علی متقیان: سینما شکل‌دهنده هویت ملی است
در بخش اول این نشست، دکتر علی متقیان، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران، سخنان خود را با محوریت «نقش سینما در بازآفرینی هویت ملی و تقویت وطن‌دوستی» آغاز کرد. او در ابتدای سخنانش اظهار کرد: «حب وطن بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ و هویت تاریخی هر ملت است و اگرچه باید از افراط و گرفتار شدن در دام قوم‌گرایی و نژادگرایی پرهیز کرد، اما وطن‌دوستی عامل انسجام اجتماعی و توسعه پایدار هر کشوری به شمار می‌رود.»
متقیان در ادامه به نقش ویژه هنر هفتم در بازنمایی مفاهیم ملی اشاره کرد و گفت: «هیچ رسانه‌ای همچون سینما قدرت بازآفرینی هویت ملی در بستر حسی و عاطفی را ندارد»، وی افزود: «سینما صرفاً آیینه‌ای برای بازتاب وطن نیست بلکه خود در مقام کنشگر، نقش فعالی در شکل‌دهی هویت ملی ایفا می‌کند.» 
دکتر متقیان در پایان سخنان خود خطاب به فیلمسازان و کارگردانان کشور گفت: «از هنرمندان بزرگ سینما انتظار می‌رود با بهره‌گیری از شجاعت و روحیه جوانمردی مردم ایران، حماسه ایستادگی ملت در جنگ ۱۲روزه علیه دشمن صهیونیستی را در قالب آثاری ماندگار به تصویر بکشند تا برای آیندگان به یادگار بماند.»  
 
سیدمحمد بهشتی: فرهنگ ایرانی
به واسطه سینما شناخته می‌شود
در ادامه نشست «روایت وطن در سینمای ایران»، دکتر سیدمحمد بهشتی، مدیرعامل پیشین بنیاد سینمایی فارابی و رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی، به ایراد سخن پرداخت. او سخنان خود را با طرح این پرسش آغاز کرد: «سینمای ایران چه نسبتی با وطن دارد؟» و برای پاسخ به این پرسش، مروری تاریخی بر روند شکل‌گیری سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی ارائه داد. بهشتی یادآور شد: «در سال‌های آغازین دهه ۶۰، زمانی که بحث شکل‌گیری ساختار جدید سینمای ایران مطرح بود، پرسش اصلی این بود که آیا ایران اساساً می‌تواند سینما داشته باشد؟» او افزود: «شاید امروز این پرسش بدیهی به نظر برسد، اما در آن زمان، در میان بیش از ۲۰۰ کشور جهان، تنها حدود ۲۰ کشور سینمای واقعی داشتند و ما باید ابتدا پاسخ می‌دادیم که آیا ظرفیت لازم برای تداوم سینما در ایران وجود دارد یا خیر.»
بهشتی توضیح داد: «دلایل متعددی وجود داشت تا به این پرسش پاسخ مثبت داده شود: «وجود زبان فارسی به‌عنوان زبان میانجی میان اقوام ایرانی، تاریخ کهن و فرهنگ غنی ایران و ریشه‌دار بودن تجربه‌های فرهنگی و هنری.» به گفته او: «این ظرفیت‌ها موجب شد که ایران نه تنها بتواند سینما داشته باشد بلکه به یکی از جریان‌های مهم سینمایی جهان بدل شود.»
مدیرعامل پیشین بنیاد فارابی تأکید کرد: «فرهنگ ایران ذاتاً جهانی است و هر محصولی که در بستر فرهنگ ایرانی تولید شود، قابلیت جهانی‌شدن دارد. در ایران، هر پدیده‌ای که بخواهد جهانی شود باید ریشه در فرهنگ ایرانی داشته باشد. این قاعده در هنر و سینما نیز مصداق دارد. به همین دلیل، سینمای ایران توانسته است در عرصه جهانی بدرخشد و در معتبرترین جشنواره‌ها جوایز کسب کند.» بهشتی تصریح کرد: «بخش‌های زیادی از ساختار کشور مانند صنعت، کشاورزی یا توسعه شهری نسبت خود را با ایران پیدا نکرده‌اند، اما سینمای ایران یکی از معدود عرصه‌هایی است که نسبتش را با هویت ایرانی برقرار کرده و از این رو توانسته جهانی شود. این تجربه می‌تواند برای سایر حوزه‌ها آموزنده باشد.»
او در بخش دیگری از سخنان خود، مفهوم «ایران» را فراتر از مرزهای سیاسی و جغرافیایی دانست و گفت: «ایران همان‌ جایی است که نوروز جشن گرفته می‌شود و شاهنامه اعتبار دارد. از تفلیس تا بوسنی، از هند تا کانادا، هرجا که فرهنگ ایرانی حضور دارد، ایران معنا می‌یابد. ایران را باید همچون عطری دانست که نمی‌توان آن را در مرزهای جغرافیایی محدود کرد.»
بهشتی در پایان با تأکید بر ظرفیت‌های سینمای ایران گفت: «همان‌گونه که فرهنگ ایرانی بر پایه ارکان بزرگی چون فردوسی، حافظ و سعدی ایستاده است، سینمای ایران نیز می‌تواند یکی از ارکان فرهنگی معاصر ما باشد؛ رکنی که نسبت خود را با ایران برقرار کرده و توانایی فتح قله‌های جهانی را دارد.»
 
رائد فریدزاده: سینمای ما
شناسنامه فرهنگی امروز ایران است
در بخش بعدی این نشست، دکتر رائد فریدزاده، رئیس سازمان سینمایی کشور، سخنان خود را با ابراز خرسندی از حضور در بنیاد ایران‌شناسی و همراهی با جمعی از هنرمندان و اندیشمندان آغاز کرد و در بخش اول سخنان خود به تحلیل فلسفی مفهوم وطن پرداخت و گفت: «وطن تنها یک مرز جغرافیایی نیست، بلکه یک امر وجودی و هستی‌شناختی است؛ جایی که انسان در آن به خانه وجودی خویش بازمی‌گردد. وطن همزمان تجربه تعلق و تمایز است».
او با اشاره به پیوند وطن با زبان افزود: «وطن در وهله اول در زبان متجلی می‌شود. زبان نه‌تنها ابزار ارتباط بلکه حامل حافظه تاریخی و فرهنگی ماست. هویت ایرانی از رهگذر زبان فارسی شکل گرفته و این زبان میانجی، پیونددهنده اقوام مختلف در ایران است.»
فریدزاده سینمای ایران را «شناسنامه فرهنگی امروز ایران» دانست و تأکید کرد: «اگر دیروز شعر فارسی شناسنامه جهانی ایران بود، امروز سینمای ایران این نقش را بر عهده دارد. بسیاری از کشورها ایران را نه از رهگذر سیاست، بلکه از طریق شعر و سینما می‌شناسند.»
رئیس سازمان سینمایی در پایان سخنانش با خواندن ابیاتی درباره وطن، تأکید کرد: «سینمای ایران باید همچنان بدرخشد و کارکرد فراملی خود را حفظ کند.»
 
حسن فتحی: تاریخ و فرهنگ ایران معدن روایت‌های سینمایی است
در آغاز پنل تخصصی این نشست، حسن فتحی، کارگردان و فیلمنامه‌نویس شناخته‌ شده، با اشاره به پیوند ناگسستنی وطن با حافظه تاریخی ملت ایران سخنان خود را ایراد کرد.  این کارگردان سینما گفت: «برای سخن گفتن از وطن در سینما، ناگزیر باید به تاریخ و فرهنگ سرزمین خود بازگردیم. وطن فقط یک جغرافیا نیست، بلکه انباشتی از تجربه‌ها، اسطوره‌ها و روایت‌هایی است که نسل به نسل انتقال یافته و هویت ما را ساخته است.»
او در ادامه بر اهمیت توجه سینماگران به تاریخ ایران تأکید کرد و توضیح داد: «هیچ ملتی بدون آگاهی از گذشته خویش نمی‌تواند هویت امروز و فردای خود را بسازد. سینما نیز اگر بخواهد به وطن بپردازد، ناگزیر باید از چشمه تاریخ بنوشد.»
فتحی وطن را «صحنه‌ای زنده برای روایت درام انسانی» دانست و گفت: «درام، زمانی زنده می‌شود که در بستر یک جغرافیا و فرهنگ مشخص روایت شود. سینمای ایران وقتی می‌تواند جهانی شود که درام‌های خود را در بستر وطن روایت کند. هیچ چیز به اندازه زندگی مردم عادی ایران، با همه رنج‌ها، شادی‌ها و امیدهایشان، قدرت دراماتیک ندارد.» فتحی در پایان سخنانش تأکید کرد: «اگر سینماگران ایرانی بتوانند روایت‌های تاریخی و هویت‌ساز خلق کنند، سینمای ایران نه تنها در داخل، بلکه در سطح جهانی به الگویی بی‌بدیل بدل خواهد شد.»
 
فاطمه محمدی:
سینمای ما ایران  را جهانی کرد 
دکتر فاطمه محمدی، مدیرعامل موزه سینما، سخنان خود را با اشاره به دشواری بازنمایی تجربه‌های تاریخی و اجتماعی در سینما آغاز و تأکید کرد: «سینمای ایران همواره بازتاب‌دهنده زندگی اجتماعی، فرهنگی و تاریخی مردم بوده است. وطن در سینما تنها به مرزهای جغرافیایی محدود نمی‌شود، بلکه تعلق فرهنگی، تاریخی و ارزش‌های مشترک مردمانی که در جغرافیای فرهنگی ایران زمین زیست دارند، در آثار سینمایی بازتاب می‌یابد.»
محمدی ادامه داد: «سینما ابزاری است برای تصویر کردن دغدغه‌ها، سنت‌ها و زندگی روزمره مردم. از آثار کلاسیک تا فیلم‌های معاصر، سینماگران با بازنمایی ایران و ایرانی، خاطره‌ها و تصویرهای اصیل و چشم‌نواز از وطن به یادگار گذاشته‌اند.»
او با ذکر نمونه‌هایی از آثار شاخص سینمای ایران بویژه ساخته‌های مرحوم علی حاتمی، ناصر تقوایی، بهرام بیضایی، داریوش مهرجویی، اصغر فرهادی، رخشان بنی‌اعتماد، حسن فتحی، مجید مجیدی و ابراهیم حاتمی‌کیا، افزود: «این فیلم‌ها تصاویر ناب وطن و دغدغه‌های مردم را در جهان بازتاب داده و سینمای ایران را روزبه‌روز جهانی‌تر کرده‌اند.»
مدیرعامل موزه سینما به نقش زنان در سینمای ایران اشاره کرد و گفت: «زنان در سینمای ملی نه تنها نماد خانه و خانواده هستند، بلکه شخصیت‌های فعال اجتماعی نیز در داستان‌ها ظاهر می‌شوند. حضور زنان در بازیگری، کارگردانی و نویسندگی، با روایت‌های تازه‌ای از وطن و زندگی اجتماعی، باعث غنای فرهنگی و تنوع روایت‌های سینمایی شده است.»
محمدی سخنان خود را با تأکید بر تأثیر سینمای ایران در بازتاب جهانی قصه‌ها و افتخارات ملی پایان داد و گفت: «سینمای ایران یکی از تأثیرگذارترین و پرمعناترین قصه‌ها را در جهان ارائه داده و همواره باید به آن افتخار کرد.»