محمدمحسن فایضی
کارشناس مسائل فلسطین

از دیروز عصر مذاکرات آتش‌بس در غزه با حضور مهم‌ترین شخصیت سیاسی حماس یعنی خلیل حیه و همچنین دو نماینده ترامپ یعنی داماد او کوشنر و ویتکاف آغاز شده است.
حضور کوشنر که در دوره اول ترامپ در پرونده مشهور به معامله قرن حضور پررنگی داشت مورد توجه رسانه‌های عبری و عربی قرار گرفته است.
همچنین هیأت‌هایی از اسرائیل، مصر و ترکیه هم در مصر هستند تا مذاکرات ادامه یابد.
براساس گزارش برخی رسانه‌ها، در حال حاضر تمرکز گفت‌و‌گوها بر تبادل اسراست. یعنی ساده‌ترین بخش مذاکرات در مقابل بندها و مسائل دیگری که بخش‌های زیادی از آنها توسط حماس رد شده است، مانند آینده اداره نوار غزه و سلاح حماس.
طاهر النونو از رهبران حماس که در مصر حضور دارد گفته است:
«مذاکرات تاکنون بر پایان جنگ، عقب‌نشینی ارتش اسرائیل از نوار غزه و آزادی اسرا متمرکز بوده است. ما مواضع مثبتی ابراز کردیم.»
پیش‌بینی مذاکرات و آینده آن به‌واسطه دخیل بودن مؤلفه‌ها و تصمیمات مختلف و زیاد، کار ساده‌ای نیست. اما می‌توان گفت این‌بار اراده سیاسی در جبهه اسرائیلی_آمریکایی برای آتش‌بس دیده می‌شود. البته باید دقت داشت که هدف از چنین اراده‌ای چیست. ممکن است هدف آنها گرفتن اسرا و فشار عربی به حماس برای واگذاری سلاح باشد، اما چیزی که می‌توان گفت آن است که اکنون این اراده وجود دارد که نتانیاهو قصد دارد این هدف را پای میز مذاکره محقق کند نه تداوم جنگ در شهر غزه.
مسأله دیگری که باید به آن توجه کرد، فضاسازی‌های رسانه‌ای است. دوروز پیش خبری مبنی بر پذیرش واگذاری سلاح از سوی حماس پخش شد و همچنین دیروز هم وال استریت ژورنال مدعی درخواست حماس برای تحویل گرفتن پیکر شهیدان یحیی و محمد سنوار شد که هر دو از سوی حماس قویاً تکذیب شد.
این فضاسازی رسانه‌ای و حتی مطرح شدن ادعاهایی از سوی نتانیاهو و ترامپ و نسبت دادن آنها به حماس دور از انتظار نیست و باید در بازنشر آنها دقت کرد.
مسأله مهم دیگر حول مذاکرات آتش بس، که احتمالاً حول مراحل دوم و سوم آتش‌بس و در هفته‌های بعد مورد بحث خواهد بود، چیستی دولت آینده غزه و میزان تحقق بندهای طرح ترامپ در این موضوع است.
طرح ترامپ ایجاد یک دولت فلسطینی در غزه را پذیرفته است. این در حالی است که پیش‌تر اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها از ایده دولت عربی یا بین‌المللی حمایت می‌کردند‌.اما از آنجایی که شکل‌گیری دولت صرف فلسطینی، به معنی ماندگاری تسلط و قدرت نظامی حماس در غزه است در طرح ترامپ یک شورای صلح بین‌المللی با هدف نظارت بر این دولت فلسطینی مطرح شده است که البته صراحتاً از سوی حماس رد شد.
باید منتظر ماند و دید روند گفت‌و‌گوها و مذاکرات به کجا خواهد رسید. مواضع و اصول حماس و گروه‌های دیگر مقاومت که حتی به دعوت حماس به مصر هم آمده‌اند، مشخص و واضح است. باید دید آیا اراده سیاسی آن سوی میدان در نهایت منجر به توقف جنگ خواهد شد؟