بررسی چالش‌های سیاسی و فوتبالی جام جهانی 2026  در گفت‌و‌گو با رضا جاودانی

جدایی فوتبال و سیاست مصرف تبلیغاتی دارد

سینا حسینی/ برگزاری رقابت‌های جام جهانی با حضور ۴۸ تیم، با واکنش‌های تند و نقدهای فراوانی از سوی منتقدان سرشناس مواجه شد؛ با این حال، فیفا با وجود مخالفت‌های گسترده، بر مواضع خود ایستاد و تصمیم گرفت بیست و سومین دوره رقابت‌های جام جهانی را با حضور ۴۸ تیم در مرحله گروهی برگزار کند. حالا همه منتظرند تا ببینند آیا فدراسیون جهانی فوتبال می‌تواند نمایش قابل قبولی ارائه دهد یا اینکه ریسک بزرگ اینفانتینو با چالش‌های فراوانی همراه خواهد شد. به همین بهانه، به سراغ رضا جاودانی، حقوقدان ورزشی و عضو فعلی کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران رفتیم تا چالش‌های پیرامون این دوره از جام جهانی را از نگاه او بررسی کنیم.
 
خیلی‌ها همچنان با بدبینی به برگزاری جام جهانی با حضور ۴۸ تیم نگاه می‌کنند. تحلیل شما از این وضعیت چیست؟
آنچه برای فیفا در مقطع فعلی بسیار حائز اهمیت است، مقوله درآمدزایی است. برای فیفا، برگزاری مسابقات با حضور ۴۸ تیم فضایی ایده‌آل برای پولسازی ایجاد می‌کند. عده‌ای بابت این مسأله شدیداً سیاست‌های فیفا را به چالش کشیده‌اند، اما عطش درآمدزایی این نهاد حتی با برگزاری چنین مدلی هم پایان نمی‌یابد. فیفا هر روز به دنبال درآمدزایی بیشتر است و برای آنها مسائل فنی و کیفیتی اهمیت چندانی ندارد؛ بلکه تمرکز اصلی بر افزایش درآمد و سودآوری است.
 ممکن است این درآمدزایی برای فیفا چالش‌آفرین شود و برخی حامیان خود را دلسرد کند؟
وقتی کشورها و تیم‌های بیشتری در مسابقات جام جهانی شرکت کنند، طبیعتاً سرمایه‌گذاران بیشتری جذب این رقابت‌ها می‌شوند. همه چیز در یک عامل خلاصه می‌شود؛ درآمد و تبلیغات. بنابراین، تردیدی نیست که فیفا با تمام قدرت این برنامه را اجرایی خواهد کرد و حتی تندترین نقدها هم آنها را از تصمیم خود منصرف نخواهد کرد.
 تصمیمات سیاسی هم تأثیرگذار هستند؟
 بدون شک. من اصلاً موضوع جدایی ورزش از سیاست را قبول ندارم؛ ورزش و سیاست همیشه با هم مرتبط‌‌ هستند. حتی فیفا اعلام می‌کند که دولت‌ها در تصمیم‌گیری‌ها دخالت نکنند، اما باید در فوتبال سرمایه‌گذاری کنند. وقتی سرمایه‌گذاری می‌کنید، طبیعی است که در تصمیمات نیز نفوذ خواهید داشت. پس نمی‌توان دخالت سیاسی در این قبیل تصمیم‌گیری‌ها را انکار کرد. در تمام دنیا، از جمله ایران، ورزش و سیاست با یکدیگر درآمیخته‌اند. شعار «ورزش از سیاست جداست» بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا واقعیت عملی.
با این تفاسیر، وجه تمایز این دوره از رقابت‌ها با دوره‌های قبل چیست؟
 در این دوره شاهد پیشرفت قابل توجه تکنولوژی در زمین فوتبال خواهیم بود. جذابیت تکنولوژی آن‌قدر زیاد است که قطعاً شگفت‌زده خواهیم شد. البته پدیده‌ها و بازیکنان نوظهور نیز می‌توانند یکی دیگر از وجوه تمایز این دوره باشند، اما قدرت تکنولوژی، همه را به شکل ویژه‌ای درگیر خواهد کرد.
 پایان حضور برخی ستاره‌های افسانه‌ای نظیر رونالدو و مسی، یکی دیگر از اتفاقات مهم این دوره خواهد بود؟
فراموش نکنید که به همان اندازه که خاموش شدن برخی ستاره‌های افسانه‌ای تلخ است، ظهور ستاره‌های جوان نیز امیدبخش خواهد بود. برخی ستاره‌ها خاموش می‌شوند و برخی متولد می‌شوند. البته تعداد ستاره‌های نوظهور هرگز نمی‌تواند جای خالی این دو ابرستاره را پر کند. جام جهانی همچنان محل درخشش پدیده‌ها و ستاره‌هاست، اما به هر حال خالی شدن برخی ستاره‌ها، خبری غم‌انگیز برای هواداران فوتبال خواهد بود.
این اتفاق برای اسپانسرها و سرمایه‌گذاران هم خوشایند نیست؟
اشتباه نکنید. در دنیای سرمایه‌گذاری، دیگر تمرکز بر ستاره‌ها نیست. سرمایه‌گذاران برای اینکه با چالش مواجه نشوند، از ستاره‌محوری به سمت تیم‌محوری گرایش پیدا کرده‌اند. هدف آنها حفظ و افزایش ثروت حاصل از حق پخش بازی‌های فوتبال است، بنابراین تمرکز بر تیم‌ها و عملکرد کلی آنهاست تا از این محیط بیشترین بهره‌برداری را داشته باشند.
این چالش، فوتبال ایران را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ نسل فعلی فوتبال ایران آخرین حضور خود را تجربه خواهد کرد.
 قانون فوتبال همین است. برگ برنده در اختیار کشورهایی است که آینده‌نگری و برنامه‌ریزی لازم را انجام داده‌اند.
در جام جهانی ۲۰۲۶، قطعاً شاهد ظهور پدیده‌های جدید خواهیم بود؟ حتی ممکن است تیم‌هایی از سید چهارم به عنوان شگفتی‌ساز ظاهر شوند؟
بی‌تردید. وقتی تعداد تیم‌ها در جام جهانی افزایش می‌یابد، دولت‌ها و کشورها برای موفقیت سرمایه‌گذاری بیشتری انجام می‌دهند. فوتبال هیچ‌گاه متوقف نمی‌شود. اکثر کشورها برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما ما در ایران متأسفانه روز به روز افت کرده‌ایم. واقعیت این است که سیستم فوتبال ما عملکرد مناسبی نداشته است، اما بسیاری از کشورها کار کرده‌اند و در این دوره قطعاً شاهد ظهور شگفتی‌سازان جدید، بویژه از سید چهارم خواهیم بود؛ دقیقاً همانند دوره‌ای که سنگال توانست تیم‌های بزرگ را به چالش بکشد.
 به نظر شما کدام تیم‌ها در جام جهانی ۲۰۲۶ مدعی کسب جام خواهند بود؟
شخصاً دوست دارم آرژانتین قهرمان شود، اما نباید فراموش کنیم فرانسه، پرتغال و اسپانیا نیز شانس زیادی دارند. به اعتقاد من پرتغال دارای اسکواد بسیار قدرتمندی است و توان لازم برای موفقیت را دارد. اسپانیا نیز بهترین نسل فوتبالی خود را در این دوره به نمایش خواهد گذاشت. مطمئنم در جام جهانی ۲۰۲۶ فوتبال‌های بی‌نظیری را تماشا خواهیم کرد.

متعادل روی کاغذ
گروه A جام جهانی ۲۰۲۶؛ مکزیکِ میزبان در کنار کره جنوبی، آفریقای جنوبی و برنده پلی‌آف اروپا قرار گرفته؛ ترکیبی که روی کاغذ یکی از متعادل‌ترین و غیرقابل پیش‌بینی‌ترین گروه‌های مرحله مقدماتی به شمار می‌رود. روی کاغذ مکزیک با تکیه بر امتیاز میزبانی، حمایت پرشور تماشاگران و آشنایی کامل با آب ‌و هوای قاره آمریکا، شانس اصلی صدرنشینی است. با این حال کره جنوبیِ تحت هدایت نسل درخشان سون هیونگ‌مین، لی کانگ‌این و کیم مین‌جائه، تیمی کاملاً منسجم، دونده و جنگنده نشان داده و به هیچ ‌وجه حاضر نیست جایگاه اول را راحت تقدیم کند. آفریقای جنوبی هم با میانگین سنی پایین و بازیکنان سرعتی و جسور، همانند همیشه نقش «آزاردهنده» را بازی خواهد کرد و می‌تواند برای هر سه رقیب دردسرساز شود. برنده پلی‌آف اروپا (که احتمالاً یکی از تیم‌های درجه دوم قاره خواهد بود) نیز به‌عنوان ناشناخته‌ترین مهره، پتانسیل غافلگیر کردن همه را دارد. در مجموع، گروه A نه «گروه مرگ» است و نه گروه آسان؛ بلکه گروهی کاملاً باز و هیجان‌انگیز که صعود از آن به جزئیات کوچک و روز بازی‌ها بستگی خواهد داشت.

گروه A

پنجشنبه 21 خرداد
مکزیک - آفریقای جنوبی
 ساعت20:30

جمعه 22 خرداد
کره جنوبی- پلی‌آف اروپا D 
ساعت5:30
پنجشنبه 28 خرداد
پلی‌آف اروپا D -آفریقای جنوبی 
ساعت 19:30
 
جمعه 29 خرداد
مکزیک- کره جنوبی 
ساعت 4:30 دقیقه بامداد

پنجشنبه 4 تیر
پلی‌آف اروپا D- مکزیک
 4:30 دقیقه بامداد
آفریقای جنوبی- کره جنوبی
 4:30 دقیقه بامداد

آزمون میزبانی کانادا
گروه B جام جهانی ۲۰۲۶؛ کانادا در گروه دوم رقابت‌ها، در کنار سوئیس، قطر و برنده پلی‌آف به عنوان میزبان حضور دارد. گروهی که به‌وضوح سخت‌ترین آزمون برای شاگردان جسی مارش خواهد بود. کانادا، طی سال‌های اخیر پیشرفت قابل توجهی را به نمایش گذاشته و با تکیه بر نسل طلایی تاریخ خود شامل ستاره‌هایی مثل آلفونسو دیویس، جاناتان دیوید، تاجون بوکانان و استفن استاکیو  و حمایت هواداران خانگی، برای اولین بار رویای صعود از مرحله گروهی را در سر می‌پروراند.
سوئیس، با کوله‌باری از تجربه در تورنمنت‌های بزرگ و نظم تاکتیکی مثال‌زدنی، همواره تیمی سرسخت و دشوار برای رقبا بوده است. به نظر می‌رسد جدال با سوئیس، آزمون واقعی برای کانادا محسوب می‌گردد.
قطر، با بهره‌گیری از تجربه حضور در جام جهانی گذشته، در صورتی که بتواند انسجام فنی خود را بازیابی نماید، این قابلیت را داراست که شگفتی‌ساز ظاهر شود. برنده پلی‌آف نیز، با توجه به ترکیب نهایی خود، می‌تواند تهدیدی جدی برای کسب جایگاه دوم در گروه باشد.

گروه B

جمعه 22 خرداد
کانادا- پلی‌آف اروپا A 
ساعت22:30

شنبه 23 خرداد
قطر- سوئیس ساعت22:30

پنجشنبه 28 خرداد
سوئیس - پلی‌آف اروپا A 
ساعت22:30
جمعه 29 خرداد
کانادا- قطر 1:30

چهارشنبه 3 تیر
سوئیس - کانادا
 ساعت 22:30
پلی‌آف اروپا A- قطر 
ساعت 22:30

برزیل در گروهی پر از انگیزه
گروه C جام جهانی ۲۰۲۶؛ برزیلِ پرستاره با وینیسیوس، رودریگو و رافینیا در کنار مراکش، اسکاتلند و هائیتی قرار گرفته است. 
سلطان پنج قهرمانی جهان، طبق عادت همیشگی با هدف قهرمانی ششم پا به میدان می‌گذارد و روی کاغذ صدرنشینی‌اش تقریباً قطعی است.
اما تعقیب‌کنندگانش کم‌انگیزه نیستند؛ مراکش پس از درخشش در جام جهانی گذشته و ثبت نتایجی تاریخی، اکنون با روحیه بالاتری وارد میدان می‌شود و شاید جدی‌ترین تعقیب‌کننده برزیل باشد. 
اسکاتلند با سبک فیزیکی و سخت‌گیرانه، می‌تواند مانع اصلی برای تیم‌های بزرگ باشد و در جدول، نقش تیم مزاحم را ایفا کند. هائیتی نیز با انگیزه و انرژی فراوان وارد دومین جام جهانی تاریخ خود خواهد شد، اگرچه روی کاغذ شانس کمتری دارد، اما ممکن است با بازی مستقیم و سرعتی، امتیازهای مهمی را شکار کند. در مجموع، برزیل و مراکش بخت‌های اصلی عبور از این مرحله به شمار می‌روند.

گروه C

یکشنبه 24 خرداد
برزیل- مراکش
 ساعت  1:30
هائیتی - اسکاتلند
 ساعت 4:30

شنبه 30 خرداد
اسکاتلند- مراکش
 ساعت1:30
برزیل - هائیتی
 ساعت 4:30

پنجشنبه 4 تیر
اسکاتلند- برزیل
 ساعت 1:30
مراکش - هائیتی
 ساعت1:30

مسیر پرپیچ‌ وخم برای آمریکا
 گروه D جام جهانی ۲۰۲۶؛  ایالات متحده به عنوان میزبان اصلی، در کنار پاراگوئه، استرالیا و برنده پلی‌آف اروپا 3 (احتمالاً ترکیه، رومانی، اسلواکی یا کوزوو) قرار گرفته است. آمریکا با سرمایه‌گذاری کلان اخیر، حالا تحت هدایت مائوریسیو پوچتینوی آرژانتینی، به دنبال اثبات خودش در خانه است. کریستین پولیسیک، ستاره میلان و بهترین بازیکن تاریخ یانکی‌ها، بازوی اصلی خط حمله خواهد بود، اما فشار صعود به عنوان میزبان، معادلات را پیچیده می‌کند.استرالیای تونی پوپوویچ با آمادگی بدنی فوق‌العاده و سبک منظم بریتانیایی، رقیبی سرسخت است و به وضوح آنها را مدعی جایگاه دوم می‌کند.
تیم ملی پاراگوئه همواره تیمی جنگنده و سرسخت بوده است، تجربه‌ای که تیم ملی اسپانیا در سال ۲۰۱۰ به‌خوبی آن را درک کرد. اگرچه ستارگان افسانه‌ای پیشین نظیر چیلاورت و گامارا در ترکیب این تیم حضور ندارند، اما بازیکنان هجومی این تیم، از جمله خولیو انسیسو و میگل آلمیرون نیز ستاره‌هایی قابل توجه هستند.برنده پلی‌آف هم بسته به هویتش – مثلاً ترکیه با هافبک‌های خلاق – عنصر ناشناخته‌ای به گروه اضافه می‌کند.

گروه D

شنبه 23 خرداد
آمریکا- پاراگوئه
 ساعت4:30
استرالیا- پلی‌آف اروپا C 
ساعت 7:30

جمعه 29 خرداد
آمریکا- استرالیا
 ساعت 22:30

شنبه 30 خرداد
پلی‌آف اروپا C- پاراگوئه
 ساعت7:30

جمعه 5 تیر
پلی‌آف اروپا C- آمریکا 
ساعت5:30
پاراگوئه - استرالیا
 ساعت7:30

تقابل با جوان‌ترین مربی
گروه E جام جهانی ۲۰۲۶؛ آلمان به عنوان سرگروه با اکوادور، ساحل عاج و کوراسائو هم‌گروه شده است. مانشافت با نسل جدید و هدایت یولیان ناگلزمن (جوان‌ترین مربی جام)همچنان یکی از مدعیان اصلی قهرمانی به شمار می‌رود.
رقابت واقعی برای جایگاه دوم اما بسیار داغ خواهد بود.
 اکوادور با تکیه بر قدرت بدنی، سرعت و نسل جوان و باانگیزه‌اش، یکی از مدعیان اصلی کسب سهمیه مستقیم است. ساحل عاج نیز با ستاره‌های شناخته‌شده مثل آماد دیالو و تجربه حضور در جام‌های جهانی قبلی، در صورت رسیدن به هماهنگی لازم حتی می‌تواند آلمان را به چالش بکشد و شانس بالایی برای رتبه دوم دارد.
کوراسائو که برای اولین بار طعم جام جهانی را تجربه می‌کند، تحت هدایت دیک ادووکات هلندی (پیرترین سرمربی این دوره با ۷۸ سال سن) با انگیزه فراوان پا به میدان می‌گذارد و ممکن است یک یا دو نتیجه غافلگیرکننده بگیرد، اما روی کاغذ شانس کمی برای صعود دارد.

گروه E

یکشنبه 24 خرداد
آلمان- کوارسائو
 ساعت 20:30

دوشنبه 25 خرداد
ساحل عاج- اکوادور
 ساعت2:30

شنبه 30 خرداد
آلمان- ساحل عاج
 ساعت 23:30

یکشنبه 31 خرداد
اکوادور- کوارسائو 
ساعت4:30
پنجشنبه 4 تیر
اکوادور - آلمان
 ساعت23:30
کوراسائو- ساحل عاج
 ساعت23:30

تنوع سبک‌ها و جدال سخت
گروه F یکی از متعادل‌ترین و جذاب‌ترین گروه‌هاست؛ هلند تهاجمی و منظم رونالد کومان، ژاپن سریع و تکنیکی، تونس جنگنده و فیزیکی و برنده پلی‌آف اروپا (احتمالاً یکی از آلبانی، لهستان، سوئد یا اوکراین) که برای مشخص شدن نام تیم سوم آن حداقل باید تا فروردین سال آینده صبر کرد.
به طور کلی هلند روی کاغذ شانس اول صدرنشینی است، اما ژاپن هاجیمه موریاسو با نمایش‌های درخشان حتی حاضر نیست نقش تیم دوم گروه را بپذیرد و می‌تواند حتی با خلق شگفتی صدر جدول را هم تصاحب کند. تونس نیز با دفاع فشرده و ضدحمله‌های برق‌آسا، سابقه به دردسر انداختن غول‌ها را دارد و در صورت گلزنی به‌موقع، کاملاً مدعی سهمیه مستقیم خواهد بود.
برنده پلی‌آف اروپا به دلیل ناشناخته بودن، می‌تواند همه معادلات را به هم بزند. در مجموع، گروه F ترکیبی از فوتبال تمام‌عیار اروپایی، نظم و سرعت آسیایی و قدرت بدنی آفریقایی است؛ گروهی که پیش‌بینی دقیق آن تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد.

گروه F

یکشنبه 24 خرداد
هلند- ژاپن23:30

دوشنبه 25 خرداد
پلی‌آف اروپا B- تونس
 ساعت5:30

شنبه 30 خرداد
تونس- ژاپن
 ساعت 7:30
هلند- پلی‌آف اروپا B 
ساعت 20:30

جمعه 5 تیر
تونس - هلند
 ساعت2:30
ژاپن - پلی‌آف اروپا B 
ساعت 2:30

جام تماشایی با درآمد هنگفت

 مجید جلالی
کارشناس فوتبال

تیم‌های اسپانیا، فرانسه، انگلیس و آرژانتین در جام جهانی ۲۰۲۶، از میان ۴۸ تیم حاضر، بالاترین شانس قهرمانی را دارند. افزایش تعداد تیم‌ها در جام جهانی نه تنها برای فیفا بلکه برای همه کشورها درآمد قابل توجهی به همراه خواهد داشت و فیفا، با توجه به منافع اقتصادی خود، می‌تواند به کشورهای در حال توسعه نیز کمک کند.
همچنین، تقریباً تمامی کشورهای جهان برنامه‌های توسعه و پیشرفت مشخصی برای خود دارند و این روند آنها را به حرکت و تلاش واداشته است؛ به‌طوری که تیم‌های متوسط هر قاره، مانند اردن و ازبکستان، با همکاری فیفا، برنامه‌های خود را اجرایی می‌کنند.
با این تعداد تیم، جام جهانی دیدنی‌تر خواهد شد، اما به نظر من همچنان تیم‌های اسپانیا، فرانسه، انگلیس و آرژانتین بالاترین شانس قهرمانی را دارند؛ البته به شرطی که در مسیر مسابقات با یکدیگر برخورد نکنند. تیم‌های برزیل، آلمان، هلند و پرتغال نیز شانس‌های بعدی قهرمانی محسوب می‌شوند. حتی تیم‌هایی مانند ژاپن، مراکش، نروژ و آمریکا می‌توانند به عنوان پدیده‌های جام مطرح شوند و اتفاقات غیرمنتظره‌ای را رقم بزنند.
فرانسه، آرژانتین و انگلیس شانس صعود به مراحل پایانی را دارند. گروه ایران به ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما با توجه به تحلیل شانس‌ها، بلژیک ۴۰ درصد، مصر و ایران هرکدام ۲۵ درصد و نیوزیلند ۱۰ درصد احتمال صعود دارند. این گروه بسیار حساس است و همان‌طور که ما از همگروهی با برخی تیم‌ها خوشحالیم، آنها نیز از این همگروهی خرسند هستند.

نبرهای جذاب مرحله گروهی فوران هیجان

فرخ حسابی/ مرحله گروهی جام جهانی 2026 با اینکه به دلیل 48 تیمی شدن کمتر شاهد تقابل بین تیم‌های بزرگ است اما همچنان بازی‌های جذابی را در دل خود دارد؛ جدال‌هایی میان ستاره‌های بزرگ، سبک‌های متفاوت و حتی گذشته‌های تاریخی. بازی‌هایی که می‌توانند از همان ابتدا مسیر تورنمنت را تغییر دهند.‌

برزیل – مراکش
برزیل با نسل جدید ستاره‌هایش مقابل مراکشی قرار می‌گیرد که با صعود تاریخی در 2022 نام خود را در جمع قدرت‌ها ثبت کرد. سرعت، تکنیک و ضرباهنگ دو تیم این دیدار را به یکی از مهیج‌ترین بازی‌های دور اول تبدیل می‌کند.‌

انگلیس – کرواسی
تقابل انگلیس و کرواسی دوباره یادآور رقابت‌های حساس سال‌های اخیر است: از نیمه‌نهایی 2018 تا یورو 2021. دو تیم با ساختارهای تاکتیکی متفاوت، یکی از تعیین‌کننده‌ترین بازی‌های گروه L را رقم می‌زنند.‌

فرانسه – سنگال
دیدار فرانسه و سنگال بار دیگر خاطره شکست تاریخی خروس‌ها مقابل این حریف آفریقایی در جام جهانی 2002 را زنده می‌کند. برخورد دو تیمی که سبک‌های قدرتی و سرعتی را ترکیب کرده‌اند، این مسابقه را به یکی از تقابل‌های هیجان‌انگیز گروه  I‌ تبدیل کرده است.‌

فرانسه – نروژ
یکی از چشم‌نوازترین تقابل‌های این جام، رویارویی دو ابرستاره فوتبال جهان است؛ ارلینگ هالند روبه‌روی کیلیان امباپه. این بازی نماد نبرد نسل جدید فوتبال است و جذابیت آن فراتر از اهمیت جدول گروهی خواهد بود.‌

اسپانیا – اروگوئه
جدال سبک مالکانه اسپانیا با فوتبال سخت و فیزیکی اروگوئه همیشه دیدنی است. این مسابقه، هم از نظر کیفیت ستاره‌ها و هم تعیین سرنوشت صعود، یکی از کلیدی‌ترین بازی‌های گروه H خواهد بود.‌

بلژیک – ایران
بلژیک با انبوهی از ستاره‌ها مقابل ایران قرار می‌گیرد. این دیدار از این نظر که اولین تقابل دو تیم در تاریخ فوتبالشان است، جذابتر می‌شود با اینکه می‌تواند نقش مهمی در تعیین صدرنشین گروه G داشته باشد و برای هر دو تیم آزمونی واقعی است. این تقابل‌های حساس، مهم‌ترین نبردهای مرحله گروهی جام جهانی 2026 هستند. مسابقاتی که نه‌تنها نتیجه گروه‌ها را شکل می‌دهند بلکه روایت اصلی جام را از همان آغاز می‌نویسند