احمد حکیمی‌پور
رئیس شورای مرکزی حزب اراده ملت ایران

انتخابات تناسبی یکی از نظام‌های شناخته‌شده و تجربه‌شده انتخاباتی در جهان است که در آن، نمایندگی نهادهای تصمیم‌گیر، متناسب با درصد آرای کسب شده هر گروه از مجموع آرای مردم تعیین می‌شود. این شیوه باعث می‌شود همه گرایش‌ها و سلیقه‌ها در ساختارهای انتخاباتی حضور داشته و صدایشان شنیده شود.
در ایران قرار است این شیوه برای اولین بار در انتخابات شوراها بکار برود که حرکتی قابل توجه است. در این روش هدف این است که نتیجه انتخابات به گونه‌ای باشد تا افراد متناسب با میزان برخورداری‌شان از حمایت مردم صاحب کرسی شوند تا نمایندگی متنوع و واقعی از جامعه شکل بگیرد. این ویژگی نظام‌ انتخاباتی تناسبی موجب می‌شود صدای اقشار و گرایش‌های مختلف جامعه در تصمیم گیری‌های خرد و کلان بهتر منعکس شود.
البته نحوه اجرا و تحقق این نظام انتخاباتی در کشورها متفاوت است. برخی نظام‌ها در برخی کشورها حتی اجازه می‌دهند نامزدها با کمتر از نیم درصد آرا هم یک کرسی به دست بیاورند. با توجه به اینکه قوانین انتخاباتی هر کشور براساس شرایط قومی، فرهنگی و سیاسی آن تنظیم می‌شود، نباید انتظار داشت یک مدل مشابه در همه کشورها اعمال شود. در کشور ما نیز بارها تلاش شد قوانین انتخاباتی اصلاح و واقع‌بینانه‌تر شوند تا همه مردم احساس کنند مشارکت آنان مؤثر است، اما تاکنون این تلاش‌ها به نتایج فراگیر و ملموس منجر نشده است.
اکنون، اجرای مدل تناسبی انتخابات در تهران و برخی کلان‌شهرها می‌تواند به عنوان نقطه شروع یا آزمونی برای ارزیابی تأثیر این شیوه بر مشارکت عمومی مورد استفاده قرار گیرد.
البته می‌توان پیش‌بینی کرد که این نظام انتخاباتی باعث افزایش رضایت عمومی می‌شود، زیرا رأی مردم به هر اندازه‌ای که باشد، در ساختار قدرت و تصمیم‌گیری به چشم خواهد آمد و مؤثر خواهد بود.
نکته مهم در این میان، توجه به نقش احزاب است. اکنون در ایران احزاب به دلیل نبود سازوکارهای تشویقی و امتیازات ساختاری، فعالیت مؤثر چندانی ندارند. علیرغم اینکه احزاب و انتخابات وجود دارند، اما ارتباط و هماهنگی واقعی میان احزاب شکل نگرفته است.
در صورتی که در قوانین انتخابات، امتیازاتی برای عضویت در احزاب تعیین شود و معرفی نامزدها از مسیر احزاب انجام شود، نظام انتخاباتی و حزبی می‌توانند مکمل هم بوده و به شکل‌گیری جریان‌های سیاسی قدرتمند در جامعه کمک کنند.
امیدواریم با تغییر نظام انتخاباتی که در انتخابات شوراها در سال آینده متبلور خواهد شد، ساختار سیاسی به سمتی برود که تأثیر حضور جریان‌های مختلف در تصمیم‌سازی افزایش یابد.
به دیگر سخن، اگر رویه‌های مطرح شده از مرحله سخن عبور کرده و شکل اجرایی به خود بگیرند، می‌توان به آغاز فصل جدیدی در مشارکت سیاسی و تعمیق نقش احزاب در ایران امیدوار بود.