علیرغم فشارها، جامعه جهانی فلسطین را به رسمیت شناخت
انزوای آمریکا و اسرائیل در عرصه بین المللی
روز دوشنبه، رهبران سراسر جهان در نیویورک گردهم آمده تا از به رسمیت شناختن کشور فلسطین حمایت کنند. این اقدام بر خلاف مخالفت صریح اسرائیل و ایالات متحده انجام میگیرد. این در حالی است که نوار غزه به دومین سالگرد آغاز تجاوز رژیم صهیونیستی نزدیک میشود که مرگ و ویرانی گسترده و قحطی را بر این منطقه تحمیل کرده است. طی ماههای اخیر، مکرون تلاش دیپلماتیک گستردهای را رهبری کرده تا کشورها را ترغیب کند که فلسطین را در مجمع عمومی سازمان ملل به رسمیت بشناسند. روز یکشنبه، بریتانیا، کانادا و استرالیا، فلسطین را به رسمیت شناختند. انتظار میرود کشورهای اروپایی دیگر از جمله بلژیک، پرتغال به رسمیت شناخته، دانمارک، لوکزامبورگ، مالت، سانمارینو و موناکو نیز در مجمع به همین ترتیب عمل کنند.
تغییر معادلات به نفع فلسطین
نشست سران که توسط فرانسه و عربستان سعودی پیش از مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار شد، تلاشی فوری برای نجات دیرهنگام راهحل دو کشوری به شمار میرود. اما در حالی که اسرائیل حمله خود به شهر غزه را شدت بخشیده و شهرکسازیها در کرانه باختری را گسترش داده، این ایده بیش از هر زمان دیگری دور از دسترس به نظر میرسد.
امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه در این نشست گفت: « ما باید راه را برای صلح هموار کنیم»؛ سخنانی که با تشویق حضار و تشویق ایستاده هیأت فلسطینی همراه بود. او افزود: «امروز، فرانسه کشور فلسطین را به رسمیت میشناسد». او به بیانیههای اخیر در مورد به رسمیت شناختن فلسطین از سوی بریتانیا، کانادا، استرالیا، پرتغال، بلژیک و چند کشور دیگر نیز اشاره کرد.
محمود عباس، رهبر تشکیلات خودگردان فلسطین مدعی شد که سازمانش دولت کرانه باختری و غزه را تشکیل خواهد داد و حماس نقشی در آن نخواهد داشت. ایالات متحده روادید ورود عباس به نیویورک برای شرکت در این رویدادها را رد کرد که باعث شد او از طریق سیستم ویدیویی در این نشست شرکت کند. او خطاب به صهیونیستها گفت: «آینده ما و شما به صلح بستگی دارد. دیگر بس است جنگ».
تسلیم متحدان اسرائیل
در سطح جهانی، حمایت از کشور فلسطین از نقطهعطف فراتر رفته و حدود ۱۵۰ کشور به این جریان پیوستهاند. تا همین اواخر، بیشتر کشورهای اروپایی مخالف رسمیت پیدا کردن جهانی فلسطین بودند. این کشورها میگفتند که تشکیل کشور فلسطین باید همراه مذاکرات با اسرائیل باشد. اکنون این وضعیت تغییر کرده و دو قدرت بزرگ، یعنی بریتانیا و فرانسه به طور یکجانبه فلسطین را به رسمیت شناختند. سال گذشته، ایرلند، نروژ و اسپانیا نیز همین کار را کردند. آلمان همچنان یکی از مخالفان برجسته اروپایی است.
ژاپن که طی دهههای گذشته در مسائل مهم جهانی اغلب با ایالات متحده همسو بود، روز دوشنبه اعلام کرد که بزودی فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت. ایوایا تاکشی، وزیر امور خارجه ژاپن در این کنفرانس گفت که به رسمیت شناختن فلسطین اما و اگر نداشته و دیر یا زود باید انجام شود. نمایندگان دانمارک و هلند نیز با بیان اظهارات مشابه گفتند که کشورهایشان در تاریخ بعدی و پس از تحقق شرایطی خاص، فلسطین را به رسمیت خواهند شناخت.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در نشست روز دوشنبه گفت که رسمیتیافتن حق فلسطین است، نه پاداش به آن.
با حمایت گسترده کشورهای آفریقایی، آمریکای جنوبی و آسیایی، تلاش برای رسمیتیافتن بینالمللی فلسطین پیامدهای نمادین و همچنین تأثیرات اقتصادی زیانبار برای اسرائیل به همراه خواهد داشت. کارشناسان حقوق بینالملل میگویند، کشورهایی که روابط رسمی با فلسطین برقرار کنند، شاید مجبور شوند برای رعایت تعهدات خود نسبت به این کشور، برخی تعاملات با اسرائیل را کاهش دهند.
پیش از این کنفرانس، مجمع عمومی با اکثریت قاطع ۱۴۲ رأی موافق، اعلامیه نیویورک را تصویب کرد؛ سندی که توسط فرانسه و عربستان سعودی ارائه شده و خواستار ایجاد کشور فلسطینی است. این اعلامیه «گامهای ملموس، زمانبندیشده و غیرقابل بازگشت» به سوی راهحل به اصطلاح دوکشوری را تعیین کرد.
اما حمایت از تشکیل کشور فلسطین در حالی افزایش یافته که شرایط در غزه شدیداً ناامیدکننده شده است. حدود ۱۰ کشور، فلسطین را در آخر هفته گذشته رسماً به رسمیت شناختند یا انتظار میرود این هفته این کار را انجام دهند.
موانع اصلی صلح
برخلاف آنچه بسیاری امیدوار بودند، شتاب کنونی رسمیتبخشیدن بینالمللی به فلسطین اثر مطلوب را به همراه نداشته و هنوز اسرائیل را به پایاندادن به کشتار، آوارگی و قحطی فلسطینیان متقاعد نکرده است. فیلیپ لازارینی، کمیسر کل آژانس سازمان ملل اخیراً در شبکههای اجتماعی نوشت: «هیچ جایی در غزه امن نیست. هیچکس در امان نیست».
دنی دانون، سفیر رژیم صهیونیستی در سازمان ملل در واکنش به رسمیتیافتن جهانی فلسطین وعده تلافی داد. او از اظهارنظر درباره اینکه آیا این اقدامات، همانطور که برخی مقامات صهیونیست مطرح کردهاند، به معنای گسترش شهرکسازیها یا الحاق بیشتر سرزمینهای فلسطینی است، خودداری کرد. او گفت پاسخ اسرائیل توسط بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این رژیم اعلام خواهد شد. قرار است نتانیاهو در مجمع سازمان ملل سخنرانی کند و سپس در سفر به واشنگتن، به دیدار دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده برود. روز یکشنبه، نتانیاهو در بیانیهای گفته بود: «کشور فلسطین در غرب رود اردن ایجاد نخواهد شد».
در میان پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، اکنون تنها ایالات متحده با رسمیتیافتن بینالمللی فلسطین مخالف است. با این حال، مخالفت واشنگتن مانع مهمی به شمار میرود، زیرا اعضای دائم دارای حق وتو هستند. شورای امنیت قدرت رسمیتبخشیدن جهانی به فلسطین را دارد، اما ایالات متحده مانع آن خواهد شد. سال گذشته و در دوره ریاستجمهوری جو بایدن، واشنگتن مانع پیشبرد درخواست فلسطین برای رسمیتیافتن به عنوان عضو کامل سازمان ملل توسط شورای امنیت شد. ۱۲ کشور به این قطعنامه رأی موافق دادند و تنها ایالات متحده مخالفت کرد. بریتانیا و سوئیس نیز ممتنع بودند. کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید گفت که ترامپ با به رسمیت شناختن فلسطین مخالف بوده و معتقد است این اقدام پاداشی برای حماس خواهد بود. لیویت به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «آقای ترامپ معتقد است این اقدام به آزادی اسرا که هدف اصلی در جنگ غزه بوده، هیچ کمکی نمیکند. این اقدام هیچ کمکی به پایاندادن به این درگیری و خاتمه این جنگ نمیکند».
در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ، او از راهحل به اصطلاح دوکشوری حمایت میکرد و حتی طرح صلحی ارائه داد که شامل کشور فلسطینی بود. اما پس از ۷ اکتبر، او گفت که وضعیت تغییر کرده است. دولت دوم ضدفلسطینیترین موضع در تاریخ سیاست خارجی آمریکا را اتخاذ کرده و حتی خود ترامپ کلمه «فلسطینی» را در قالب توهین به کار برده است. اگرچه ترامپ شخصاً با موج رسمیتبخشی جهانی به فلسطین مخالفت نکرده، اما این مأموریت را به مارکو روبیو، وزیر امور خارجه واگذار کرده است. روبیو به دیپلماتهای آمریکایی در سراسر جهان دستور داد که کشورها را از به رسمیت شناختن فلسطین یا شرکت در کنفرانس فرانسه-عربستان منصرف کنند؛ اما به گفته مقامات آمریکایی و دیپلماتهای اروپایی، این تلاش تقریباً هیچ موفقیتی نداشته است.
دو مقام آمریکایی به اکسیوس گفتند که هفته گذشته، نتانیاهو در دیدار با روبیو در شهر بیتالمقدس گفته بود که در حال بررسی گزینههای مختلف برای اشغال سرزمینهای فلسطینی است و تحتفشار شرکای ائتلافی خود برای الحاق کل منطقه C قرار دارد. این اقدام به معنای اشغال ۶۰ درصد از کرانه باختری است.

