در ۳ رویداد جداگانه موفقیتهای فناورانه جهاد دانشگاهی، دستاوردهای نوآورانه دانشمندان صنعت هستهای و ۸۰ محصول دانشبنیان در نمایشگاه «فَرّ ایران» به نمایش درآمد
روز اکران توانمندیهای علمی
دیروز در تهران سه نمایشگاه برگزار شد: نمایشگاه «آخرین دستاوردهای دانشمندان صنعت هستهای در حوزه بهداشت، درمان و تولید رادیوداروها» که رئیسجمهوری از آن بازدید کرد، نمایشگاه «گزیدهای از دستاوردهای شاخص علمی و فناورانه جهاددانشگاهی» که با حضور رئیسجمهوری گشایش یافت و شانزدهمین نمایشگاه نانو و اولین نمایشگاه«فَرّ ایران» که با حضور معاون علمی رئیسجمهور گشایش یافت و در آن ۸۰ محصول دانشبنیان رونمایی شد. این نمایشگاههای سهگانه فقط آیینی رسمی نبودند. اگر با روز قبل از آن مقایسه شوند که قراردادهای اجرای بزرگترین طرح جمعآوری گازهای مشعل کشور امضا شد و اینها به علاوه قراردادها، طرحها و اقدامات دیگر، همگی صورتگر یک وضعیت هستند: نه ایران توقفپذیر است، نه دولت چهاردهم پیگیری نیازمندیهای گوناگون کشور را به تأخیر میاندازد. با اذعان به وجود مشکلات اقتصادی، از این حقیقت نمیتوان چشم پوشید که دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان برای پیشرفت ایران از هیچ کوششی فروگذار نمیکند.
روز گذشته با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور، اولین نمایشگاه «فرّ ایران» و همچنین شانزدهمین نمایشگاه نانو در محل نمایشگاه بینالمللی تهران گشایش یافت؛ نمایشگاهی که تا 14 آبان برپاست و در قالب آن، از ۸۰ محصول جدید فناورانه و دانش بنیان قابل ارائه به بازار، رونمایی شد.
درحالی که پیش از این بارها شاهد رونمایی از محصولات مختلف بودیم درحالی که هرگز به مرحله تجاریسازی و ورود به بازارهای داخلی یا بینالمللی نرسیدند، این بار معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری دست به ابتکاری ویژه زد تا به این آشفتگی نظم تازهای ببخشد. در قالب طرح تازه معاونت علمی و برگزاری نمایشگاه «فر ایران»، ازین پس رونماییها و عرضه دستاوردهای فناورانه در چهارچوبی نظاممند و قابل راستیآزمایی سامان می یابد. درواقع این رویداد با هدف معرفی دستاوردهای شرکتهای دانشبنیان و نخبگان کشور و نمایش نقش آنها در توسعه اقتصاد دانشبنیان کلید خورد.
حمایت معاونت علمی و صندوق نوآوری از 80 دانش بنیان
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور در مراسم افتتاحیه نمایشگاه «فر ایران»، تحقق اقتصاد دانشبنیان را نیازمند پرهیز از روزمرگی و نگاه آیندهنگر دانست و گفت: محصولات حاضر در نمایشگاه فَرّ ایران موجب کاهش ارزبری معادل یک میلیارد و ۳۵۰ میلیون دلار برای کشور میشوند. حسین افشین افزود: ارزش بازار داخلی این محصولات حدود ۱۱۰ همت برآورد شده و پیشبینی میشود اجرای آنها کاهش بیش از ۲۰۰ همت از هزینههای دولت را به دنبال داشته باشد. معاون علمی رئیس جمهور با اشاره به اهداف این رویداد گفت: نمایشگاه «فَرّ ایران» جلوهای از غرور، دانش و خلاقیت جوانان ایرانزمین است و فرصتی را فراهم میکند تا دستاوردهای شرکتهای دانشبنیان کشور بهصورت متمرکز و در قالب یک رویداد ملی معرفی شوند. وی با بیان اینکه سال گذشته پس از گذشت یکسال از فعالیت دولت چهاردهم تصمیم گرفته شد رونماییها و افتتاحهای محصولات دانشبنیان بهصورت تجمیعی برگزار شود، اظهار کرد: از اردیبهشتماه امسال فراخوانی برای معرفی محصولات دانشبنیان منتشر شد که چند شرط اساسی داشت؛ نخست آنکه محصول باید در سال اخیر آماده عرضه به مردم باشد و تمام مجوزهای لازم را از مراجع ذیصلاح دریافت کرده باشد؛ دوم، برخورداری از سطح بالای فناوری و سوم، داشتن اثر اقتصادی و اجتماعی ملموس یا تعلق به اقلام راهبردی کشور.
افشین افزود: بر اساس این معیارها، حدود ۶۵۰ محصول توسط هیأت داوران ارزیابی شد که از میان آنها ۸۰ محصول واجد شرایط برای نمایش در این رویداد شناخته شد. هر محصول دارای شناسنامهای است که در آن اطلاعات مربوط به مجوزها، تاریخ تولید و میزان صرفهجویی ارزی درج شده است. وی توضیح داد: وقتی از کاهش ارزبری سخن میگوییم، فقط از جلوگیری از خروج ارز صحبت نمیکنیم، بلکه درباره ارزانسازی و افزایش دسترسی مردم نیز هست. بهعنوان نمونه، دارویی که نمونه خارجی آن با قیمت حدود یک میلیارد تومان در دسترس است، در داخل کشور با همان کیفیت و اثربخشی، تنها ۲۰ میلیون تومان قیمت دارد.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیسجمهور تأکید کرد: تولید محصولات دانشبنیان در داخل، علاوه بر صرفهجویی ارزی، موجب اشتغال و افزایش رفاه مردم میشود و هدف از برگزاری این نمایشگاه، نمایش این توانمندیهاست. افشین خاطرنشان کرد: تحقق اقتصاد دانشبنیان نیازمند پرهیز از روزمرگی و نگاه آیندهنگر است. ممکن است صنعت امروز کشور اولویتهای دیگری داشته باشد، اما آینده اقتصادی کشور تنها از مسیر سرمایهگذاری در علم و فناوری شکل میگیرد. وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: شرکتهایی که موفق به حضور در این نمایشگاه شدهاند، از حمایتهای ویژه معاونت علمی و صندوق نوآوری و شکوفایی برخوردار خواهند شد. این شرکتها ثابت کردهاند که از دانش، نیروی انسانی توانمند و ساختار سازمانی منسجم برخوردارند، بنابراین بستههای حمایتی خاصی برای توسعه محصول، افزایش ظرفیت تولید، تقویت زیرساختهای آزمایشگاهی و تسهیل روند تولید محصولات جدید برای آنها در نظر گرفته شده است.
بیمه شدن محصولات دانشبنیان ساخت بار اول
معاون علمی رئیس جمهور همچنین گفت: صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی طرحی را اجرا میکنند که بر اساس آن، محصولات دانشبنیانی که برای بار اول تولید میشوند بیمه خواهند شد. سال گذشته تنها در حوزه صنعت نفت، قرارداد ساخت بار اول با ارزشی معادل ۲۰۰ میلیون دلار منعقد شده است. در مجموع طی سالهای اخیر، ارزش این قراردادها به ۳۰۰ میلیون دلار رسیده و پیشبینی میشود این رقم در سال جاری به حدود ۵۰۰ میلیون دلار افزایش یابد.
افشین با اشاره به سیاستهای جدید معاونت علمی بیان کرد: در حال حاضر کمیتهای زیرمجموعه این معاونت تشکیل شده و هر محصول داخلی، در صورت برخورداری از کیفیت و کمیت لازم، میتواند منجر به محدودیت یا تعرفهگذاری واردات نمونه مشابه خارجی شود. هدف از این اقدام، حمایت عملی از تولید داخلی عنوان شده است. وی افزود: بخشی از چالش شرکتها به موضوع بازارهای بینالمللی بازمیگردد. برخی از محصولات ایرانی در خارج از کشور مورد اعتماد قرار گرفتهاند، در حالی که در داخل هنوز به مرحله اطمینان نرسیدهاند. با تغییر نگرش موجود و اجرای حمایتهای برنامهریزیشده، این روند بهبود خواهد یافت.
سازمان انرژی اتمی، دیروز میزبان رئیسجمهوری بود. مسعود پزشکیان از نمایشگاه آخرین دستاوردهای نوآورانه دانشمندان صنعت هستهای که در حوزه بهداشت، درمان و تولید رادیوداروها قرار دارد بازدید کرد. این اولین بخش از حضور مسعود پزشکیان در سازمان انرژی اتمی بود و بخش بعدی این برنامه، به حضور رئیسجمهوری در نشست مدیران ارشد صنعت هستهای کشورمان و گفتوگو با آنان گذشت؛ جایی که رئیسجمهوری فرصت را مغتنم دید تا از دانشمندان شهید هستهای تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران اسلامی یاد کند. پزشکیان با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه ایران، بهویژه شهدای هستهای، تلاشهای دانشمندان هستهای را مصداق جهاد علمی و خدمت صادقانه به ملت دانست. وی در عین حال، تلاش دانشمندان هستهای در تولید رادیودارو و توسعه فناوریهای نوین درمانی را ستود و آن را نیازی ضروری دانست که باید با سرعت و قدرت بیشتری دنبال شود.
رئیسجمهوری در ادامه، به جایگاه ویژه ایران در تولید رادیوداروها و نقش این فناوری در خلق ثروت ملی و حضور در بازار جهانی اشاره کرد و بهرهگیری از فناوریهای نوین و ورود جدی به عرصه رقابت جهانی را برای کشور حیاتی دانست.
پزشکیان به این سؤال هم پاسخ داد که چرا غربیها به دنبال محرومسازی ایران از صنعت پیشرفته هستهای هستند؟ رئیسجمهوری گفت: «قدرتهای استکباری میکوشند ملتهای مستقل، از جمله ایران را از دستیابی به فناوریهای پیشرفته محروم و ما را در سطح صنایع مونتاژی وابسته نگه دارند، تا خود تولید کنند، دارو بسازند و با قیمتهای گزاف به ملتها بفروشند.»
رئیسجمهوری در همین راستا، با تأکید بر ضرورت برنامهریزی راهبردی برای کسب سهم از بازار جهانی رادیوداروها، فعالیتهای کنونی را ارزشمند دانست، اما خواستار این شد که «به موازات تأمین نیازهای داخلی، برای توسعه و صادرات محصولات نیز برنامهریزی و بازاریابی حرفهای انجام شود.»
پزشکیان در ادامه، دشمنیها و ترور دانشمندان ایرانی را «ناشی از نگرانی قدرتهای بزرگ از استقلال علمی و فناورانه ایران» دانست و تصریح کرد: «بارها اعلام کردهایم که ساخت سلاح هستهای در دستور کار ما نیست و آنان نیز این را میدانند؛ اما ادعای دروغ خود را بهانهای برای جلوگیری از پیشرفت ایران قرار دادهاند.»
مهمترین بخش صحبتهای رئیسجمهوری را میتوان این بخش تلقی کرد که پاسخی به دشمنان داد. پزشکیان با تأکید بر اینکه «جوانان و نخبگان ما توان حل مشکلات و پاسخ به نیازهای کشور را دارند و اینگونه نخواهد بود که بنشینند و کاری نکنند و کشور محتاج صنایع و محصولات آنان باشد»، گفت: «این توانمندیها با نیازهای ملی پیوند خورده و این مسیر با قدرت ادامه خواهد داشت.»
وی با اعلام اینکه «علم در ذهن دانشمندان ماست و با از بین رفتن ساختمانها یا کارخانهها، مسیر پیشرفت ما متوقف نخواهد شد»، به صراحت گفت که «تأسیسات هستهای را دوباره و با قدرت بیشتر خواهیم ساخت.»
رئیسجمهوری در تشریح اینکه منظورش از نیازهای ملی چیست، به کاربردهای گسترده فناوری صلحآمیز هستهای در حوزه سلامت و صنایع، همچون کشاورزی و محیطزیست اشاره و اظهارکرد: «تمامی دستاوردهایی که امروز مشاهده شد، در راستای ارتقای سلامت مردم و خدمت به جامعه است.»
وی ابراز تأسف کرد که در معرفی این دستاوردها و خنثیسازی تبلیغات دروغین دشمنان کوتاهی داشتهایم.
رئیسجمهوری توضیح داد: «فضاسازی و تبلیغات جهتدار علیه فعالیتهای صلحآمیز هستهای بهگونهای گسترده انجام شده که در افکارعمومی القا شود «هستهای» مترادف ساخت سلاح اتمی است، در حالی که صنعت هستهای مجموعهای عظیم از ظرفیتها و امکانات علمی ـ صنعتی است.»
پزشکیان ساخت بمب را تنها ذرهای از پیامدهای ناهمگون و غیرانسانی این حوزه دانست و تأکید کرد که «مابقی این صنعت همه و همه در خدمت رفع نیازهای اساسی بشر قرار دارد.» رئیسجمهوری، پس از این توضیحات، قصد و اراده ایران از گسترش صنعت هستهای را «پاسخگویی به نیازهای مردم و ارتقای رفاه کشورمان» دانست، نه تولید سلاح.
پزشکیان با اشاره به نقش دانشگاههای نسل چهارم کشور در حل مسائل کلان، تصریح کرد: «مهمترین ویژگی دانشگاههای نسل 4 دنیا، نیازمحوری، ارتباطات میانرشتهای و حل مسأله است و دانشمندان ما در صنعت هستهای باید توانمندیهای خود را در حوزههای گوناگون از جمله آب، کشاورزی و محیطزیست گسترش دهند.» وی با تأکید بر ضرورت بهرهبرداری درست از منابع کشور، افزود: «این ما هستیم که انتخاب میکنیم از منابع موجود در کشور چه تولید کنیم، چگونه تولید کنیم، با چه کیفیتی و در کجا توزیع کنیم و این نخبگان ما هستند که میتوانند به ما در این زمینه کمک کنند.»
بخش پایانی سخنان رئیسجمهوری، به اعلام حمایت کامل دولت چهاردهم از توسعه صنعت هستهای صلحآمیز اختصاص داشت. پزشکیان با اعلام اینکه «دولت با تمام توان از پیشرفت و تقویت این ظرفیتها پشتیبانی خواهد کرد»، خطاب به دانشمندان صنعت هستهای گفت: «قدر شما دانشمندان را میدانیم و دست در دست هم برای سربلندی ایران عزیز تلاش خواهیم کرد، چراکه آینده کشور در گرو حضور در لبه دانش و حرکت به سوی فناوریهای نوین است.»
بازدید از نمایشگاه
دستاوردهای جهاد دانشگاهی
رئیسجمهوری همچنین دیروز با حضور در سازمان برنامه و بودجه، از بخشهای مختلف نمایشگاه «گزیدهای از دستاوردهای شاخص علمی و فناورانه جهاد دانشگاهی» بازدید کرد و با توضیحات کارشناسان، از جزئیات فعالیتهای پژوهشی جهاد دانشگاهی مطلع شد.
برش
اسلامی خبر داد: ساخت ۸ نیروگاه اتمی جدید با همکاری روسیه
رئیس سازمان انرژی اتمی دیروز در نشست رئیسجمهوری با دانشمندان هستهای ایران، با اشاره به امضای قرارداد احداث 8 نیروگاه اتمی با همکاری روسیه، گفت:«قرارداد جدیدی را با روسیه دنبال کردیم که بر اساس آن، احداث چهار نیروگاه در بوشهر و چهار نیروگاه در سایر نقاط کشور که دولت ایران متعاقباً مکانهای آنها را اعلام میکند، با همکاری دولت روسیه در دستور کار قرار گرفته است.»
یادداشت
از حق بهرهمندی از انرژی صلحآمیز هستهای کوتاه نمیآییم
اسماعیل کوثری
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی
صنعت هستهای مجموعهای از ظرفیتهای علمی و فناوری صلحآمیز را در بر میگیرد که در تولید برق، کاربردهای پزشکی، کشاورزی و صنایع گوناگون کاربرد دارد. سلاح هستهای فقط یکی از احتمالات بسیار محدود این دانش است و همه این دانش به معنی تبدیل آن به ابزار نظامی نیست. تاریخچه این صنعت در کشور ما نیز این مسأله را گواهی میدهد.
پیش از انقلاب اسلامی طرفهای خارجی از جمله آمریکاییها بر این باور بودند که ایران باید بهطور گسترده از انرژی هستهای برای تولید برق استفاده کند. حتی رقم ۲۰ هزار مگاوات برای تولید برق هستهای مطرح شد. پس از آن شرکتهای آلمانی در طرح ساخت دو نیروگاه در بوشهر مشارکت کردند که این تأسیسات در دوران جنگ آسیب دید و متروک شد. پس از پایان جنگ تحمیلی، تکمیل یکی از این نیروگاهها از طریق قرارداد با طرفهای خارجی از جمله روسیه دنبال شد که اکنون از آن بهرهبرداری میشود. سابقه تاریخی این صنعت در ایران نشان میدهد همان کشورهایی که اکنون بر سر راه توسعه هستهای ما مانعتراشی میکنند، پیشتر اذعان میکردند که ایران باید به فناوری هستهای صلحآمیز دسترسی داشته باشد. اما با تغییر شرایط سیاسی و استقلال ملی ما پس از انقلاب اسلامی، برخی از این دولتها تلاش کردند ایران را از دستیابی به این فناوری که برای رفع نیازهای جامعه لازم است محروم کنند. در توضیح تناقض این دولتها، باید گفت وقتی کشوری تحت نفوذ غرب باشد، دسترسی به تکنولوژیهای نو تشویق میشود، اما اکنون که ایران مستقل است، همین دسترسی تهدید تلقی میشود.
ایران به عنوان کشوری مستقل، معتقد است برای پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه خود راهی جز بهرهمندی از این فناوری ندارد. اکنون بسیاری از کشورهای توسعهیافته بخش زیادی از برق خود را از نیروگاههای هستهای تأمین میکنند. فرانسه نزدیک به یک سوم برق خود را از انرژی هستهای تولید میکند. چرا برای این کشورها دسترسی به فناوری هستهای آزاد است، اما ایران نباید از فواید مشابه بهرهمند شود؟
امروز صریحاً اعلام میکنیم هرگونه مصارف صلحآمیز فناوری هستهای ایران، در پزشکی و تولید دارو تحت نظارت نهادهای بینالمللی مانند آژانس بینالمللی انرژی اتمی صورت میگیرد و هیچگونه پنهانکاری در این زمینه نداریم. کشور ما هرگز در پی سلاح هستهای نبوده و نیست. استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای یک حق ملی و بینالمللی است و ما نیز مانند دیگر کشورها برای تأمین نیازهای خود به این فناوری نیازمندیم و از حقوق خود در بهرهبرداری صلحآمیز آن کوتاه نخواهیم آمد. همانگونه که جوامع دیگر از این امکانات بهرهمند میشوند، ملت ما نیز شایسته دسترسی به این ابزارهای توسعهای است.
