علی لاریجانی: مردم بدانند ما همه راهها را رفتیم
«ملت ایران باید مطمئن باشند که ما همه راهها را میرویم و نمیگذاریم چیزی روی زمین بماند که بعداً فکر کنیم چرا این کار را نکردیم.» این بخشی از اظهارات دبیر شورای عالی امنیت ملی در گفتوگو با صداوسیماست که پنجشنبه گذشته منتشر شد. لاریجانی در این 19دقیقه، به صورت موردی، شفاف و بدون پردهپوشی به مردم توضیح داد که از دو ماه گذشته تا اجرای «اسنپبک» چه مسیرهایی طی شده، چه گفتوگوهایی شده و چه توافقاتی صورت گرفته است. درست است که توقف «اسنپبک» بعید به نظر میرسد، اما لاریجانی در این 19 دقیقه دقیقاً میخواست توضیح بدهد که چرا توقف اجرای مکانیسم ماشه از سوی اروپا بعید است. او در این گفتوگو نشان داد که ایران در این مدت تقریباً همه کاری کرد تا کار به اینجا نرسد و برای همین هیچ پیشنهادی نبوده که ایران بررسی نکرده باشد. ایران حتی پذیرفت در چهارچوب 1+5 با آمریکا هم گفتوگو کند، اما باز هم غرب به رفتار غیرصادقانه خود ادامه داد و وقتی که آمریکا محدودکردن برد موشکهای ایران به زیر 500 کیلومتر را مطرح کرد، مشخص شد دیگر مسأله «گفتوگو» نیست، بلکه از بین بردن توان دفاعی ایران است؛ موضوعی که در مرحله بعد به تسلیم ایران منتهی میشود. براساس توضیح شفاف لاریجانی از مذاکراتی که در حدود دو ماه گذشته با اروپا و آمریکا صورت گرفت و بیان شفاف او از چیزی که واقعاً غرب امروز از ایران میخواهد، همه این محتوا بیانگر یک حقیقت بود: اینکه لاریجانی به صداوسیما آمد تا صریح و صادقانه با مردم و سیاستمداران سخن بگوید، تا درنهایت تأکید کند که «ما همه این راهها را رفتیم. اما خب، اگر اینها روی حرفهای غیرمنطقی خود پافشاری کنند، باید بایستیم.»
اسنپبک از کجا آمد؟
گفتوگوی 19 دقیقهای لاریجانی با صداوسیما، اساساً درباره «اسنپبک» بود. لاریجانی درباره آنچه خودش «اصل موضوع ماشه یا اسنپبک»، خواند، گفت: «ماجرایش این است که (در برجام) اگر یک طرف تعهداتش را انجام نداد، طرف دیگر بتواند برگردد. یعنی اگر 1+5 تعهدات خود را انجام ندادند، ما بتوانیم تمام مسیر هستهای خود را از سر بگیریم، اگر ما تخلف کردیم، طرف مقابل برگردد به قطعنامهها.»
وی افزود: «ما که داشتیم عمل میکردیم، اولین بار آمریکاییها از این تعهد خارج شدند. گروه دوم اتحادیه اروپا بود که وقتی آمریکاییها رفتند بیرون، ایران پایبند بود، اما با وعده و وعید اینها (اروپاییها، ایران به تعهدات خود) پایبند بود، اما (اروپاییها) هیچ کاری نکردند، هیچ کاری.»لاریجانی با تأکید بر اینکه اروپاییها برای اجرای تعهدات خود حتی «یک گام برنداشتند»، اضافه کرد: «اگر قرار است کسی مؤاخذه شود، آنان باید مؤاخذه شوند. حالا بعد از 10 سال رسیدیم به جایی که آنان نه تنها به تعهدات خود عمل نکردند و از برجام خارج شدند، بلکه عملیات نظامی هم علیه ما انجام دادند و جنگ راه انداختند.» وی، ماجرای «اسنپبک» را اینطور جمعبندی کرد: «اینها آمدند گفتند چون ما این اختیار را داریم که برگردیم (به قطعنامهها)، میخواهیم از این اختیار استفاده کنیم و برگردیم. خب این یک جفاست، چون ما پایبند بودیم و اگر بناست کسی شکایت کند، ما هستیم. لاریجانی «کاری که اینها (اروپاییها) دارند میکنند» را «سوءاستفاده» نامید.
ایران چه کرد؟
دبیر شورای عالی امنیت ملی توضیح داد که پس از درخواست سه کشور اروپایی برای بازگشت قطعنامهها، «ما چه کردیم تا این فاصله؟»
وی گفت: «در این فاصله یک ماه و خردهای، اولین بحث شان این بود که اگر با آژانس یک طراحی جدید برای همکاری بکنید، ما تقاضای اسنپبک را پس میگیریم. این معنیاش این است که باید نظامات جدیدی با آژانس طراحی شود. چرا؟ چون بمباران کردند. تا امروز هیچ سابقهای وجود ندارد که یک مرکز هستهای در دنیا بمباران شود، این اولین بار است، درحالی که مدیرکل آژانس و شورای امنیت، تکان نخوردند و حرفی هم نزدند.» لاریجانی با اشاره به اینکه «اینها گفتند اگر یک توافق کنید»، ادامه داد: «همانهایی که گفتند اگر توافق شود، آژانس هم قبول کند، ما اسنپبک را پس میگیریم، بعد قبول نکردند و گفتند ما چیز دیگری میخواهیم.»
وی با بیان اینکه «اینها را اروپاییها گفتند»، نقش آمریکا را اینطور تشریح کرد: «آمریکاییها پشت صحنه کار میکنند و اروپاییها سربازان آنها هستند.»
لاریجانی تشریح کرد که اقدامات ایران برای توقف «اسنپبک» فقط توافق با آژانس نبود، به قول او، «گام بعدی اروپاییها این بود که دو سه تا طرح مطرح شد، یک طرح هم روسها دادند و گفتند تقاضا میکنیم 6 ماه اسنپ بک اجرا نشود و در 6ماه مذاکرات شود. این را هم قبول کردیم، زیرا کلاً از اینکه این موضوع از طریق مذاکرات حل شود، تحاشی نداریم. اگر مذاکرات واقعبینانه و عادلانه باشد، هیچ وقت ایران پرچم مذاکره را پایین نمیگذارد. بنابراین گفتیم این هم عیبی ندارد، پیشنهاد روسها را هم پذیرفتیم.»
دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: «در این میان پیشنهادی هم اروپاییها دادند که شروطی داشتند و شروطش منطقی نبود. یکی از شروط این بود که با آژانس به توافق برسیم که به توافق رسیدیم. یکی دیگر از شروط اروپاییها این بود که مذاکره با آمریکاییها بشود. گفتیم اگر مذاکراتی باشد با جمع 1+5، مانعی ندارد، این را هم قبول کردیم. یعنی مذاکره با آمریکاییها در جمع بقیه کشورها را قبول کردیم.»
وی با بیان اینکه همه این اقدامات برای این بود که ایران میخواست «بهانهها را از آنان بگیرد»، گفت: «ما میدانستیم که آخرش هم تن نمیدهند، اما میخواستیم بهانه نداشته باشند.»
لاریجانی پس از بیان این نکته، اظهار کرد: «این نکتهای است که ملت ایران بداند، ما همه راهها را رفتیم، برای اینکه اینها بهانهای نداشته باشند. ما میدانستیم مذاکرات پا نخواهد گرفت یا اروپاییها نمیخواهند مذاکرات را خیلی جدی بگیرند، ولی نمیخواستیم به رسانهها بگویند ما تقاضای مذاکره کردیم اما ایران قبول نکرد. بنابراین قبول کردیم مذاکره 1+5 برگزار شود، اما باز هم نپذیرفتند. خودشان پیشنهاد دادند، ولی نپذیرفتند.» وی ادامه داد: «پیشنهاد روسها را هم نپذیرفتند و گفتند ما همین کاری که شروع کردیم را دنبال میکنیم.»
لاریجانی توضیح داد که در این مرحله بود که نیات واقعی غرب عیان شد. وی گفت: «بعد اروپاییها تقاضاهایی مطرح کردند.» دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره چیستی تقاضای اروپا به نیابت از آمریکا، اظهار کرد: «آمریکاییها اصرار دارند اگر میخواهیم مذاکره کنیم، حتماً باید درباره مسأله موشکی ایران مذاکره کنیم.» لاریجانی خطاب به «سیاستمداران» ایرانی که نگران فرآیند دیپلماتیک این روزها هستند، گفت: «آیا کسی هست در ایران، از سیاستمداران کشور که بیاید بگوید ما برد موشکهایمان را میآوریم زیر 500 کیلومتر؟ کسی هست بیاید این را بگوید؟»
وی با بیان اینکه توان موشکی، «تنها عامل مهم تهاجمی و دفاعی است که میخواهند از ما بگیرند»، تصریح کرد: «اشکالات اینهاست، یعنی ملت ایران باید بدانند که مشکل سر اینکه بنشینیم و با هم مذاکره کنیم نیست. خب مذاکره کنیم، مگر کسی گفت که مذاکره نکنیم؟ در جمع دیگری (با آمریکاییها مذاکره کنیم) اگر حرف حساب داشته باشید، اما اگر گفتید میخواهیم مذاکرهای کنیم که آخرش این باشد، (یعنی موشک نداشته باشید) هیچ آدم عاقلی این را نمیپذیرد.»
راههای دیگری وجود دارد؟
لاریجانی در پایان این گفتوگو، تأکید کرد که برای شرایط بازگشت «اسنپبک» تمهیدات اندیشیده شده است. اما او باز سؤال دیگری مطرح کرد: «سؤال این است که آیا راههای دیگری هم وجود دارد؟»
لاریجانی پاسخ داد: «در عالم سیاست هیچ وقت یک امری به بنبست نمیرسد و راهی وجود دارد»، اما این را هم گفت که، راه این است که «طرفین باید بپذیرند که جنگ جواب نمیدهد و از راه گفتوگو مسائل را حل کنند.» وی نتیجه گرفت: «به نظر میرسد طرف مقابل هنوز به این نتیجه نرسیده و با جنگ و صلح بازی میکند و وقتی با جنگ و صلح بازی میکنند، یعنی مذاکره تمهید یک عملیات است، یعنی خود مذاکره اصالتی ندارد.»
لاریجانی با تأکید بر اینکه مذاکره ادامه دارد، گفت: «اصل کلی ما این است که هر راهی که حقوق و منافع ملی کشور را تأمین کند، ما فروگذار نکنیم که پیش وجدان خودمان ناراحت نباشیم. این مسیر را تا امروز آمدیم و باز هم میرویم، یعنی همین چند روز هم باز پیشنهادی بیاید ما بررسی میکنیم.» مهمترین نکته لاریجانی در این گفتوگو که دستکم 3 بار تکرار شد، این بود: «ملت ایران باید مطمئن باشند که ما همه این راهها را میرویم و نمیگذاریم چیزی روی زمین بماند که بعداً فکر کنیم چرا این کار را نکردیم. اما باید برای شرایط اجرای «اسنپبک» هم آماده باشیم.»
