رئیس سازمان بورس از ضرورتهای تشکیل سرمایه، حذف ارز رانتی و نرخ بهره بالا سخن گفت
پنج گام تبدیل شعار رشد اقتصادی به واقعیت
حجتالله صیدی، رئیس سازمان بورس در سیوپنجمین همایش ملی بانکداری اسلامی متذکر شد که شرایط برای ما همواره خطیر بوده و قرار داشتن در «مقطع حساس کنونی» صحبتی طنزمایه برای مردم شده است. به گفته وی نیاز است با پذیرش شرایط نااطمینانی، اقداماتی واقعی برای تحقق شعار رشد اقتصادی انجام دهیم. سکاندار بازار سرمایه معتقد است رشد اقتصادی نیازمند سرمایهگذاری و تشکیل سرمایه است که خود مستلزم سه چیز است؛ حمایت از حقوق سرمایهگذاران، ارتقای شفافیت و افزایش کارایی بازارها. بدون این سه گام نمیتوان مسیر سرمایهگذاری را تقویت کرد و رشد اقتصادی در حد شعار باقی خواهد ماند. گام چهارم اما حذف نظام ارز چندنرخی است زیرا بهشدت علیه خلق ثروت مولد کار میکند و به تولید ضربه میزند. مسأله پنجم نیز نرخ بهره بالاست که بنگاهها را در تنگنای شدید مالی قرار میدهد و علیه رشد اقتصادی است. صیدی در ادامه سخنان خود به دو فرصت و دو تهدید در اقتصاد ایران اشاره میکند: تهدید اول، تورم مزمن است که وارد مرحله تازهای شده و دومین تهدید کاهش ارزش پول ملی است. در مقابل، دو فرصت داریم؛ یکی منابع و ذخایر عظیم کشور، از جمله معادن، نفت و گاز و همچنین بازار منطقهای ۴۰۰ میلیون نفری که ظرفیت بالای سرمایهگذاری و توسعه را نشان میدهد. دیگری، امید و اشتیاق کارآفرینان و مردم کشور است. وی در پایان سخنرانی خود به یکی از مسائل مهم روز در حوزه کریپتو میپردازد و میگوید: «مسأله دیگر، پدیدههای نوین، مانند رمزارزها و داراییهای دیجیتال است. اشتباهترین کار این است که این نوع پدیدهها را نادیده بگیریم یا فعالیت آنها را بهطور کامل ممنوع کنیم. باید واقعیت را پذیرفت و برای آن چهارچوب مشخصی طراحی کرد. در یک تقسیم کار، توافق شده تنظیمگری و نظارت بر «رمزداراییها» بر عهده سازمان بورس و اوراق بهادار باشد و نظارت بر حوزه «رمزپول» بر عهده بانک مرکزی قرار گیرد.»
اما واقعیت این است که این امر جدی است و فقط مختص ایران نیست، بلکه همه کشورها در «مقطع حساس کنونی» قرار دارند و با چالشهای متعددی روبهرو هستند. چنانکه حتی بزرگترین اقتصاد دنیا نیز در همین وضعیت است و آمریکا نیز باید رقبای خود، بویژه چین را مهار کرده و با بریکس و سازمان شانگهای رقابت کند.»
حمایت از حقوق سرمایهگذاران؛ کلید رشد اقتصادی
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار توضیح داد:« مسأله اصلی کشورها، از جمله کشور ما، رشد اقتصادی است. در ایران سالهاست که از زبان مدیران و مقامات ارشد تأکید میشود که مسأله اصلی کشور رشد اقتصادی است؛ و این سخن کاملاً درست است، رشد اقتصادی مهمترین مسأله کشور ماست.»
صیدی با اشاره به این نکته که ثبات، پایداری و استمرار رشد اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است، افزود: «چند سالی است که اقتصاد ایران با چالش رشد اقتصادی مواجه است و همین موضوع به دغدغه اغلب فعالان اقتصادی، مدیران و مسئولان تبدیل شده است. اما افزایش تولید ناخالص داخلی و تحقق هدف رشد اقتصادی نیازمند افزایش سرمایهگذاری و تشکیل سرمایه است و تشکیل سرمایه مهمترین وظیفه بازار سرمایه به شمار میآید. در نتیجه باید در جهت تسهیل روند تشکیل سرمایه و ارتقای نرخ سرمایهگذاری حرکت کنیم اما این امر مستلزم حمایت از حقوق سرمایهگذاران، ارتقای سطح شفافیت و افزایش کارایی بازار است.»
او با بیان اینکه تشک یل سرمایه همواره در سایه همکاری دو بازوی مهم بازارهای مالی، یعنی بازار پول و بازار سرمایه، امکانپذیر بوده است، گفت: «تاریخ نشان داده هرگاه این دو بازار همافزایی داشتهاند، تشکیل سرمایه بهخوبی انجام شده و هر زمان که هرکدام بهتنهایی عمل کردهاند، یا هدف تشکیل سرمایه محقق نشده یا در کمترین سطح خود قرار داشته است.»
دو فرصت و دو تهدید
اقتصاد ایران
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: اگر دو روی سکه تهدیدها و فرصتها را بررسی کنیم، در حال حاضر اقتصاد ایران با دو تهدید و دو فرصت عمده مواجه است.
به گفته صیدی، تهدید اول، تورم مزمن است که وارد مرحله تازهای شده است. تهدید دوم، مسأله کاهش ارزش پول ملی است که دغدغه بیشتر اقتصاددانان و سیاستگذاران اقتصادی محسوب میشود.
او افزود: «در مقابل، دو فرصت داریم؛ اول منابع و ذخایر عظیم کشور، از جمله معادن، نفت و گاز، و همچنین بازار منطقهای ۴۰۰ میلیون نفری که ظرفیت بالای سرمایهگذاری و توسعه را نشان میدهد. دوم، امید و اشتیاق کارآفرینان و مردم است؛ چنانکه با وجود تمام مشکلات، شاهد تلاش مستمر فعالان بخش خصوصی و دولتی برای توسعه هستیم.»
اهمیت هماهنگی
برای افزایش تابآوری اقتصادی
صیدی با اشاره به مفهوم «تابآوری» تأکید کرد:« تابآوری موضوع پرچالشی است، اما برای عبور از گردنههای خطیر مسألهای حیاتی است.»
او در عین حال گفت: «افزایش تابآوری اقتصادی نیازمند هماهنگی سیاستهای مالی، پولی و بازار سرمایه است.»
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار توضیح داد: «خوشبختانه در یک سال اخیر جلسات متعددی میان مسئولان بازارهای پول و سرمایه برگزار شده و همکاری خوبی بین دو نهاد شکل گرفته است، هرچند همچنان بعضاً چالشهایی هم وجود دارد.»
ضرورت یکسانسازی نرخ ارز
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به ضرورت یکسانسازی نرخ ارز تأکید کرد:« تفاوت نرخهای ارز بهشدت به خلق ثروت مولد و تولید ضربه میزند.»
صیدی گفت: «وجود تفاوت بین نرخهای ارز، یا رانت ایجاد میکند یا هزینههای مبادله را افزایش میدهد و این اتفاق به تولید آسیب میزند.»
او افزود: «تجربه نشان داده هر زمان نرخهای ارز به یکدیگر نزدیک بوده، وضع اقتصاد هم بهتر شده است. در مقابل اگر تفاوت بین نرخهای ارز زیاد باشد، بنگاههای بزرگ – که اغلب آنها در بورس متمرکزند – دچار مشکل میشوند. بنابراین از بین بردن شکاف بین نرخهای ارز ضرورتی علمی است.»
آسیبهای نرخ بهره بالا
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به موضوع نرخ سود یا بهره، توضیح داد: «نرخ بهره بالا موجب افزایش هزینه تولید و تنگنای مالی بنگاهها میشود.»
صیدی گفت: «در زمان انتشار اوراق خزانه باید به وضع بازار، نرخ سپردههای بانکی و هزینه تأمین مالی توجه کرد. اگر این نرخها بالا باشند، تولید با افت شدید روبهرو خواهد شد.»
او در عین حال تأکید کرد: «این مسأله با یک دستور ساده حل نمیشود، بلکه نیازمند سیاستگذاری هماهنگ و همکاری میان سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد، سازمان بورس و دیگر نهادهاست تا به نرخ بهرهای متعادل و انگیزهبخش برسیم.»
تقسیم کار در حوزه رمزارزها
و رمزداراییها
صیدی گفت: «مسأله دیگر، پدیدههای نوین، مانند رمزارزها و داراییهای دیجیتال است. اشتباهترین کار این است که این نوع پدیدهها را نادیده بگیریم یا فعالیت آنها را بهطور کامل ممنوع کنیم. هرچند در کوتاهمدت میتوان مقررات محدودکننده وضع کرد، اما در بلندمدت باید واقعیت را پذیرفت و برای آن چهارچوب مشخصی طراحی کرد.»
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به توافقهای صورت گرفته میان بازارهای پول و سرمایه برای تقسیم کار در حوزه رمز ارزها و رمز داراییها، اعلام کرد: «در این زمینه توافق شده تنظیمگری و نظارت بر «رمزداراییها» بر عهده سازمان بورس و اوراق بهادار باشد و نظارت بر حوزه «رمزپول» بر عهده بانک مرکزی قرار گیرد. امیدواریم این همکاری به نتایج عملی برسد تا اقتصاد بتواند از این پیچ خطرناک عبور کند.»
امید به آینده
صیدی در پایان صحبتهایش با اشاره به جلساتی که تاکنون با مدیران بنگاههای اقتصادی برگزار شد، گفت: «بنگاههای اقتصادی ما با وجود چالشها، همچنان وضع بهنسبت مناسبی دارند و با امید به توسعه حرکت میکنند. به نظر میرسد با وجود چالشهایی مانند ناترازی برق و گاز، برنامهریزیهایی برای مدیریت ناترازی انرژی و کاهش قطعی برق و گاز انجام شده است تا تولیدکنندگان با آگاهی از زمانبندی قطعی برق و گاز، بتوانند برای ادامه تولید خود برنامهریزی کنند.»
