راضیه خوئینی
گروه کتاب

واقعیت و جادو به روایت مارکز

جلد اول این مجموعه به بررسی و تحلیل رمان مشهور «صد سال تنهایی» اثر گابریل گارسیا مارکز؛ نویسنده برجسته ادبیات اسپانیایی اختصاص دارد. این رمان روایت‌گر حماسه‌ چندنسل از خانواده بوئندیا در شهر خیالی ماکوندو است و به نمایش تنهایی و بیگانگی ملت‌های استعمارزده می‌پردازد. مارکز با تکیه بر تجربیات دوران کودکی‌اش در آراکاتاکا، جهانی جادویی خلق کرده که بازتابی از واقعیت‌های اجتماعی و تاریخی کلمبیا و آمریکای لاتین است. مارکز با همین رمان در سال ۱۹۶۷ به شهرت جهانی رسید و بلافاصله کتابش به بیش از سی زبان زنده دنیا ترجمه شد. همچنین جوایز متعددی از جمله جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۸۲ را به دست آورد. این اثر نه تنها به ادبیات کلمبیا، بلکه به تاریخ کشورهای آمریکای لاتین و مبارزات آنها با استعمار و مدرنیته پرداخته است.
در این کتاب 132 صفحه‌ای، خلاصه فصل‌های مختلف «صد سال تنهایی» همراه با نقد وتحلیل‌های دانشگاه هاروارد و وبسایت اسپارک نوتز را می‌خوانیم. این تحلیل‌ها اوضاع اجتماعی، سیاسی و تاریخی آمریکای لاتین را به دقت بررسی می‌کنند. مارکز در این رمان، امپریالیسم سرمایه‌داری و فساد سیاسی را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد چگونه این عوامل به مشکلات اجتماعی و تاریخی منجر می‌شوند. او با استفاده از استعاره‌ها و نمادها، پیام‌هایی درباره عشق، تنهایی و دلتنگی منتقل می‌کند. نویسنده با الهام از خاطرات دوران کودکی و داستان‌ها و افسانه‌های مشهوری که از مادربزرگش شنیده، فضایی جادویی و خلاقانه به داستانش بخشیده است. این اثر سال ۱۳۵۳ توسط بهمن فرزانه به زبان فارسی ترجمه و با استقبال چشم‌گیر ایرانیان مواجه شد؛ اثری که هنوز مخاطبان زیادی دارد.
در تحلیل فصل‌های ۱ و ۲ دانشگاه هاروارد آمده: «شیوه‌های متفاوتی برای خواندن صد سال تنهایی وجود دارد و گارسیا مارکز این رمان را با نیم نگاهی به تفاسیر متعدد نوشته است. در اولین بخش، شناخت یکی از این تفاسیر (تفسیر انجیلی) و برداشت سنجیده از رویکرد روایتی‌ای که مارکز به این منظور به کار برده، اهمیت می‌یابد.»
در پایان تفسیر انجیلی از اولین فصول این کتاب نکته‌ای جالب آمده است: «بسیاری از منتقدین برای تطبیق صد سال عنوان کتاب با رویدادهای آن تلاش فراوانی به خرج داده‌اند، اما رجینا جیمز، منتقد به درستی یادآور شده که نام بردن از تعداد سال هیچ موضوعیتی ندارد و رویدادهای کتاب دقیقاً صد سال طول نمی‌کشد. بخشی از دلایل این موضوع کاربرد هدفمند مارکز در اغراق‌گویی تاریخ و زمان است. اما یکی از برجسته‌ترین دلایل آن است که مارکز در گزینش یکصد سال در نام کتاب، یک دوره یا زمانه را مد نظر داشته است، نمادی عددی به سنت انجیل. همان‌گونه که انجیل عددهایی خاص را برای مفاهیم و دوران‌‌هایی از زمان به کار برده است (برای مثال اعداد ۳ و ۷ که بیانگر کمال هستند و بسیاری از ارقام عددی مفهوم واقعی ندارند بلکه نمایشگر دوران‌های نمادینی از زمان هستند)، «صد سال» در عنوان کتاب دلالتی است بر چرخه تکرار شدنی زمان. مارکز برای مهار این منظومه حماسی و گسترده، نوعی گاه‌شماری داستانی و گونه جالبی از روایت را به کار گرفته است. در این رمان، یک «رویداد» مرکزی و یک شخصیت مرکزی وجود ندارد. مارکز برای رفع این مشکل، یک راوی در این رمان آورده که شخصیتی با دیالوگ بسیار کم است. راوی، برای به راه انداختن طرح داستان (که در اساس ظهور، تکامل و سقوط خانواده بوئندیا و روستای آنها، ماکوندو است) با لحنی سریع و سرزنده، تمامی رویدادها (از تخیلی‌ترین تا عادی‌ترین آنها) را با لحنی شوخ‌طبعانه و عاری از احساسات بیان می‌کند. این گونه است که مارکز اجازه می‌یابد به اغراق‌گویی و تخیل که ویژگی این روایت است  روی آورد.»

روایت تولستوی از حمله ناپلئون به روسیه

جلد دوم مجموعه «جان کلام» به بررسی و تحلیل «جنگ و صلح» اثر لئو تولستوی اختصاص دارد؛ یکی از مهم‌ترین رمان‌های ادبیات جهان که سامرست موام، نویسنده سرشناس انگلیسی آن را بزرگترین رمان عالم دانسته است. به باور او «رمانی با یک چنین پهنه وسیع که درباره چنان دوران خطیر تاریخی گفت‌وگو کند و این همه قهرمان داشته باشد قبلاً نوشته نشده بود و دوباره نوشته نخواهد شد.» این اثر روایت‌گر زندگی و تاریخ اجتماعی روسیه در دوران حمله ناپلئون بناپارت به این کشور است و ماجراهای آن از سال ۱۸۰۵ آغاز می‌شود و تا سال ۱۸۲۰ ادامه دارد. این رمان شامل حدود ۵۰۰ شخصیت است که ترکیبی از شخصیت‌های تاریخی و خیالی تولستوی را در بر می‌گیرد. شخصیت‌های اصلی رمان از چهار خانواده اشرافی شامل روستوف، بولکونسکی، بزوخوف و کوراگین هستند و از این چهار خانواده به سه شخصیت محوری بیشتر پرداخته شده است، ناتاشا  روستوف، پی‌یر بزوخوف و آندرِی بولکونسکی. در پیش‌گفتار این کتاب 173 صفحه‌ای اطلاعات جامعی درباره این اثر و نویسنده‌اش آمده است: «تاکنون فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های تلویزیونی متعددی بر اساس این رمان ساخته شده است. ترجمه‌های مختلفی از آن در ایران منتشر شده که از میان آن‌ها، ترجمه کاظم انصاری و سروش حبیبی بیشتر شهرت یافته‌اند. کتاب حاضر شامل خلاصه و تحلیل جلد به جلد و فصل به فصل «جنگ و صلح» با اتکاء به اطلاعات موجود روی وبسایت گریدسیور است.»
در تحلیل بخش سوم جلد اول، درباره کاربرد زبان فرانسه از نگاه تولستوی می‌خوانیم: «حدود دو درصد رمان به زبان فرانسه نوشته شده است، اگرچه در برگردان‌های انگلیسی آن متفاوت عمل کرده‌اند. برخی مترجمان عبارات فرانسوی را در متن اصلی آورده‌اند و برخی دیگر آنها را درست مانند زبان روسی به انگلیسی برگردانده‌اند. منتقدان اظهار کرده‌اند که کاربرد فرانسه دلالت ضمنی به نقدی اجتماعی است.» در واقع زبان‌های فرانسه و روسی به عنوان ابزاری برای بیان حالات و روابط شخصیت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شخصیت‌ها غالباً برای تظاهر یا فریب به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند، در حالی که در روابط خودمانی و صمیمی‌تر از زبان روسی استفاده می‌کنند. پرنس نیکلای بولکونسکی که شخصیتی راستگو و نامتعارف دارد، هرگز زبان فرانسه را به کار نمی‌برد. تولستوی به صراحت نشان می‌دهد که پرنس آندرِی، زمانی که می‌خواهد با لحنی تحقیرآمیز حرف بزند، به زبان فرانسوی روی می‌آورد. این موضوع به طنز و تضاد در احساسات شخصیت‌ها نسبت به ناپلئون اشاره دارد؛ زیرا شخصیت‌ها زمانی که به زبان فرانسوی صحبت می‌کنند، احساس نفرت خود از او را ابراز می‌کنند. تولستوی همچنین نیروی تلقین را در روابط، بویژه روابط عاشقانه، به تصویر می‌کشد. پی‌یر بزوخوف و پرنسس ماریا بولکونسکی، هر دو با وجود عدم تمایل به ازدواج، تحت‌تأثیر دیگران خواهان ازدواج می‌شوند. هر دو شخصیت، پی‌یر و ماریا، به دلیل ثروتمند بودن، در موقعیتی قرار دارند که می‌توانند هر زمان که بخواهند همسری را انتخاب کنند. تولستوی در ابتدای این بخش اشاره می‌کند که تا پیش از به ارث بردن ثروت، هیچ‌کس چندان به پی‌یر توجهی نداشته و ظاهر ساده ماریا نیز به اعتماد به نفس او آسیب زده بود. نکته مهم‌تر این است که هر یک از این شخصیت‌ها هنگام فکر کردن در مورد ازدواج با چالش‌های ذهنی مواجه می‌شوند.

صدای فراموش شدگان

جلد سوم مجموعه «جانِ کلام» با اتکا بر تحلیل‌های وب‌سایت علمی گریدسیور، کوشیده چکیده فکری و زیبایی‌شناختی یکی از مهم‌ترین رمان‌های قرن بیستم؛ «خوشه‌های خشم» اثر جان اشتاین‌بک را در قالبی فشرده، در دسترس خواننده امروزی قرار دهد. رمانی که سال ۱۹۳۹ منتشر و سریع به پرفروش‌ترین و بحث‌برانگیزترین کتاب‌ تاریخ ادبیات آمریکا بدل شد. اثری با نثری شاعرانه و واقع‌گرایانه که صدای میلیون‌ها گرسنه و بی‌پناه در دوران رکود بزرگ اقتصادی دهه 1930 آمریکا را به گوش جهان رساند. اشتاین‌بک با قلمی گویا مرز میان رمان و گزارش اجتماعی را از میان برده و به ادبیات مأموریتی تازه بخشیده است: روایت درد انسان. این کتاب 117 صفحه‌ای، با نگاهی موشکافانه، سی فصل رمان را خلاصه‌وار مرور می‌کند. در پیش‌گفتار آن درمی‌یابیم اشتاین‌بک برای نوشتن این رمان، ماه‌ها در اردوگاه‌های کارگری اوکلاهما و کالیفرنیا زندگی کرده تا از نزدیک صدای کارگران و مهاجران را بشنود. نتیجه‌ این تجربه میدانی، روایتی تلخ از خانواده‌ای است که در پی خشکسالی و نابودی زمین‌هایشان، به امید کار و زندگی بهتر رهسپار غرب می‌شوند. از ویژگی‌های جذاب این کتاب شروعی پرگردوغبار با شرایط جوی ایالت اوکلاهماست. تام جود، قهرمان خاموش داستان، نماد نسلی است که در میانه فقر و بی‌عدالتی، هنوز به انسانیت ایمان دارد. عنوان اثر هم از «سرود نبرد جمهوری» اثر جولیا وارد هاو، وام گرفته شده که از خشم مقدس و عدالت اجتماعی سخن می‌گوید. این کتاب با وجود انتقاد زمین‌داران و محافظه‌کاران به دلیل نگاه چپ‌گرایانه‌اش، موفق به دریافت جایزه ملی کتاب و جایزه پولیتزر شد. مترجمان زیادی این رمان را به فارسی برگردانده‌اند که ترجمه مشترک شاهرخ مسکوب (با نام مستعار م. بهیار) و عبدالرحیم احمدی مشهورتر است.

چهار روایت از یک سقوط

«خشم و هیاهو»، چهارمین جلد «جان کلام»، در 110 صفحه به تحلیل و ارائه خلاصه‌ای از اولین رمان ویلیام فاکنر، نویسنده برجسته آمریکایی، در سال ۱۹۲۹ پرداخته است. رمانی که به‌سرعت جایگاهی ویژه در تاریخ ادبیات جهان پیدا کرد. این اثر روایتی از فروپاشی خاندان اشرافی «کامپسون» در جنوب آمریکاست؛ خانواده‌ای که در میان زوال سنت‌ها و ارزش‌های کهن، در سکوت و آشوب فرو می‌پاشد. فاکنر این سقوط را نه از زبان یک راوی واحد، بلکه از چهار زاویه متفاوت و چهار فصل بیان می‌کند تا تصویری چندلایه‌ از حقیقت و ذهن انسان ایجاد کند. اول از نگاه بنجامین (بنجی)؛ مردی ساده‌دل از دیدگاه کوئنتین، برادر حساس و وسواسی و جیسون؛ مردی تلخ و سودجو، در نهایت از منظر سوم‌شخص، که بسیاری آن را صدای دیلسی، خدمتکار سیاه‌پوست وفادار خانواده می‌دانند. در مرکز همه روایت‌ها، چهره غایب و درعین‌حال همیشه حاضر کدی، قرار دارد؛ زنی که بی‌پروایی‌اش، نماد گسست اخلاقی و فروپاشی درونی خاندان کامپسون است. فاکنر در این اثر از تکنیک جریان سیال ذهن بهره می‌برد؛ شیوه‌ای که در آن افکار و خاطرات شخصیت‌ها به‌صورت غیرخطی و گاه آشفته جریان می‌یابد. ذهن بنجی در رفت‌وبرگشت میان گذشته و حال، بی‌وقفه پرسه می‌زند و جهان او در زمان متوقف شده است. در مقابل، بخش‌های مربوط به جیسون نظم و منطق ظاهری بیشتری دارد، اما خالی از احساس و عاطفه است. این تضاد در ساختار، در واقع بازتاب فروپاشی تدریجی عقل و احساس در خانواده‌ای است که از درون پوسیده. عنوان رمان از خطابه معروف مکبث شکسپیر وام گرفته شده؛ آنجا که زندگی به «خشم و هیاهویی» بی‌معنا تشبیه می‌شود. فاکنر در پرتو این استعاره، پوچی و بی‌هدفی انسان مدرن را بازتاب می‌دهد. بنجی، که در ظاهر «ابله» داستان است، در حقیقت آینه‌ای شفاف از درک انسانی و بی‌پیرایه از فقدان و تغییر است. از میان ترجمه‌های فارسی این اثر ترجمه بهمن شعله‌ور و صالح حسینی شهرت بیشتری یافته‌اند.

سیمای بورژوازی اروپای قرن نوزده

جلد پنجم «جان کلام» با 104 صفحه، به «بابا گوریو» اثر اونوره دو بالزاک، نویسنده‌ برجسته اختصاص دارد؛ نویسنده‌ای که نامش با پیدایش رئالیسم اجتماعی در ادبیات گره خورده است. این رمان که بخشی از مجموعه‌ جاه‌طلبانه «کمدی انسانی» بالزاک است سال ۱۸۳۵ منتشر شد. بالزاک در این اثر کوشیده سیمای کامل جامعه فرانسه قرن نوزدهمی را در آینه ادبیات بازتاب دهد. بابا گوریو درواقع داستان پاریسِ سال ۱۸۱۹ است؛ شهری که به پانسیونی محقر تشبیه شده که اقشار مختلف و متضاد جامعه کنار هم در آن زندگی می‌کنند. در این میان، پیرمردی ساده‌دل و فداکار به نام بابا گوریو، ثروت و زندگی خود را وقف دو دختر ناسپاسش کرده و در تنهایی و فقر جان می‌سپارد. بالزاک با به تصویر کشیدن این تضاد میان فداکاری پدرانه و جاه‌طلبی جوانان، تصویری تکان‌دهنده از فروپاشی ارزش‌های انسانی در برابر قدرت، ثروت و طبقات اجتماعی ترسیم می‌کند. بابا گوریو داستان جامعه‌ای است که در آن انسانیت و عشق به کالا تبدیل شده‌ و تحلیلی عمیق از روان و اخلاق جامعه بورژوایی شناخته می‌شود که پایه‌های رئالیسم مدرن را بنا می‌نهد. در جلد پنجم «جان کلام» مانند دیگر جلدهای این مجموعه با شخصیت‌های این داستان آشنا می‌شویم و خلاصه‌‌ای از بخش‌های مختلف این کتاب و تحلیل‌های آکادمیک درباره هر فصل را می‌خوانیم؛ البته این کتاب دارای فصل‌بندی نیست و این بخش‌بندی‌ها را دانش آموختگان هاروارد انجام داده‌اند. در پیشگفتار آشنایی مختصری از بالزاک و آثارش پیدا می‌کنیم. باباگوریو را مترجمان بسیاری ترجمه کرده‌اند اما معروف‌ترین آنها ترجمه‌های ادوارد ژوزف در انتشارات علمی و فرهنگی، م.ا. به‌آذین در نشر ققنوس و مهدی سحابی در انتشارات مرکز است.

عشق و انقلاب

جلد ششم «جان کلام» در 104 صفحه به معرفی، بررسی و تحلیل «داستان دو شهر» اثر چارلز دیکنز؛ نویسنده مشهور انگلیسی می‌پردازد و مخاطب را با زمینه‌های تاریخی و اجتماعی این رمان آشنا می‌کند. «داستان دو شهر»، که در سال ۱۸۵۹ منتشر شده، روایت‌گر وقایع پاریس و لندن در آستانه و پس از انقلاب فرانسه است. دیکنز با نثری قوی و تأثیرگذار تضادهای اجتماعی، عشق، فداکاری و خشونت در این دوران را به تصویر می‌کشد. این جلد، با بررسی شخصیت‌های کلیدی نظیر سیدنی کارتن و مادام دفارژ، به تحلیل روابط انسانی و پیچیدگی‌های اخلاقی در شرایط بحرانی می‌پردازد. همچنین، دیکنز در این اثر به وقایع تاریخی و تأثیرات آنها بر زندگی مردم توجه ویژه‌ای دارد و نشان می‌دهد چگونه انقلاب می‌تواند بر سرنوشت افراد تأثیر بگذارد. این اثر با تأکید بر دوگانگی‌های زندگی در این دوران، خواننده را به تفکر درباره‌ مسائل عمیق انسانی و اجتماعی وامی‌دارد. این جلد همچنین به بررسی تأثیر این رمان بر ادبیات و فرهنگ معاصر و اقتباس‌های مختلف آن می‌پردازد، و به خوبی نشان می‌دهد دیکنز چگونه توانسته با داستان‌سرایی خود، تصویری ماندگار از تاریخ و روان‌شناسی انسان‌ها ارائه دهد. در پیشگفتار اطلاعات ارزشمندی درباره چارلز دیکنز و آثارش و جایگاه او پس از ویلیام شکسپیر کسب می‌کنیم. زندگی دشوار دیکنز در دوران کودکی و سال‌های روزنامه‌نگاری‌اش، در تصویرسازی او از جامعه شهری و طبقات فرودست، تأثیر زیادی بر نوشته‌هایش دارد. «داستان دو شهر» با فروش بیش از دویست میلیون نسخه، پرفروش‌ترین رمان به زبان انگلیسی است و رویدادهای آن، خشونت‌های انقلاب فرانسه را به تصویر می‌کشد. دیکنز رویدادهای یکی از مهم‌ترین انقلاب‌های تاریخ و خشونت‌های اشراف‌زادگان به طبقات فرودست و سپس بعد از انقلاب، خشونت فرودستان نسبت به طبقات اشرافی را به شکلی تکان‌دهنده و به یادماندنی به تصویر کشیده است. در تحلیل‌های این کتاب به تمامی زوایای شخصیتی و دوره‌ای که این نویسنده در آن می‌زیسته است اشاره شده و تأثیر آن بر نوشتارش مورد ارزیابی قرار گرفته است. این اثر با ترجمه‌های متعددی ازجمله ابراهیم یونسی در اختیار ایرانیان قرار دارد.

زندگی زیر سایه مرگ

جلد هفتم «جان کلام» در 120 صفحه به تحلیل و معرفی رمان «پدرو پارامو» اثر خوان رولفو، از پیشگامان ادبیات مدرن آمریکای لاتین می‌پردازد. این رمان که در سال ۱۹۵۵ منتشر شد، به دلیل ساختار نوآورانه و محتوای نامتعارفش، ابتدا مورد استقبال قرار نگرفت و فقط 2 هزار نسخه از آن طی چهار سال فروخته شد. اما به تدریج، با ستایش‌های منتقدان و مقایسه با آثار دیگر نویسندگان، جایگاه خود را در ادبیات اسپانیایی تثبیت کرد و به بیش از سی زبان ترجمه شد. این اثر توسط سه مترجم؛ کیومرث پارسای، کاوه میرعباسی و احمد گلشیری به فارسی برگردانده شده است. «پدرو پارامو» داستانی پیچیده و غیرخطی است، اما نوعی منطق درونی به روایت‌ها می‌افزاید و به بررسی زندگی و سرنوشت شخصیت‌های مختلف در روستای کومالا می‌پردازد. نویسنده با استفاده از تکنیک‌های نوآورانه، نظیر روایت‌های متعدد و استفاده از خاطرات، تأثیرات مرگ و سرگردانی ارواح را به تصویر می‌کشد. در تحلیل این جلد، به بررسی شخصیت پدرو و نحوه گسترش املاک او پرداخته می‌شود. پدرو، با شیوه‌های موذیانه و کنترل خشونت‌بار، زمین‌های پدرش را توسعه می‌دهد و این سبک یک کهن‌الگوی حماسی را فراهم می‌آورد. مرگ، به‌عنوان یکی از درون‌مایه‌های برجسته، در تمامی سطوح داستان وجود دارد و تأثیر عمیق آن بر زندگی شخصیت‌ها و سرنوشت آنها را نشان می‌دهد. جلد 7 «جان کلام» با 106 صفحه به خوبی عمق و پیچیدگی «پدرو پارامو» و اهمیت آن در ادبیات مدرن را بیان کرده است.

برادر بزرگ همیشه حاضر

 جلد هشتم «جان کلام» در 104 صفحه به تحلیل رمان «۱۹۸۴» اثر جورج اورول اختصاص دارد. این رمان که سال ۱۹۴۹ منتشر شد، دنیای ویرانشهری (دیستوپیایی) را به تصویر می‌کشد که در آن آزادی فردی و حقیقت به‌دست حکومتی مستبد سرکوب شده است. در این جهان، مفاهیمی مانند حقیقت و عشق جرم تلقی می‌شوند و «‌برادربزرگ یا ناظر کبیر» دائماً بر رفتار و افکار مردم نظارت می‌کند. در واقع «برادربزرگ» نماد اقیانوسیه و حزب و رهبر کبیر اقیانوسیه است که حضوری دائمی در برنامه‌های تله‌اسکرین، روی سکه‌ها و پوسترهای بزرگ دارد و اورول با نگاهی پیشگویانه درباره خطرات حاکمیت‌های تمامیت‌خواه و تأثیرات منفی آنها بر زندگی انسانی گوشزد می‌کند. این کتاب، تحلیلی درباره وینستون اسمیت، شخصیت اصلی داستان دارد که در جست‌وجوی حقیقت و عشق، به نوشتن خاطراتش می‌پردازد. همچنین به تأثیرات این رمان بر ادبیات معاصر اشاره می‌کند و میراث اورول را به‌عنوان یک نویسنده پیشرو بررسی می‌کند. این رمان نیز توسط مترجمان زیادی ترجمه شده که مشهورترین آنها، کاوه میرعباسی، صالح حسینی و احمد کسایی‌پور هستند.

اولین رمان مدرن

جلد نهم از این مجموعه در 104 صفحه به بررسی و تحلیل رمان «مادام بوواری» اثر گوستاو فلوبر، آغازگر جنبش واقع‌گرایی در ادبیات فرانسه می‌پردازد. داستان حول شخصیت اِما بوواری، زنی جوان و رویاپرداز می‌چرخد که پس از ازدواج با چارلز بوواری، با یکنواختی زندگی مواجه می شود و در نهایت وقتی با این واقعیت روبه‌رو می‌شود که به انحطاط رسیده است به زندگی‌اش پایان می‌دهد. این رمان بین سال‌های ۱۸۵۱ تا ۱۸۵۷ نوشته و در سال ۱۸۵۷ منتشر شد و به دلیل مضامین هنجارشکنانه‌اش جنجالی به پا کرد و پای نویسنده را به دادگاه کشاند. نویسنده اما وقتی در دادگاه تبرئه شد، شهرت یافت. بسیاری از نویسندگان، منتقدان و نظریه‌پردازان ادبی، رمان مادام بوواری را یکی از برترین و شناخته شده‌ترین نمونه‌های رمان واقع گرایانه (رئالیستی) در تاریخ ادبیات جهان می‌دانند و از آن به‌عنوان اولین رمان مدرن نام می‌برند. فلوبر به انتقاد از ارزش‌های بورژوازی و هنجارهای اجتماعی می‌پردازد و شخصیت اِما نماد تضاد بین آرزوهای فردی و واقعیت سرد پیرامونی است. «مادام بوواری» هم توسط مترجمان مشهوری چون مهدی سحابی، محمد قاضی و مشفق همدانی به فارسی ترجمه شده است.

روایت شکست رویای آمریکایی

جلد دهم مجموعه «جان کلام» با 89 صفحه، به رمان «گتسبی بزرگ» اثر فرانسیس اسکات فیتس جرالد اختصاص دارد. این رمان با زبانی شاعرانه و نگاهی انتقادی، چهره پر زرق‌وبرق اما تهی جامعه آمریکا در دهه ۱۹۲۰ را به تصویر می‌کشد و شکست رویای آمریکایی را روایت می‌کند. داستان در لانگ‌آیلند و از زبان نیک کاراوی، جوانی از غرب میانه، روایت می‌شود که در همسایگی جی گتسبی، میلیونر مرموزی که عاشق دِیزی است، زندگی می‌کند. او هر آخر هفته در عمارت پرشکوهش میهمانی‌هایی افسانه‌ای برگزار می‌کند. اما پشت این تجمل و لبخند، رازی نهفته است: عشقی قدیمی به دیزی بوکانان، زنی از طبقه‌ای بالاتر که اکنون همسر مردی مغرور و متنفّر از «نوکیسه‌ها»ست. فیتزجرالد از خلال نگاه صادقانه‌ نیک، تضاد میان شرق و غرب، ثروت و تهیدستی، و واقعیت و رویا را ترسیم می‌کند. گتسبی با جاه‌طلبی و عشقش قربانی جامعه‌ای می‌شود که ارزش انسان را به دارایی او می‌سنجد. این رمان در زمان حیات فیتزجرالد مورد توجه قرار نگرفت، اما پس از مرگ او، به یکی از برجسته‌ترین آثار ادبیات آمریکا تبدیل شد. جلد دهم همچنین به تحلیل مشاهدات نیک درباره شخصیت‌ها و رویدادهای رمان می‌پردازد. «گتسبی بزرگ» نیز توسط مترجمان معروفی چون کریم امامی و رضا رضایی به فارسی برگردانده شده است.