محبوبه ستارزاده
گروه علم و فناوری

رویداد دو روزه GCF 2025 که اول و دوم اکتبر(9 و 10مهرماه) در ریاض برگزار شد، بر لزوم استفاده قانونمند از هوش مصنوعی، آموزش نیروی مورد نیاز در بخش امنیت سایبری در سراسر جهان، توانمندسازی زنان در مشاغل مربوط به این بخش و همچنین محافظت بیشتر از کودکان در فضای مجازی تأکید داشت. در بخش عمده‌ای از این رویداد نیز تأثیر امنیت سایبری بر اقتصاد جهان مورد توجه کشورهای شرکت‌کننده قرار گرفت.

کمبود 2.8 میلیون متخصص  امنیت سایبری
با توجه به آمار اعلام شده مبنی بر کمبود ۲.۸ میلیون متخصص امنیت سایبری در جهان و همچنین شکاف‌های مهارتی گزارش شده توسط ۴۳ درصد از مدیران امنیت اطلاعات دنیا، امسال در نشست سالانه انجمن جهانی امنیت سایبری، کاهش شکاف متخصصان حوزه امنیت سایبری در گوشه و کنار جهان مورد توجه قرار گرفت.
 این طرح جدید با هدف پر کردن شکاف مهارتی در حوزه امنیت سایبری در جهان اجرا می‌شود. در واقع عربستان سعودی و سازمان ملل متحد به دنبال کاهش کمبود بحرانی متخصصان آموزش دیده در عصری هستند که تهدیدات دیجیتال در حال افزایش است.
این طرح، آموزش‌های تخصصی، رزمایش‌های سایبری، پشتیبانی از توسعه سیاست‌ها و تحقیقات مشترک را برای تقویت مهارت‌های متخصصان، از سیاست‌گذاران گرفته تا مأموران اجرای قانون و دیپلمات‌ها ارائه خواهد داد. قرار است اجرای این طرح بزرگ توسط سازمان ملی امنیت سایبری عربستان سعودی (NCA)، شرکت فناوری اطلاعات عربستان سعودی (SITE) و انجمن جهانی امنیت سایبری (GCF)، با همکاری سازمان ملل متحد هدایت شود و کشورهای مختلف جهان از این برنامه‌ها بهره‌مند شوند.

فضای مجازی، فرصتی برای نوآوری
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم در پیامی‌ویدیویی به این مجمع اظهار کرد:«فضای مجازی برای نوآوری، یک فرصت ضروری است اما آسیب‌پذیری‌های آن می‌تواند اعتماد را تضعیف، جوامع را مختل و صلح را تهدید کند.» وی افزود: «جامعه بین‌المللی باید به طور جمعی اقدام کند تا اطمینان حاصل شود فضای مجازی با سرمایه‌گذاری روی افراد و ایجاد مهارت‌ها، در خدمت منافع مشترک است. سازمان ملل متحد همچنان متعهد به پیشبرد چشم‌اندازی از فضای مجازی است که باز، امن و مبتنی بر قوانین بین‌المللی باشد. برای دستیابی به این چشم‌انداز، در تلاش هستیم تا اطمینان حاصل کنیم همه کشورها ظرفیت به حداکثر رساندن فرصت‌های دیجیتال و در عین حال به حداقل رساندن خطرات را دارند.» آنتونیو گوترش با تقدیر از ابتکار عربستان سعودی و تمرکز GCF بر مسائلی مانند حفاظت از کودکان و توانمندسازی زنان در امنیت سایبری، گفت:«ما باید با سرمایه‌گذاری روی افراد، ایجاد مهارت‌ها و تقویت مشارکت، با هم عمل کنیم.»

راه‌اندازی مرکز اقتصاد سایبری
ماجد بن محمد المزید، رئیس سازمان ملی امنیت سایبری عربستان در این رویداد از تمرکز این نشست سالانه بر پیشبرد اقدام جمعی و نقشه راهی که توسط دوره‌های قبلی در طول پنج سال تعیین شده بود، خبر داد و گفت:«اقتصاد جهانی به فضای مجازی وابسته است، اما درک جمعی ما از ابعاد اقتصادی امنیت سایبری همچنان محدود است.»
وی افزود:«به همین دلیل نشست سالانه GCF و مجمع جهانی اقتصاد (WEF)، مرکز اقتصاد سایبری (CCE) را برای همکاری در جهت ایجاد فضای مجازی فراگیر و امن در جهان تأسیس کرده‌اند. این مرکز بر بُعد اقتصادی امنیت سایبری، پیشبرد تحقیقات، تقویت همکاری‌های بین‌بخشی و توسعه چهارچوب‌های قوی و مبتنی بر شواهد برای افزایش تاب‌آوری سایبری جهانی، ثبات اقتصادی و رفاه تمرکز خواهد کرد. این ابتکار با بهره‌گیری از تخصص طیف وسیعی از ذینفعان بین‌المللی، توسعه ظرفیت را در حوزه‌های نیازمند، از آموزش و پرورش گرفته تا تحقیق و توسعه، تسریع خواهد کرد.

چالش‌های پیش روی زنان
شرکت‌کنندگان در نشست سالانه انجمن جهانی امنیت سایبری ریاض، بر اهمیت توانمندسازی زنان در امنیت سایبری نیز تأکید کردند و از راه‌اندازی یک شاخص جدید حفاظت از کودکان برای محافظت از جوانان آنلاین خبر دادند. سخنرانان بر لزوم بهره‌برداری کامل از پتانسیل زنان در ایجاد فضای سایبری انعطاف‌پذیر، افزایش آگاهی در مورد امنیت سایبری در بین دانش‌آموزان دختر و توسعه مهارت‌های آنها از طریق برنامه‌های آموزشی و مربیگری هدفمند تأکید کردند.
در طول این رویداد، انجمن جهانی امنیت سایبری با همکاری دانشگاه «دوک» آمریکا، گزارش جدیدی درباره چالش‌های پیش روی گسترش زنان در نیروی کار امنیت سایبری در آمریکای لاتین منتشر کرد. در این گزارش علاوه بر اشاره به موانع و فرصت‌ها برای حضور زنان در این حوزه، از شکاف جنسیتی نیروی کار به عنوان یک چالش مداوم و تهدیدی برای توسعه اقتصادی در سراسر جهان یاد شد.
یافته‌ها نشان می‌دهد زنان همچنان با همان موانع شناسایی شده در گزارش 2022 این انجمن جهانی «یعنی ورود و آموزش، استخدام، حفظ و پیشرفت شغلی» مواجه هستند. بر اساس یک مطالعه میدانی در سال 2025 از متخصصان و دانشجویان دانشگاه در سراسر آمریکای لاتین، گروهی از پاسخ‌دهندگان معتقدند دلیل حضور کم زنان در امنیت سایبری، مواجهه محدود آنها با موضوعات  علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) و عدم وجود راهنماست. برخی از زنان از اعتماد‌به‌نفس کم خود در مهارت‌های فنی و حرفه‌ای سخن گفتند و بعضی دیگر هم دلیل عدم حضور زنان در این بخش را بی‌اطلاعی از فرصت‌های شغلی موجود در امنیت سایبری دانستند.از این رو همزمان با مجمع امسال، ریاض میزبان سومین دوره آموزشی برنامه «توانمندسازی زنان در رهبری سایبری» نیز بود؛ برنامه‌ای که از ماه فوریه (بهمن‌ماه) با همکاری آمریکا آغاز شده و زنانی از ۳۹ کشور در این دوره شرکت کردند. هدف از این طرح، تجهیز مدیران ارشد زن به مهارت‌های پیشرفته امنیت سایبری و رهبری است. همچنین GCF و زنان سازمان ملل متحد تفاهمنامه‌ای برای «پیشبرد تبادل دانش و همکاری» به منظور جذب زنان بیشتر در حوزه امنیت سایبری امضا کردند.

شاخص حفاظت از کودکان
یکی دیگر از بخش‌های مهم نشست ریاض، تعیین شاخص حفاظت از کودکان در فضای مجازی بود. این شاخص، ابزاری جامع برای سنجش پیشرفت در ایجاد محیط‌های دیجیتال امن‌تر برای کودکان در اختیار سیاست‌گذاران قرار می‌دهد. این شاخص، مدارس، خانواده‌ها، زیرساخت‌های فناوری، مشارکت بخش خصوصی و سیاست‌های دولتی را پوشش می‌دهد. همچنین بازی‌های آنلاین را به محیطی امن‌تر برای کودکان تبدیل می‌کند.
این ابتکار با هدف تقویت اقدامات جمعی بین‌المللی، افزایش آگاهی جهانی در میان سیاست‌گذاران درباره افزایش خطرات سایبری برای کودکان و افزایش واکنش‌ها از طریق همکاری‌های بین‌المللی انجام می‌شود. مقامات، آن را ابزاری استراتژیک برای مقابله با یکی از مهم‌ترین چالش‌های دنیای دیجیتال امروز توصیف کردند.