالمللی صلح و اعتماد ترکمنستان، تنها چند ساعت پس از پایان برنامههای فشرده او در قزاقستان با حضور در جمع دانشگاهیان و متخصصان آغاز شد و با مذاکرات سطح بالا و امضای مجموعهای از اسناد مهم همکاری به پایان رسید. همچنین پزشکیان در آستانه، از «مرکز پزشکی دانشگاهی قزاقستان» هم بازدید کرد و به دنبال آن در «مراسم اعطای دکترای افتخاری دانشگاه بینالمللی نظربایف» حضور یافت. رئیسجمهوری در سخنان خود در این مراسم، دانشگاه نظربایف را یکی از مهمترین مراکز علمی و پژوهشی منطقه در حوزه پزشکی دانست و تأکید کرد: «توسعه دانش پزشکی و فناوریهای علوم سلامت، از ستونهای اصلی آینده روابط تهران و آستانه خواهد بود.» اما نقطه اوج این سفر، نشست مشترک رؤسایجمهور دو کشور و امضای ۱۴ سند و تفاهمنامه همکاری بود؛ اسنادی که ۸ مورد از آنها همانجا بین طرفین مبادله شد.
این تفاهمها حوزههای گوناگونی از حملونقل، ترانزیت و لجستیک تا فرهنگ، بهداشت، درمان، رسانه و معاضدت حقوقی را شامل میشد. در بیانیه مشترک پایانی هم دو طرف با اشاره به ۳۴ سال روابط دیپلماتیک، این مناسبات را مثبت، پویا و رو به گسترش توصیف و تأکید کردند، چشمانداز همکاریهای مشترک به سمت «شراکت گستردهتر» حرکت میکند. بنابراین با پایان یافتن سفر قزاقستان، هیأت ایرانی راهی عشقآباد شد تا رئیسجمهوری در رویدادی بینالمللی درباره صلح و اعتماد جهانی سخن بگوید.
آغاز رسمی حضور در عشقآباد
هنگامی که هواپیمای حامل رئیسجمهوری اسلامی ایران در فرودگاه عشقآباد بر زمین نشست، معاون رئیس کابینه وزرای ترکمنستان در امور اقتصادی به طور رسمی از او استقبال کرد که میتوان آن را نشانهای آشکار از اهمیت حضور ایران در این اجلاس و جایگاه روابط تهران–عشقآباد دانست. پزشکیان پس از ورود، مستقیماً به محل اقامت رفت تا در اولین برنامه خود، دیداری مهم با «قربانقلی بردیمحمداف»، رهبر ملی و رئیس شورای مصلحت خلق ترکمنستان داشته باشد؛ دیداری که در شامگاه پنجشنبه ۲۰ آذر برگزار شد و مسیر همکاریهای دو کشور را بار دیگر مورد تأکید قرار داد. رئیسجمهوری کشورمان در این دیدار ابتدا از دعوت رسمی ترکمنستان برای حضور در اجلاس صلح و اعتماد قدردانی کرد و این ابتکار را پاسخی شایسته به نیازهای امروز جهان دانست. او گفت: «جهان امروز بیش از هر زمان دیگری به شکلگیری «اعتماد»، «صلح» و «همگرایی» میان ملتها نیازمند است و این ابتکار ترکمنستان، نشانهای از درک عمیق این کشور از شرایط پیچیده جهانی است.» پزشکیان اعلام کرد: « باید ارتباطات و همکاریهای خود را افزایش دهیم، زیرا جامعه جهانی به چنین نگاه و رویکردی نیاز واقعی دارد.»
بردیمحمداف نیز در پاسخ با ابراز خرسندی از حضور پزشکیان گفت: «ترکمنستان برای حمایت تهران از ابتکارات خود احترام ویژهای قائل است.» او با اشاره به شرایط پیچیده جهان گفت که نیاز است مقامات دو کشور بیش از گذشته یکدیگر را ملاقات کنند و مشورتهای متقابل داشته باشند. همچنین رهبر ملی ترکمنستان سطح روابط تهران–عشقآباد را بسیار خوب و سازنده توصیف کرد و گسترش همکاریهای تجاری، فرهنگی و انساندوستانه را از اولویتهای ترکمنستان دانست. او در پایان خطاب به پزشکیان گفت: «شما برای ما همسایهای نزدیک، برادر و دوست هستید. به خانه دوم خود خوش آمدید.»
سخنرانی پزشکیان در اجلاس بینالمللی صلح و اعتماد
صبح روز جمعه، رئیسجمهوری در اجلاس اصلی شرکت کرد و در سخنرانی خود با تأکید بر اینکه «هر ملتی برای صلح تلاش کند شایسته ستایش است»، بر باور راسخ جمهوری اسلامی به پرهیز از یکجانبهگرایی و ضرورت دستیابی به صلح واقعی از طریق همکاری، گفتوگو و احترام متقابل تأکید کرد. پزشکیان، محور اصلی سخن خود را مقابله با تنشآفرینی، بیثباتسازی و یکجانبهگرایی دانست و یادآور شد: «صلح پایدار، تنها زمانی تحقق پیدا میکند که ملتها و دولتها در روابط بینالملل به عدالت، احترام و منافع مشترک پایبند باشند.»
وی با بیان اینکه «ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازاندیشی در مفهوم صلح هستیم»، گفت: «صلح نه از مسیر افزایش بودجههای نظامی، نه از طریق اتحادهای سختافزاری و نه از طریق دیپلماسیهای نمایشی بلکه از طریق مواجهه با ریشههای واقعی بیثباتی یعنی نابرابری انحصار و تبعیض که به دست آمده است، محقق خواهد شد.» رئیسجمهوری گفت: «در بستر تبعیضها و نابرابریهای موجود، سیاست قدرتهای بزرگ در غرب آسیا تاکنون در عمل به ایجاد نوعی حق ویژه برای رژیم صهیونیستی منجر شده که منشأ بسیاری از جنگها و بیعدالتیها در منطقه است، این حق ویژه محصول ترکیب پیچیدهای از محاسبات ژئوپلیتیک اتحادهای تاریخی، منافع امنیتی غرب و بیتعهدی نهادهای بینالمللی به اجرای واقعیت است.»
وی تصریح کرد: «در چنین فضایی است که این رژیم توانسته است سیاستهای تهاجمی از جنایتهای مکرر در غزه و گسترش غیرقانونی شهرکها در کرانه باختری گرفته تا حملات مکرر به سوریه، لبنان و همچنین جمهوری اسلامی ایران و قطر را دنبال کند. این وضعیت به طور مستقیم محصول انحصار قدرت در سطح جهانی و استانداردهای دوگانهای است که قدرتهای بزرگ به آن دامن زدهاند و به نوعی استثناگرایی امنیتی را برای اسرائیل شکل دادند.»
بــــرش
سلام گرم پوتین به رهبر انقلاب
یکی از مهمترین برنامههای رئیسجمهوری در ترکمنستان، دیدار با ولادیمیر پوتین رئیسجمهوری روسیه بود؛ دیداری که ظهر جمعه در حاشیه اجلاس بینالمللی صلح و اعتماد برگزار شد و محتوای آن بر همکاریهای راهبردی متمرکز بود. پزشکیان با ابراز خرسندی از سطح بسیار خوب و رو به گسترش روابط تهران-مسکو، از حمایتهای روسیه از جمهوری اسلامی ایران در مجامع بینالمللی قدردانی کرد و ادامه داد: «مصمم هستیم توافقی را که به امضا رساندهایم، اجرایی و عملیاتی کنیم و انتظار داریم طرف روسی نیز روند اجرای توافقات فیمابین را تسریع و نهایی کند.» همچنین رئیسجمهوری با تأکید بر عزم تهران برای اجرای توافق جامع همکاریهای راهبردی میان دو کشور، تصریح کرد: «همکاریهای مشترک بویژه در حوزه نیروگاهی، حملونقل و راهگذرها در حال پیگیری است. در زمینه کریدوری نیز تا پایان سال زمینههای کامل اجرای این پروژه از سوی ایران فراهم خواهد شد. انتظار داریم طرف روسی نیز روند اجرای این توافقات را تسریع و نهایی کند.» پزشکیان همچنین با اشاره به اهمیت توسعه کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب، گفت: «پیگیری این مسیرها با سرعت در جریان است و قطعاً دستور شما موجب شتابگیری اجرای این پروژههای مهم و راهبردی خواهد شد.»
در این دیدار، رئیسجمهوری روسیه نیز با ابراز خرسندی از ملاقات با رئیسجمهوری کشورمان، امضای توافق جامع همکاریهای راهبردی میان دو کشور را نقطه عطفی در روابط دوجانبه و رویدادی بسیار مهم توصیف کرد. ولادیمیر پوتین با اشاره به روند بسیار مثبت و رو به گسترش روابط دو کشور گفت: «روابط تجاری ایران و روسیه در سال گذشته ۱۳ درصد و در ۹ ماهه امسال ۸ درصد افزایش داشته است. همکاریهای مشترک در حوزه نیروگاهی و توسعه زیرساختهای کریدوری ادامه خواهد داشت و در حال بررسی همکاری در زمینه انتقال گاز و برق به ایران هستیم.» ولادیمیر پوتین همچنین در پایان سلامهای گرم خود را به رهبر معظم انقلاب اسلامی ابلاغ کرد.
تأکید بر پیوندهای راهبردی تهران– بغداد
یکی دیگر از دیدارهای مهم پزشکیان در حاشیه اجلاس صلح و اعتماد، دیدار با «عبداللطیف رشید»، رئیسجمهوری عراق بود. دیداری که با توجه به نزدیکی و اهمیت روابط دو کشور، از حساسیت و اهمیت ویژهای برخوردار بود. پزشکیان در حاشیه اجلاس بینالمللی صلح و اعتماد در ترکمنستان با تبریک برگزاری پرشور، سالم و بدون مشکل انتخابات این کشور، ابراز امیدواری کرد که تشکیل پارلمان و دولتی قوی، به رشد و توسعه هر چه بیشتر عراق منجر شود. رئیسجمهوری با اشاره به سطح ممتاز روابط ایران و عراق اظهار کرد: «ما قلباً با دولت و ملت عراق احساس قوموخویشی، برادری و دوستی داریم و مصمم هستیم روابط دو کشور را در تمامی زمینهها تقویت کرده و توسعه دهیم.» او همچنین اتصال خطوط ریلی میان دو کشور را اقدامی ضروری دانست و تکمیل پروژه ریلی بصره-شلمچه را یکی از اولویتهای اصلی ایران عنوان کرد. پزشکیان با اشاره به نقش مخرب رژیم صهیونیستی در منطقه به عنوان غدهای سرطانی تأکید کرد: «تمام تلاش این رژیم، جلوگیری از تقویت ارتباط علمی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و صنعتی میان کشورهای مسلمان و ایجاد جنگهای قومی و مذهبی در منطقه است. تنها راه خنثیسازی این اقدامات، توسعه همکاریها، سرمایهگذاری مشترک و گسترش تبادلات در تمام حوزههایی است که ملتهای ما را به یکدیگر نزدیکتر میکند. تفرقه و اختلاف، نقشه دشمنان بویژه رژیم صهیونیستی است و باید از هرگونه تنش اجتناب کرد.» رئیسجمهوری همچنین توسعه دیپلماسی فعال را راهی برای رساندن صدای حقطلبی ملتهای منطقه به مجامع بینالمللی و گوشهای سنگین اروپاییها و آمریکاییها دانست. در این دیدار رئیسجمهوری عراق نیز با ابراز خرسندی از ملاقات با پزشکیان، گفت: «ایران را مهمترین همسایه خود میدانیم. امنیت ما با امنیت ایران گره خورده است و کمکهای همیشگی ایران به دولت و ملت عراق هرگز فراموش نخواهد شد.»
