ادامه از صفحه اول

برای همین پزشکیان به جای پذیرفتن طرح‌های پولساز انتقال آب که در عمل تا امروز هم به رغم هزینه‌های سنگین برای کشور، نتیجه‌ای هم نداشته است، جمعی از اساتید دانشگاه‌ها را دعوت کرده و از آنان خواسته است «راهکارهای جدید و متناسب با شرایط امروز ایران» را برای مدیریت و توزیع آب پیدا کنند. این راهکارها قرار است جایگزین منطق تاریخی شوند که امروز دیگر نیست و دوباره باید ساخته شود. پزشکیان چندی پیش اعلام کرد که به دلیل کم آبی، تصمیم گرفته شد تا چمن‌های نهاد ریاست جمهوری آبیاری نشود. بسیاری این سخن پزشکیان را عادی و غیرلازم تلقی کردند، اما این یکی از چیزهایی است که اساتید دانشگاه‌ها بر آن تأکید دارند، مبنی بر اینکه در کشوری که به طور تاریخی کم آب است، نباید بیش از کشور پرآبی مانند هلند چمن‌ها را آبیاری کرد. منطق جدید با فهم این اقتضائات عمل می‌کند، هرچند برخی همچنان برای دریافت و درک آن مقاومت می‌کنند. رویکرد دیگر دولت، توسعه فناوری‌ها و تأسیسات مربوط به بازچرخانی آب است، مانند تصفیه خانه‌ها. اما در کنار این‌ها، رویکرد مهم‌تر و اصلی‌تر دولت، «مدیریت مصرف» است. در گذشته معاصر ایران، منطق مصرف از منطق درونی هر جامعه ایرانی خارج شده و منطقی دولتی و مبتنی بر اقتصادسیاسی گرفت. امروز شاید تغییر فوری این منطق جدید ساده و عملی نباشد، اما دست‌کم می‌توان به سمت تعریف و اجرای سیاست‌های جدیدی رفت که مصرف آب را در کشور بهینه و عقلانی کند.
 
نقطه هدف در آخر حلقه قرار دارد
تا امروز هر وقت صحبت از کمبود آب می‌شد، بهانه‌ای بود  برای تصویب طرح‌های کلان لوله کشی و اختصاص اعتبارات کلان. دولت پزشکیان از این رویکرد استقبال نمی‌کند. در مقابل، دولت چهاردهم به جای اینکه مسأله آب را از سرچشمه حل کند، یعنی به جای اینکه منابع جدید آبی تعریف کند، آب را از قزوین بیاورد تهران یا از تهران ببرد به فلان شهر و روستا، بر مقصد تمرکز کرده است، یعنی بر حلقه آخر توزیع و مصرف آب، یعنی جامعه، مردم، خانه‌ها، شرکت‌ها، وزارتخانه و صنایع. دولت چهاردهم با درک این مسأله که اساساً میزان آب در ایران محدود است و نمی‌توان منابع جدید تعریف کرد، کاری که بخش‌های پروژه ساز برای لوله کشی انجام می‌دهند، به دنبال اصلاح مدیریت و توزیع و اصلاح مصرف آب است. به دیگر سخن، پزشکان و دولت چهاردهم، به وجهی، به منطق تاریخی آب در این سرزمین باز گشته‌اند؛ به این منطق که آب نداریم و کم داریم و این مسأله نه امروز، بلکه همیشه بوده است، پس حالا باید آبی که داریم را درست مدیریت و مصرف کنیم. تأکید رئیس‌جمهوری بر رفع نشت آب در لوله‌های تهران و اصلاح هدررفتن 20 تا 30 درصدی آب در لوله‌های مرکز کشور، ناشی از همین واقعیت است. به این ترتیب، می‌توان پیش‌بینی کرد که دولت چهاردهم نیز در آینده‌ای نزدیک آب و اصلاح آن را به مسأله‌ای ملی بدل کند، به این معنی که اعلام کند اصلاح این وضعیت و مواجه شدن درست با واقعیت کم آبی ایران، جز با مشارکت همگان، تغییر نگاه و تعریف جدیدی از منطق و اقتصاد و مدیریت آب ممکن نیست. خروجی استادان دانشگاه که پزشکیان از آنان برای پژوهش دعوت کرده است و اکنون مشغول به کارند، جز این نخواهد بود.