چهارچوب قانونی «هوش مصنوعی» مصوب شد
مجلس دوازدهم ماده اول طرح ملی هوش مصنوعی را تصویب کرد و باقی مفاد را به مجلس سیزدهم سپرد
نمایندگان مجلس در جلسه علنی روز گذشته، در جریان ادامه رسیدگی به گزارش شور دوم کمیسیون صنایع و معادن درباره طرح ملی هوش مصنوعی، گام اول قانونگذاری در این حوزه را با تصویب ماده اول «طرح ملی هوش مصنوعی» برداشتند. همچنین محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در پاسخ به طرح مطالبه تشکیل کمیسیونی تخصصی برای هوشمصنوعی گفت: «در حال حاضر کمیسیون آییننامه داخلی و مرکز پژوهشها روی تشکیل دو کمیسیون کار میکنند که در صورت ادامه مسیر و تصویب آن، در مجلس بعدی، سیزدهم یک کمیسیون در حوزه هوش مصنوعی و فناوری تشکیل خواهد شد.»
به گزارش خانه ملت، در این جلسه، مجلس با رأی قاطع ۲۰۷ نماینده از مجموع ۲۳۹ نماینده حاضر، علاوه بر تصویب ماده اول طرح ملی هوش مصنوعی، تعاریف کلیدی این حوزه را مشخص کرد تا مبنای حقوقی روشنی برای مواد بعدی قانون فراهم شود.
با تصویب ماده اول این طرح ملی، تعاریف کلیدی این حوزه ازجمله «هوش مصنوعی»، «لایه بنیادین»، «لایه کاربست»، «عاملیت فناوری»، «فروبستگی فناورانه»، «طرحهای متن باز»، «توسعهدهنده»، «منشور اخلاقی هوش مصنوعی» و «آزمایشگاه مرجع» مشخص شدند.
تشکیل کمیسیونهای هوش مصنوعی و فناوری در مجلس بعدی
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در نشست علنی روز گذشته در جریان رسیدگی به گزارش شور دوم کمیسیون صنایع و معادن درباره طرح ملی هوش مصنوعی گفت: «در حال حاضر کمیسیون آییننامه و مرکز پژوهشها جلساتی برای شکلگیری دو کمیسیون تخصصی در مجلس سیزدهم در دستور کار دارند که یکی از آنها مربوط به حوزه هوش مصنوعی و فناوریست.» روحالله ایزدخواه در تذکری گفت: «از دوره دوازدهم مجلس، برای رسیدگی به چنین طرحهایی تعارض پیش آمده است، بنابراین ما امروز نیاز به کمیسیون تخصصی در موضوعات مرتبط با فضای مجازی، اقتصاد دیجیتال، دولت الکترونیک، حکمرانی داده و هوش مصنوعی داریم.» نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس ادامه داد: «در آییننامه مجلس در سالی که نوشته شد بحث IT به کمیسیون صنایع واگذار شد. در حالی که آن زمان تنها مبحث IT مطرح بود اما امروز با دهها مسأله ملی بزرگتر مواجه هستیم، از این رو امروز خلأ کمیسیون تخصصی احساس میشود تا تمامی مباحث در آنجا با حضور افراد متخصص مورد رسیدگی قرار بگیرد. این در حالی است که در بحث قانون «دوام» و دانشبنیان نیز این مسائل مطرح بود.» وی با تأکید بر اینکه امروز مباحث مربوط به هوش مصنوعی فراتر از IT است، افزود: «نمیتوان انتظار داشت تنها کمیسیون صنایع این موضوع را رسیدگی کند. بحث اقتصاد هوش مصنوعی از مباحث IT آن بسیار مهمتر است. جنگ اخیر، جنگ هوش مصنوعی بود؛ امروز در جنگها هوش مصنوعی حرف اول را میزند و در بحث حقوقی و اجتماعی نیز به همین شکل است.»
ایزدخواه با بیان اینکه طرحهای متن باز از نظر امنیت سایبری و دور زدن تحریمها اهمیت ویژهای دارند، بیان کرد: «در جنگ اخیر سامانهها را هک و بانکها را مختل کردند از این رو باید طرحهای متن باز در اولویت شبکه IT قرار گیرد.» این نماینده مردم در مجلس دوازدهم گفت: «ضرورت دارد تا در این مسأله تعجیل نشود و به تمامی ابعاد آن از جمله اقتصاد، حقوق، مسائل امنیتی، اجتماعی و فرهنگی پرداخته شود و کمیسیون مشترک در دو یا سه جلسه این موضوع را جمعبندی کنند، چرا که برخی پیشنهادها مهم است و برنامه هفتم نیز بر این موضوع صراحت دارد.»
رئیس مجلس در پاسخ به تذکر این نماینده گفت: «در رابطه با تشکیل کمیسیونهای تخصصی در حال حاضر کمیسیون آییننامه داخلی و مرکز پژوهشها روی تشکیل دو کمیسیون کار میکنند که در صورت ادامه مسیر و تصویب آن، در مجلس سیزدهم یک کمیسیون در حوزه هوش مصنوعی و فناوری تشکیل خواهد شد.»
تصویب این ماده البته با بحثهایی درباره صلاحیت کمیسیون تخصصی برای بررسی این طرح همراه بود. علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش، با استناد به برنامه هفتم پیشرفت، معتقد بود که این طرح باید در کمیسیون آموزش بررسی میشد. در مقابل، رئیس مجلس، توضیح داد که طبق ماده ۵۴ آییننامه داخلی، کمیسیون صنایع بهعنوان کمیسیون تخصصی این طرح شناخته میشود. وی اضافه کرد که پیشتر پیشنهاد تشکیل کمیسیون مشترک را پذیرفته بود، اما با اعلام رضایت رئیس کمیسیون آموزش از لحاظ شدن نظراتشان، این موضوع منتفی شده بود.همچنین پیشنهاد دیگری مبنی بر تشکیل کمیسیون مشترک با حضور نمایندگان کمیسیونهای متعدد از سوی نماینده خدابنده مطرح شد که به دلیل خارج از موضوع بودن، مورد پذیرش قرار نگرفت.

