حدود 8 ماه دیگر انتخابات شوراهای اسلامی شهر در تهران به صورت تناسبی برگزار خواهد شد. بنابراین احزاب در حال آماده‌سازی برای مشارکت در این نوع جدید از مشارکت سیاسی هستند. اما انتخابات تناسبی چیست و چه تفاوتی با انتخابات اکثریتی دارد؟ واقعاً قرار است در انتخابات تناسبی چه اتفاقی بیفتد؟
نظام انتخابات تناسبی یا فهرست‌محور، شیوه نوین برگزاری انتخابات است که هدف اصلی آن برقراری عدالت در امر نمایندگی و بازتاب دقیق‌تر گرایش‌های سیاسی موجود در جامعه در نهادهای انتخابی است. برخلاف نظام‌های اکثریتی که فرد یا فهرست برنده تمام کرسی‌ها را تصاحب می‌کند، در نظام انتخاباتی تناسبی، کرسی‌های یک حوزه انتخابیه به تناسب میزان آرای دریافتی بین احزاب یا فهرست‌های سیاسی توزیع می‌شود. این مزیت به نوبه خود پیش‌نیازهایی را برای اجرا و پیاده‌سازی چنین نظام انتخاباتی ضروری می‌سازد. یکی از ضرورت‌ها پیش از برگزاری یا اجرای انتخابات تناسبی، تقویت زیرساخت‌های مردمسالارانه یا آن چیزی است که مستقیماً به احزاب مربوط  می‌شود.
زیرا در یک انتخابات براساس سازوکار اکثریتی بویژه در کلانشهرها، یک گروه یا جریان سیاسی با وجود کسب 50 درصد آرا از صددرصد آرا، می‌تواند همه کرسی‌ها را تصاحب کند، در حالی که فقط نیمی از آرا را به دست آورده بود. در حالی که در نظام انتخابات تناسبی دیگر این اتفاق رخ نخواهد داد و برنده همه کرسی‌ها را از آن خود نمی‌کند و اقلیت‌ها نیز به نسبت قدرت واقعی و میزان  رأیی که کسب می‌کنند صاحب کرسی شده و در تصمیم گیری‌ها نقش خواهند داشت. بدین ترتیب این امر تقویت احزاب و پاسخگو کردن نامزدها را ضروری می‌سازد.
در این شیوه نوین انتخاباتی، با تخصیص کد انتخاباتی به فهرست احزاب، باعث می‌شود احزاب قدرتمند، متعهد و پاسخگو شده و مانع از آن می‌شود که نامزدهای احزاب یا خود احزاب راه‌هایی برای شانه خالی کردن از مسئولیت حزبی و نقش خود در سیاست‌گذاری‌های آتی داشته باشند. در حالی که در مدل اکثریتی، نامزدها تمایل داشتند به صورت منفرد با یکدیگر رقابت کنند تا از پاسخگویی نسبت به تصمیم‌ها و سیاست‌گذاری‌های خود اجتناب کنند. از سوی دیگر حق تشکیل فهرست انتخاباتی هم صرفاً به احزاب و جبهه‌های سیاسی اعطا شده است و طبق قانون احزاب مصوب سال ۱۳۹۴، فقط تشکل‌های دارای مجوز از کمیسیون ماده ۱۰ احزاب می‌توانند فهرست ارائه بدهند. بنابراین هیچ سازمان مردم‌نهاد، انجمن محلی یا تشکل قومی حق ارائه فهرست رسمی را در انتخابات شوراها ندارد. در این صورت اگر حزبی وارد یک ائتلاف در انتخابات تناسبی شد، مجاز به ارائه فهرست مستقل نخواهد بود که این امر منجر به محدودسازی رقابت‌های فردی می‌شود. زیرا وقتی بر رأی‌دهی به فهرست‌ها تأکید می‌شود، در واقع رقابت از دعواهای فردمحور به رقابت برنامه‌ای بین ساختارهای سیاسی منتقل می‌شود که این امر زمینه را برای منطقی‌تر و اخلاقی‌تر شدن فضای انتخابات فراهم خواهد کرد. به این ترتیب که  نامزدها پس از ثبت‌نام و تأیید صلاحیت، می‌توانند تقاضای مکتوب برای قرار گرفتن در فهرست‌های حزبی ارائه کنند. از سوی دیگر، دبیرکل احزاب یا مسئولان جبهه سیاسی آنها، پس از بررسی، نام این نامزد را در سامانه انتخابات به عنوان عضو فهرست خود ثبت کرده و درعین حال باید به صورت مکتوب نیز این امر را به هیأت اجرایی گزارش کنند.
همچنین هر نامزد فقط می‌تواند در یک فهرست انتخاباتی حضور داشته باشد که این امر به انسجام سیاسی بیشتر و شفافیت جریان‌ها کمک خواهد کرد.
برخی هم بر این باورند که ثبات مدیریت بویژه مدیریت شهری یکی از دستاوردهای انتخابات تناسبی خواهد بود. زیرا بر اساس مصوبه جدید، در صورت خروج یا کناره‌گیری هر عضو شورا، منتخب جایگزین او فقط از میان اعضای علی‌البدل همان فهرست معرفی خواهد شد. این سازوکار مانع از آن خواهد شد تا ترکیب شورای اسلامی شهر بر خلاف رأی اولیه مردم تغییر کند.
بنابراین نظام انتخابات تناسبی، با محوریت دادن به ساختارهای حزبی و تضمین نمایندگی متناسب، یک گام مهم برای نهادینه کردن مسئولیت‌پذیری سیاسی و تقویت جبهه‌ها در جهت ارتقای کیفیت حاکمیت و تصمیم‌گیری در کلانشهرها محسوب می‌شود.