دو عضو دولت به طرح استیضاح ۴ وزیر کابینه واکنش نشان دادند
استیضاح حق اما همدلی اصل است
حق قانونی نمایندگان مبنی بر استفاده از ابزارهای متنوع نظارتی اعم از استیضاح غیرقابل خدشه است. اما به نظر میرسد طرح استیضاح آن هم علیه چهار وزیر، آن هم در یک سال اول دولت و درحالی که قبلتر یک وزیر با استیضاح از دولت کنار گذاشته شده است، سؤالهای بسیاری را مطرح میکند. مثلاً این سؤال که تغییر کادر اجرایی ارشد دولت پس از حدود یک سال فعالیت، چه معنایی دارد؟ بویژه اینکه در کشور ما حتی آسفالت یک جاده 5 کیلومتری به بیش از یک سال زمان نیاز دارد، آیا یک سال فرصت کافی برای یک وزیر است تا مأموریتهای خود را به سرانجام رسانده یا وزارتخانه تحت مدیریت خود را اصلاح کند؟ برای همین بود که دیروز دستکم دو عضو دولت، یعنی معاون اجرایی رئیس جمهور و سخنگوی دولت نسبت به مطرح شدن دوباره استیضاح، آن هم 4 استیضاح برای 4 وزیر دولت چهاردهم، واکنش نشان دادند.
کدام استیضاح؟
اظهارات دیروز معاون اجرایی رئیس جمهور و سخنگوی دولت که در واکنش به تأیید اخبار مربوط به استیضاح وزرای راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی، نیرو و رفاه، در حیاط دولت مطرح شد، یادآوری این واقعیت بود که استیضاح حتی در شرایط عادی کشور هم عمدتاً باید به عنوان آخرین راهحل، یا راهحل ناگزیر و اجتناب ناپذیر مطرح شود.
اما امروز که دولت، کشور، مردم و حتی منطقه در شرایط ویژهای به سر میبرند، و اساساً دولت و کشور در یک سال گذشته شرایط ویژهای را سپری کردند که به سرانجام رساندن هر اصلاح اداری را دشوار کرده بود، استفاده از آخرین راه نظارتی، یعنی استیضاح، تأمل برانگیز است.
به دیگر سخن، در شرایطی که امروز ایران با آن روبهرو است، استیضاح به دلیل ایجاد وقفهای چند ماهه و بلاتکلیفی طولانی مدت پیش و پس از آن، نه تنها به مدیریت امور آسیب میرساند، بلکه میتواند بستر بروز مشکلات تازه نیز باشد. آن هم در شرایط ویژه ناشی از افزایش تهدیدها و تحریمها که کشور را در تأمین منابع اجرای کالابرگ، دچار مشکل کرده است.
از استیضاح تا همدلی
سخنگوی دولت دیروز پس از نشست هیأت وزیران، در پاسخ به سؤال «ایران» درباره رویکرد دولت در قبال استیضاح چهار وزیر در مجلس، با تأکید بر اینکه «دولت استیضاح را حق نمایندگان مجلس میداند و راهبرد پزشکیان وفاق است»، گفت: «امیدواریم همه ما براساس وظایف خود عمل کنیم و در کار خود سیاسیکاری را دخالت ندهیم تا در شرایط خاص کنونی که بیش از ۱۵ سال است با تحریم مواجه هستیم، بتوانیم با همدلی دولت و مجلس شرایط سخت را پشت سر بگذاریم.»
معاون اجرایی رئیسجمهور هم در حیاط دولت، جزئیات بیشتری از همکاری دو قوه و ضرورت اجتناب از استیضاح وزرای کلیدی دولت را آن هم در این بحبوحه مطرح کرد.
محمدجعفر قائمپناه روز گذشته با گفتن اینکه «وزرا با توجه به شرایط امروز کشور تلاشهای خود را برای پیشبرد امور انجام میدهند»، از مجلس و نمایندگان خواست «کمک کنند وزرای دولت در وضعیتی که تأمین معیشت مردم اهمیت بسیار دارد به کار خود ادامه دهند و هنگامی که شرایط کشور عادی شد شمشیر استیضاح را بالا ببرند.»
نقد قائمپناه به دو استیضاح
از میان چهار استیضاح مطرحشده، معاون اجرایی رئیسجمهور دو استیضاح را حائز نقد مضاعف دانست. قائمپناه با ابراز نگرانی نسبت به «تأثیر استیضاح وزرا بر تأمین معیشت مردم»، تصریح کرد: «با طرح استیضاح وزیر کار، نمیدانم در زمینه کالابرگ چه اتفاقی رخ دهد و به تأخیر بیفتد یا نه؟ اکنون وزیر بعد از یکسال بر وزارتخانه و کارهایش مسلطتر شده است. اگر بخواهند او را عوض کنند و فرد دیگری به مجلس معرفی شود، سه تا چهار ماه زمان میبرد.
وزیر دیگر هم که بیاید تا به کار مسلط شود زمان خواهد برد. این مسائل جز اینکه به ضرر معیشت مردم باشد، هیچ کمکی به مردم نخواهد کرد.»
وی در عین حال غلبه رویکرد سیاسی بر انتقاد از بعضی انتصابهای این وزارتخانه را از نظر دور نداشت و این پرسش را مطرح کرد که «آیا این استیضاح به خاطر عملکرد وزرا است یا به مسائل دیگری مربوط میشود؟
قائمپناه به درخواست برخی نمایندگان مجلس برای استیضاح فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی هم اشاره کرد و گفت: «تنها خانمی را که در طول تاریخ جمهوری اسلامی به عنوان وزیر زیربنایی ما انتخاب شده است و شبانهروز فعالیت میکند باید استیضاح کنیم؟ آن هم در این شرایط که بنادر و راهآهن و سایر مسائل ما به عملکرد این وزارتخانه مربوط میشود. جا دارد نمایندگان استیضاحکننده، برای خدمت به مردم تجدیدنظر کنند و دولت را در شرایطی قرار ندهند که در وضعیت حساس فعلی و جنگ اقتصادی و مشکلات اقتصادی، این اتفاق رخ دهد.»
توصیه های رهبری در مورد سوال و استیضاح
علاوه بر استیضاح همتی، وزیر اقتصاد سابق که در آن رویکرد سیاسی، بر خواست حل مسأله غلبه داشت، یک استیضاح دیگر هم در حال پیمودن همان راه است.
این در حالی است که رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در مزمت استفاده افراطی از ابزارهای نظارتی سؤال و استیضاح و مداخله نمایندگان در انتصابات وزرا صریح و غیرقابل تأویل است. رهبر انقلاب در نقد استیضاحهای زودهنگام تصریح کردند: «این افراط در بهکارگیری ابزارهای نظارتی است. یا از این قبیل چیزهایی که تکرار نکنیم بهتر است. بنابراین این یک نگاه است که نگاه، نگاه تخریب است، نگاه رقیبپنداریِ طرف مقابل است.»

