گزارش «ایران» از «نهمین جشن و مسابقه عکس عکاسان سینمای ایران»
«لحظه»هایی که در سینما حکم «حبس» ابد میگیرند
نهمین جشن و مسابقه عکس عکاسان سینمای ایران با ثبت عکسهای یادگاری از عکاسان و چهرههای سینمایی روی فرش قرمز معروف سینماییها در باغ فردوس به کار خود پایان داد.
در این جشن در کنار چهرههای سینمایی، عکاسان معروف فیلمهای ماندگار سینمای ایران حضوری پررنگ داشتند و در گفتوگو با خبرنگار «ایران» از مشکلات و وضعیت عکاسان سینمایی گفتند.
«رضا مهاجر» به عنوان یکی از پیشکسوتان عکاسی در سینما که با کارگردانهایی چون داریوش مهرجویی، مسعود کیمیایی، پوران درخشنده و کیانوش عیاری کار و برای فیلمهای شان عکاسی کرده درباره حدود 60 سال تجربهاش در این حرفه گفت: «وقتی وارد سینما شدم سنم خیلی کم بود. چون به فرمول سینما آشنا نبودم نمیتوانستم بازیگران را بیحرکت نگه دارم و فرم بدهم برای همین عکسها را در حالت حرکت میگرفتم. عکاسی فیلم را با کارگردانهای غیرحرفهای شروع کردم. اولین فیلمی که عکاسی کردم کارگردانش صابر رهبر بود. خوشبختانه دستم باز بود و تمرین کردم همین باعث شد همه فنون عکاسی در سینما را یاد بگیرم.»
مهاجر ادامه داد: «تنها کسی هستم که در بخش سینمای بدنه تجاری، عکس در حرکت را جا انداختم این نوع عکس فقط در سینمای موج نو رایج بود نه در بخش تجاری، زیرا عکس در حال حرکت حس بهتری دارد.»
او در پاسخ به این سؤال که کارگردانهای بزرگی مثل مهرجویی و مسعود کیمیایی چقدر در کار شما دخالت میکردند، پاسخ داد: «هیچ کارگردانی روی من نفوذ نداشت. بر اساس سناریویی که میخواندم سر صحنه برای عکس حضور پیدا میکردم.»
مهاجر درباره تعلق خاطرش به عکسهایی که در سینما گرفته، اظهار کرد: «عکسهایی را که در ویترین سینما تأثیرگذاری بیشتر داشتند، دوست داشتم. در گذشته نقش عکاس در سینما حائز اهمیت بود الان با گسترش فضای مجازی ویترین عکسها در سینماها از بین رفته است.»
این عکاس پیشکسوت سینما معتقد است در گذشته ویترینهای سینما برای مخاطبان جذاب بود. اگر عکسها روی آنها تأثیر میگذاشت بلیت فیلم را میخریدند حتی اسم عکاس در تیتراژ به تنهایی نمایش داده میشد الان اسم عکاس بعد از تدارکات و حملونقل میآید و بعضی وقتها هم یادشان میرود اسم عکاس را در تیتراژ بیاورند. عکاسی در سینما باارزش و مهم است و همکاران ما این حرفه را با چنگ و دندان در سینما حفظ کردهاند.
او درباره حمایتها و توجههایی که باید برای عکاسان سینمایی صورت گیرد، گفت: «وقتی عکاسان تعدادشان در سینما زیاد شد تهیهکنندگان بستگانشان را برای عوامل فیلم آوردند و با دیجیتال شدن حق انتخاب از بین تعداد زیادی عکس راحتتر شد، اگر عکاسان سینما ثابت میکردند که سهمی در داشتن تفکر پشت فیلم دارند و با عکس تأثیر روانی روی مخاطب میگذارند و این فرهنگسازی میشد تهیهکنندگان دیگر سراغ عکاسان مبتدی نمیرفتند.»
تهیهکنندگان
به دنبال عکاسان مبتدی هستند
بهروز صادقی از سال 53 وارد کار عکاسی در سینما شده و حدود 100 فیلم در سینما را عکاسی کرده است. عکاسی در فیلمهایی چون کانی مانگا، آخرین پرواز، خواستگاری، ترن، مردی در آیینه و دهها فیلم دیگر در کارنامه کاریاش دیده میشود. او معتقد است عکاسان مشکلات زیادی برای کار در سینما دارند، مهمترین آن تهیه وسایل عکاسی است که به دلیل گرانی عکاسان توانایی تهیه وسایل عکاسی و دوربین را ندارند قبلاً عکاسها با دوربینهای آنالوگ کار میکردند و همه میتوانستند آن را بخرند الان قیمت دوربینهای دیجیتال خیلی بالاست، فیلمبردارها وضعیت بهتری دارند چون دوربین را تهیهکننده اجاره میکند اما عکاسها باید خودشان دوربین و تجهیزات داشته باشند.
صادقی با بیان اینکه در حال حاضر تعداد زیادی از عکاسان سینما بیکار هستند، دوربین دیجیتال کار عکاسی را راحت کرده و تهیهکنندگان به دنبال عکاسان غیرحرفهای میروند و این روی تبلیغ فیلم بسیار تأثیرگذار است. میگوید عکسها الان فقط در حد عکس یادگاری در سینماست و جنبه تبلیغی و تجاری ندارد؛ عکسهایی که انتشار مییابد فقط بهخاطر حضور چهرههاست.
او اصغر بیچاره، هادی مشکات و رضا بانکی را از معروفترین عکاسان سینمای ایران نام می برد که از دنیا رفتهاند.
عکس شناسنامه فیلم است
مسعود اشتری بازرس صنف عکاسان سینمایی ایران با 17 سال سابقه کار عکاسی در سینما درباره حمایتهایی که برای عکاسان سینمایی انجام شده، گفت: «با پیدایش خانه سینما در سال 70 انجمن عکاسان سینمای ایران فعالیتش را آغاز کرد که مهمترین کار در موضوع تأمین امنیت شغلی عکاسان بحث بیمه بود که توسط صندوق هنر برای تمام عکاسان سینمایی انجام شد.»
اشتری با بیان اینکه انجمن عکاسان سینمای ایران 100 عضو دارد و از آنجایی که عکاسان سینما خودشان باید دوربین و تجهیزات داشته باشند، برای تأمین منابع مالی و خرید تجهیزات عکاسان سینمایی پیگیر هستیم و تا حدودی هم موفق بودیم.
به اعتقاد بازرس صنف عکاسان سینمایی، عکس یک جور شناسنامه فیلم محسوب میشود که کارگردان برای معرفی فیلمش از عکس استفاده میکند. انجمن عکاسان سینما یک صنف است و به مناسبتهایی مثل نهمین جشن و مسابقه عکس عکاسان سینمای ایران نیاز دارد تا برای صنفش تبلیغ شود.
نقل قصه فیلم با عکس
حافظ احمدی از سال 1364 به طور حرفهای وارد کار عکاسی در سینما شده و بیش از 130 فیلم سینمایی را عکاسی کرده که از جمله آن فیلم بدوک مجید مجیدی، بوی پیراهن یوسف، خاکستر سبز و باران است.
احمدی روند عکاسی در سینما را خوب ارزیابی کرد و گفت: «عکس نمونهای از پلانهای یک فیلم است که تماشاچی با دیدن آن دست به انتخاب و دیدن فیلم میزند و قصههای فیلم با عکس نقل میشود حتی قبل از انقلاب از طریق آلبوم عکسها فیلمها را میفروختند و جزو تبلیغات فیلم به حساب میآمد.»
احمدی ادامه داد: «در گذشته با ویترین و عکسهای سردر سینما برای فیلمها تبلیغ میشد و بعدها با ورود دوربینهای دیجیتال فقط نوع پخش و ارائه تغییر کرد اما کاربرد عکس عوض نشد.»
او درباره تأثیر عکس در ماندگاری فیلمهای سینمایی اظهار کرد: «وقتی فیلمی زمان پخشش تمام شد بایگانی میشود اما عکس به بهانههای مختلف در مجلات و دنیای مجازی منتشر میشود، بعضی فیلمها با یک عکس در سینما ماندگار شدند مثل باشو غریبه کوچک، عکاسان در میان عوامل فیلم جایگاه خاص خودشان را دارند و از عکسهایش برای تبلیغ فیلم استفاده میشود، عکاس سینما بهخاطر شرایط فیلم همه نوع عکاسی از جمله پرتره و طبیعت را تجربه میکند.»
بخش تجلیل
مراسم با بخش تجلیل از علیرضا داوودنژاد ادامه پیدا کرد که بر این اساس، احترام برومند، رسول صدرعاملی و علی علایی روی صحنه آمدند و از علیرضا داوودنژاد قدردانی کردند.
علیرضا داوودنژاد پس از دریافت این لوح تقدیر گفت: «معمولاً این نوع تقدیرها، دعوت به بازنشستگی است اما من تصمیم به بازنشستگی ندارم.»
آزیتا حاجیان و هارون یشایایی نیز روی صحنه آمدند و از عزیز ساعتی و میترا محاسنی قدردانی کردند.
در بخش بزرگداشت، حسن توکلنیا، ابوالفضل پورعرب، حبیب اسماعیلی و محسن سیفی مدیرعامل بانک صادرات روی صحنه آمدند.
دیپلم افتخار بخش شبکه نمایش خانگی ۱۴۰۴ به فتاح ذینوری برای عکسهای «زخم کاری ۲» و امید صالحی برای سریال «آبان» در سال ۱۴۰۴ و سریال «در انتهای شب» در سال ۱۴۰۳ اهدا شد.
تندیس جشن در بخش فیلمهای سینمایی به مهرداد امینی برای فیلم سینمایی «خدای جنگ» رسید.
لازم به ذکر است نمایشگاه آثار نهمین جشن عکاسان سینما از ۴ تا ۶ مهر در محوطه موزه سینما به نمایش گذاشته شده است.
بــــرش
صحبتهای سینماگران در نهمین جشن و مسابقه عکس عکاسان سینمای ایران
نادر فوقانی دبیر جشن نهم عکاسان سینما: بخش عظیمی از تاریخ سینمای ایران مدیون عکسهای آن است.
منوچهر شاهسواری تهیهکننده: هر رویداد و مراسمی در این ایام، نشانگر ذات سینماست. سینما برای این سرزمین یکی از مهمترین مبانی میهندوستی است.
پرویز پرستویی بازیگر: من با شما جماعت زندگی کردم و ۴۲ سال است در سینما فعال هستم و میدانم عکاسان یکی از ستونهای سینما هستند. اگر عکس در سینما وجود نداشته باشد، یک پای کار میلنگد.
محمدمهدی عسگرپور مدیرعامل خانه هنرمندان ایران: سیر تحولات سینما در طول سالیان اخیر ممکن است عدهای از ما را غافلگیر کرده باشد. ما باید مراقبت کنیم چون ممکن است این تحولات بخشی از همکاران را دچار مشکل کند.
