حامد زارع
روزنامه‌نگار

چندی پیش بود که خبر درگذشت احمد پژمان موسیقیدان نامدار ایرانی مخابره شد. هنرمندی که اگرچه دور از وطن و در ایالات متحده مرگ را پذیرا شد، اما به همت مردان نیک‌اندیش زادگاهش که هزینه ده‌ها هزار دلاری انتقال پیکر او را متقبل شدند، برای تشییع و خاکسپاری به ایران بازمی‌گردد.
از زمان انتشار خبر انتقال پیکر روان‌شاد پژمان به زادگاهش، شهر لار، تلاش‌ها برای جانمایی مکانی مناسب برای خاکسپاری این هنرمند سرشناس توسط اهالی فرهنگ و هنر آغاز شد. اکنون پس از رایزنی‌ها و همفکری‌های گسترده، محوطه باغ نشاط لار که یکی از برجسته‌ترین بناهای به یادگار مانده از دوره صفوی در جنوب ایران است بدین منظور در نظر گرفته شده است. هر چند باغ نشاط لار از سال 1353 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد، اما تجربه خاکسپاری هوشنگ ابتهاج در باغ محتشم نشان داد آنگاه که پیکر چهره‌ای فرهنگی در دل مکانی فرهنگی - تاریخی به خاک سپرده می‌شود، پیوندی میان گذشته، حال و آینده‌ برقرار می‌شود. مکان‌هایی که خود حامل تاریخ، حافظه جمعی و نماد هویت شهری‌اند با حضور این بزرگان به فضاهایی «زنده» بدل شده‌اند؛ فضاهایی که صرفاً مکان دفن نیستند، بلکه فرصتی برای زنده‌ نگه‌ داشتن گفت‌وگوی فرهنگی میان نسل‌ها نیز به شمار می‌رود.
خاکسپاری احمد پژمان در باغ نشاط از چند جهت حائز اهمیت است:
نخست اینکه باغ نشاط که واجد ارزش تاریخی است، امروز به واسطه حضور پژمان، بار دیگر در ذهن جمعی زنده شده‌ و مورد توجه مردم، هنرمندان و گردشگران قرار می‌گیرد. دوم اینکه آرامگاه‌هایی که در مکان‌هایی خاص باشند نوعی ایستادگی در برابر فراموشی به شمار می‌روند و حضور احمد پژمان در باغ نشاط یادآوری بی‌وقفه‌ای از ارزش اندیشه، هنر و فرهنگ است.
بدیهی است خاکسپاری بزرگان در اماکن تاریخی اگر با در نظر گرفتن جایگاه ممتاز فرد، حفظ موقعیت تاریخی مکان و البته آن چیزی که مدیران آن را نگاه بلندمدت فرهنگی می‌نامند، انجام شود می‌تواند گامی بلند در مسیر پاسداشت حافظه ملی باشد؛ حافظه‌ای که اگر از آن غافل شویم خود را از آینده نیز محروم کرده‌ایم.