بانک مرکزی در اقدامی تازه برای تسهیل واردات و آرام‌سازی بازار، از افزایش تخصیص ارز به بازرگانان و امکان استفاده از «اسکناس ارز» به جای حواله برای واردات خرد خبر داد. این تصمیم که از امروز ۱۲ مهرماه ۱۴۰۴ اجرایی می‌شود، با هدف تأمین نیازهای بازار، کاهش فشار بر بازار آزاد و افزایش شفافیت در مبادلات ارزی اتخاذ شده است. رئیس کل بانک مرکزی در همین رابطه، بر کنترل همزمان بازار رسمی و غیررسمی برای مدیریت تورم تأکید کرد و «هراس‌افکنی» را اولویت جنگ روانی دشمن خواند.
طبق اطلاعیه بانک مرکزی، اسکناس ارزی مورد نیاز این گروه از فعالان اقتصادی از طریق صادرکنندگان و همچنین بانک مرکزی تأمین خواهد شد. این اقدام به‌ویژه برای واردات خرد که بخش مهمی از نیاز بازار و زنجیره تأمین کالا‌های اساسی را تشکیل می‌دهد، طراحی شده است. مقام‌های بانک مرکزی تأکید کرده‌اند افزایش عرضه اسکناس ارز علاوه بر روان‌سازی تجارت خارجی، به کاهش فشار بر بازار آزاد، شفافیت بیشتر در مبادلات و اطمینان خاطر بازرگانان در مسیر تأمین ارز کمک خواهد کرد.
ورود تازه بانک مرکزی به بازار ارز در حالی است که فضای روانی بازار تحت تأثیر اخبار غیراقتصادی با شوک‌های مداوم قیمتی مواجه شده و حالا باید دید که اقدامات تازه بانک مرکزی به عنوان مهم‌ترین نهاد در حفظ ارزش پول ملی ایران، چگونه اثر خواهد داشت.
در این ارتباط، رئیس کل بانک مرکزی نیز به تلاش‌هایی برای «هراس افکنی» در اقتصاد اشاره کرده و می‌گوید که «با ترس و وحشت و اخبار منفی به دنبال اثرگذاری بر روی نرخ ارز هستند؛ بارها هم مشاهده شد که نرخ ارز با کاهش تنش‌های سیاسی کاهش یافت.»
محمدرضا فرزین عنوان کرده که «آثار افزایش نرخ ارز در مرکز مبادله در تورم، بیشتر از آثار نرخ ارز در بازار غیررسمی است» چرا که به گفته وی «نرخ در بازار غیررسمی با عملیات روانی افزایش پیدا می‌کند و با آرامش سیاسی، کاهش می‌یابد ولی اگر نرخ مرکز مبادله افزایش یابد حتماً تورم را شدیداً افزایش خواهد داد و قیمت کالاها هم متأثر از آن، افزایش می‌یابد.»
بنابراین گزارش، رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید که «هدف این است که در شرایط کنونی هر دو بازار را با هم کنترل کنیم.» او می‌افزاید: «ارز روی قیمت کالا می‌نشیند و آثار تورمی ایجاد می‌کند. سال پیش نرخ نیما از 40 هزار تومان به نرخ بازار غیررسمی 70 هزار تومان نزدیک شد تا تعداد نرخ‌های ارز در بازار کاهش یابد. اما نتیجه آن کاملاً روشن بود. بررسی‌های ما نشان داد افزایش نرخ نیما آثار تورمی شدید ایجاد کرد و منجر به افزایش قیمت‌ها شد. بنابراین کنترل نرخ در آن بازار در کاهش تورم مؤثر است.»
 
نرخ‌های کانال‌ها، نرخ ترس است
به گفته فرزین «هراس‌افکنی اولویت نخست جنگ روانی دشمن در حوزه اقتصاد است به طوری که اخیراً به دروغ اعلام کردند سپرده‌های ایران در اتحادیه اروپا بلوکه شده است. در حالی که ما اصلاً در آنجا سپرده نداریم که بخواهد توقیف شود. آنها با این اخبار به دنبال اثرگذاری منفی روی نرخ ارز هستند و لذا تلاش می‌کنند هر روز با انتشار اخبار منفی هراس را به اقتصاد کشور تزریق کنند و نرخ‌هارا تحت تأثیر قرار دهند.»
فرزین با بیان اینکه نرخی که صادرکنندگان و واردکنندگان در بازار دوم مرکز مبادله اقدام به مبادله ارز می‌کنند تا روز گذشته 92 هزار تومان بود، خاطرنشان کرد: «این نرخ تا پیش  از اجرایی شدن «اسنپ بک» بین 75 تا 80 هزار تومان بود لذا نرخ‌هایی که در برخی از کانال‌ها نرخ‌سازی می‌شود و عده‌ای در بستر آن اقدام به معامله خرد می‌کنند، نرخ ترس است و اعداد بزرگ در سامانه‌های بانک مرکزی مبادله می‌شود.»
 
عرضه ارز صادراتی در بازار دوم
رئیس‌کل بانک مرکزی  همچنین با تأکید بر لزوم مدیریت آثار تورمی اصلاحات ارزی گفت: «عرضه ارز صادراتی در بازار دوم مرکز مبادله با نرخ توافقی افزایش می‌یابد و این روند تدریجی و کنترل‌شده خواهد بود.»
او می‌افزاید: «الان تمام ارز صادراتی صنایع مواد غذایی به صورت اسکناس یا طلا در بازار دوم عرضه می‌شود. به دنبال این هستیم تا برخی صنایع فلزی و فولادی، حتی برخی صنایع وابسته به پتروشیمی برای بالا بردن مزیت صادراتی آنها در بازار دوم مرکز مبادله عرضه شود. البته درباره عرضه ارز در بازار دوم باید بر این نکته تأکید کرد که انتقال شدید اعداد بزرگ در بازار دوم هم نباید منجر به تورم شود. اصلاحات در حوزه ارزی نباید شوک‌آور باشد و حتماً آن را تدریجی و مدیریت شده انجام می‌دهیم تا آثار تورمی آن را مدیریت کنیم.» 
 منشأ تورم فعلی نرخ ارز است؟
رئیس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از صحبت‌های خود، منشأ اصلی تورم در شرایط کنونی را افزایش هزینه‌های ناشی از افزایش نرخ ارز عنوان کرد و افزود: «در شرایط کنونی منشأ اصلی تورم نقدینگی نیست چراکه به دلیل افزایش هزینه‌ها ناشی از افزایش نرخ ارز نقدینگی به پدیده‌ای درون‌زا در واحدهای تولیدی تبدیل شده است چراکه به دلیل افزایش هزینه نقدینه خواهی افزایش یافته است.»
رئیس کل بانک مرکزی تأکید کرد: «انجام اصلاحات اقتصادی باید با تمرکز بر معیشت مردم و گردش چرخ تولید به صورت همزمان انجام شود تا نه معیشت مردم با دشواری مواجه شود و نه به اشتغال آسیب وارد شود.»
این صحبت‌ها البته در حالی بیان می‌شوند که طیفی از اقتصاددانان تأثیر نقدینگی و بودجه‌ریزی نادرست در بخش بودجه عمومی را علت بزرگ تورم می‌دانند که خود را در «کسری بودجه دولت» نشان می‌دهد. بنابراین، این دسته از اقتصاددانان معتقدند که برای کاهش کسری بودجه دولت و حتی بهبود این روند تا زمان به تعادل رسیدن بودجه، بایستی بودجه‌های غیر ضروری ردیف‌های غیر کار آمد و بودجه خزانه‌های متعدد مورد بازبینی قرار گیرد و تمامی جریان مالی بخش عمومی در یک خزانه واحد متمرکز شود؛ کاری که به تازگی شروع شده اما کافی نیست.
 
2 محور مدیریت بازار ارز
بانک مرکزی با دو محور اصلی در حال مدیریت بازار ارز است: اول، افزایش عرضه فیزیکی ارز (اسکناس) برای روان‌سازی واردات خرد و کاهش تنش در بازار، و دوم، کنترل نرخ در بازار رسمی (نیما) برای جلوگیری از اثرات تورمی شدید. مسئولان ارزی معتقدند افزایش نرخ در بازار رسمی تأثیر مستقیم و بسزایی در تورم عمومی دارد، در حالی که نوسانات بازار غیررسمی را بیشتر متأثر از فضاهای روانی و اخبار سیاسی می‌دانند.
به نظر می‌رسد که موفقیت این سیاست‌های جدید ارزی در گرو آن است که آیا می‌توانند بدون ایجاد شوک تورمی، تعادلی پایدار در بازار ارز ایجاد کنند و همزمان، اصلاحات ساختاری در بودجه و مدیریت نقدینگی نیز با جدیت پیگیری شود؟ در غیر این صورت، این اقدامات ممکن است تنها به عنوان مسکنی موقتی عمل کنند.