مرجان قندی
گروه گزارش

شبستان اصلی مصلای امام خمینی(ره) تا ۲۸ شهریورماه میزبان یکی از رنگارنگ‌ترین رویدادهای فرهنگی و تولیدی سال است. در این فضای پرشور، نمایشگاه «ایران‌نوشت» با نوشت‌افزارهایی مزین به طرح‌های ایرانی و نمایشگاه پوشاک ایرانی-اسلامی با مانتوها و لباس‌های مدرسه با دوخت داخلی، تصویری زنده از توانمندی تولیدکنندگان ایرانی را به نمایش گذاشته‌اند. بوی کاغذ نو دفترها، مدادهای ساخت داخل و جامدادی‌های پارچه‌ای و حضور پررنگ خانواده‌ها و دانش‌آموزان، این نمایشگاه را به جشن کوچکی از هویت، فرهنگ و حمایت از کالای ایرانی تبدیل کرده است؛ فرصتی برای خرید مقرون‌به‌صرفه، باکیفیت و آشنا شدن با محصولات داخلی که با عشق و خلاقیت تولید شده‌اند.
 در یکی از غرفه‌های نمایشگاه «ایران‌نوشت»، خانواده‌ای پنج‌ نفره ایستاده‌اند؛ هر عضو در جست‌وجوی انتخابی متناسب با سن و سلیقه‌اش است. پدر با دقت قیمت‌ها را بررسی می‌کند، مادر با لبخند دفترهایی با طرح‌های سنتی را از قفسه برمی‌دارد و با اشتیاق به دیگران نشان می‌دهد. فرزند خردسال خانواده سرگرم بازی با بادکنکی رنگی‌ است، فرزند دانش‌آموز پایه ششم مشغول انتخاب جلد دفترهاست و نوجوان خانواده با نگاهی دقیق به دنبال طراحی‌های مینیمال و خاص می‌گردد. غرفه‌دار با حوصله توضیح می‌دهد که تمام محصولات تولید داخل هستند و خانواده با رضایت خریدشان را انجام می‌دهند. برای آنها، این نمایشگاه صرفاً محل تهیه لوازم مدرسه نیست؛ بلکه تجربه‌ای‌ است از همدلی، انتخاب آگاهانه و آغاز سالی نو با حمایت از کالای ایرانی.

صدای خانواده‌ها از رضایت تا انتظار
تفاوت دیدگاه‌ها، نشان از اهمیت چنین رویدادهایی دارد؛ جایی که مصرف‌کننده نه‌تنها خریدار، بلکه ناظر و منتقدی آگاه است. نمایشگاه «ایران‌نوشت» در کنار معرفی محصولات داخلی، بستری برای شنیدن صدای مردم و سنجش مسیر حمایت از تولید ملی فراهم کرده است. در میان شور و هیاهوی نمایشگاه «ایران‌نوشت»، خانواده‌ها نه‌تنها برای خرید آمده‌اند، بلکه علاوه بر تجربه‌ گفت‌وگو با تولیدکننده، ارزیابی محصولات را نیز رقم می‌زنند. پدر یکی از خانواده‌ها با نگاهی به غرفه‌ها می‌گوید:«از اینکه تولیدکننده‌ها خودشان برای هر کالا توضیح جامع می‌دهند و ما را تشویق به خرید کالای داخلی در راستای حمایت از آنها می‌کنند، بسیار خوشحالم. با اینکه همه چیز ایرانی است اما کیفیت دفترها عالی است، طرح‌ها هم خیلی خلاقانه‌اند.»
در همان نزدیکی، مادری که همراه دختر دبستانی‌اش روی صندلی نشسته‌اند تا کمی استراحت کنند، نظر متفاوتی دارد و می‌گوید:«با اینکه همه چیز ایرانی است، بعضی قیمت‌ها هنوز بالاست. انتظار داشتم در نمایشگاه تخفیف‌ها بیشتر باشد. حتی تنوع در بعضی محصولات مثل پاک‌کن یا تراش هم خیلی کم بود و بیشتر تمرکز روی تنوع دفترهاست.»
«ایران‌نوشت فقط محلی برای خرید نیست؛ جشنی ملی است برای حمایت از تولیدکننده‌های ایرانی، آشنایی دانش‌آموزان با فرهنگ و قهرمانان کشور خودشان و تقویت حس افتخار به کالاهای وطنی.» این گفته فاطمه، دانش‌آموز پایه هشتم است. او با اشاره به اینکه هر سال به همراه دوستانش به این نمایشگاه می‌آیند تا پایان تابستان را اینجا جشن بگیرند و خریدهای سال تحصیلی جدید را با هم انجام بدهند، می‌گوید:«شور و نشاط نمایشگاه، رنگ‌های زنده غرفه‌ها و محصولات و غرفه‌دارهایی که با عشق از محصولاتشان حرف می‌زنند، همه برایمان تجربه‌های شیرین و فراموش‌نشدنی از استقبال برای سال نو تحصیلی دارد.»

پشت ‌پرده تولید ملی
تولیدکنندگانی که در نمایشگاه «ایران‌نوشت» میزبان خانواده‌ها و دانش‌آموزانند با چالش‌هایی جدی مواجهند؛ از گران تمام شدن طراحی کاراکترهای جذاب ایرانی برای جلد دفترها گرفته تا وابستگی کامل به کاغذ خارجی و همچنین از قطعی برق در کارگاه‌ها تا تأخیر در تخصیص ارز برای تهیه مواد اولیه. این مسائل نشان می‌دهد مسیر تولید ملی هرچند پرامید است، اما بی‌دردسر نیست. در این میان، یکی از غرفه‌های نوشت‌افزار ایرانی-اسلامی از شلوغ‌ترین و پربازدیدترین غرفه‌ها در یازدهمین دوره نمایشگاه تهران است. محمدهادی ناظرزاده، مدیرعامل این مجموعه، درباره رویکرد امسال نمایشگاه می‌گوید:«تمرکز ما بر تولیدات مذهبی، کودک و نوجوان است؛ محصولات مختلفی شامل دفتر ۵۰، ۸۰ و ۱۰۰ برگ، دفترچه یادداشت، دفتر نقاشی و طراحی. یکی از پرفروش‌ترین محصولات امسال، طرح‌هایی هستند که با کمک هوش مصنوعی طراحی شده‌اند؛ کاراکترهایی خلاقانه و جذاب که با ذائقه نسل امروز همخوانی دارند.»
ناظرزاده درباره محصولات این غرفه می‌گوید:«محصولات ما شامل کاراکترهای متنوع در زمینه‌های ورزشی، مشاغل و سرگرمی هستند؛ از شطرنج‌باز و کاراته‌کا گرفته تا آتش‌نشان، پرستار، دکتر و کوهنورد. هدف از طراحی این کاراکترها، پاسخگویی به نیازهای ذهنی و تصویری کودکان و نوجوانان و ایجاد پیوندی الهام‌بخش با آینده‌ آنان است.»
او با ابراز رضایت از وضعیت فروش در نمایشگاه، پیش‌بینی می‌کند با نزدیک شدن به آغاز سال تحصیلی، استقبال بیشتری انجام شود. این تولیدکننده توضیح می‌دهد:«قیمت محصولات از ۲۰ تا ۱۲۰ هزار تومان متغیر است. با اینکه در روزهای اول فروش خوبی داشتیم، انتظار داریم در روزهای پایانی نمایشگاه که همزمان با شروع مهرماه است، اوج فروش را تجربه کنیم.»
ناظرزاده تأکید می‌کند، محصولات این مجموعه با بهترین مواد تولید شده‌اند و در نمایشگاه‌های مختلف در شهرهای تهران، شیراز، اصفهان و مشهد هیچ‌گونه نارضایتی از سوی خانواده‌ها گزارش نشده است. او معتقد است کیفیت بالا و طراحی متناسب با ذائقه نسل امروز، رمز موفقیت این مجموعه بوده است.
ناظرزاده به استقبال خانواده‌ها از طراحی‌های ایرانی-اسلامی اشاره می‌کند و می‌گوید:«خانواده‌ها از نبود کاراکترهای خارجی در محصولات استقبال کرده‌اند. این نشان می‌دهد بازار داخلی به ‌درستی به سمت تولیدات بومی و فرهنگی سوق پیدا کرده است.»

هر محصول حاصل مقاومت خلاقیت و عشق به وطن است
«رقابت نابرابر با واردات غیررسمی، تولیدکننده ایرانی را در موقعیتی قرار داده که هر محصول، حاصل مقاومت، خلاقیت و عشق به وطن است.» محمدی، یکی از تولیدکنندگان باسابقه در حوزه کیف‌های پارچه‌ای نیز با بیان این جمله با افتخار از محصولاتش می‌گوید:«کیف و کوله‌های ما سبک، قابل شست‌وشو و در طرح‌های متنوعی از جمله عروسکی، سنتی، ایرانی و اسلامی تولید می‌شوند. این محصولات برای همه رده‌های سنی از مهدکودک تا دانشگاه طراحی شده‌اند و شامل جامدادی، کیف‌های لپ‌تاپ، مدرسه و دانشجویی هستند. ما اینجا برای هر سن و سلیقه‌ای محصولی داریم.»
او درباره یازدهمین دوره از نمایشگاه «نوشت‌افزار» می‌گوید:«استقبال خوب بوده، اما انتظار ما بیشتر از این است؛ هرچند شرایط اقتصادی کشور و وضعیت بازار را در قدرت خرید مردم بی‌تأثیر نمی‌دانیم. اما تمرکز این نمایشگاه بر تولیدات داخلی و حمایت از محصولات ایرانی است و این موضوع در این شرایط برای ما تولیدکنندگان اهمیت بالایی دارد، چون بسیاری از تولیدکنندگان داخلی توان رقابت با محصولات خارجی در بازار را ندارند و نمایشگاه‌های اختصاصی برای محصولات ایرانی می‌تواند به آنها کمک کند تا خود را نشان دهند، رقابت کنند و توسعه یابند.»
این تولیدکننده با بیان اینکه بازار باید بیشتر به سمت محصولات ایرانی-اسلامی سوق داده شود، چون این بازار جای کار زیادی دارد و ذائقه ایرانی‌ها متفاوت است، می‌گوید:«تنوع فرهنگی و سلیقه‌های مختلف در ایران بالاست. وجود اقوامی مانند ترک، لر، کرد و بلوچ که هر کدام نیازها و سلیقه‌های خاص خود را دارند و تولیدکنندگان باید طرح‌هایی متناسب با این اقوام ارائه دهند. صنف ما هنوز جای پیشرفت بسیاری دارد. اغلب تولیدکنندگان تلاش می‌کنند طرح‌هایی عامه‌پسند و جذاب ارائه دهند تا در آینده بتوانند صادرات هم داشته باشند.»
 او به مشکلات مالی و حمایت‌های دولتی از تولیدکنندگان اشاره می‌کند و می‌گوید:«مسئولان باید بیشتر از تولیدکنندگان حمایت کنند. یکی از چالش‌های اصلی، هزینه‌های بالای نیروی کار است، به‌خصوص پس از خروج کارگران افغانستانی که بخش زیادی از کارهای تولیدی را برعهده داشتند. کارگران افغانستانی در این صنف بسیار ماهر بودند و جایگزینی آنها با نیروی ایرانی برای ما هزینه‌بر است. همچنین مشکلاتی مانند مالیات، تعطیلات به دلیل مدیریت برق و آب و هزینه‌های جانبی فشار زیادی بر تولیدکنندگان وارد می‌کند.»

نوشت‌افزارهایی برای ترویج سبک زندگی اسلامی و فرهنگی
در میان غرفه‌های متنوع نمایشگاه «ایران‌نوشت»، مجموعه نوشت‌افزار ایرانی-اسلامی با رویکردی فرهنگی و ارزشی، توجه بسیاری از بازدیدکنندگان را به خود جلب کرده است. محمدتقی بارانی، مسئول این غرفه، هدف مجموعه را ترویج سبک زندگی اسلامی و فرهنگی عنوان می‌کند و درباره محصولات این مجموعه می‌گوید:«محصولات ما با تمرکز بر مفاهیم مذهبی و مقاومت طراحی شده‌اند؛ از جمله طرح‌هایی مرتبط با جبهه مقاومت، شهدای فلسطین، لبنان، یمن و دیگر مناطق. تلاش کرده‌ایم این طرح‌ها را متناسب با سلیقه‌های مختلف و رده‌های سنی گسترده، از کودکان ابتدایی تا بزرگسالان، بویژه دانش‌آموزان و دانشجویان عرضه کنیم. می‌خواهیم با این طراحی‌ها نشان دهیم نوشت‌افزارهای مورد استفاده در روزمره افراد می‌تواند فراتر از یک ابزار بوده؛ یعنی حامل پیام‌های فرهنگی و هویتی باشد. این مجموعه با تلفیق زیبایی‌شناسی و معنا، تلاش دارد نسل جدید را با مفاهیم مقاومت و هویت اسلامی آشنا کند.»
 او با بیان اینکه صنعت نوشت‌افزار برای طراحی کاراکترها نیاز به همکاری با انیمیشن‌سازها، نویسنده‌ها و طراح‌ها دارد، اما این همکاری‌ها پرهزینه‌اند و اغلب تولیدکننده‌ها توان مالی یا حقوقی استفاده از این محتواها را ندارند، توضیح می‌دهد:«طرح‌های این مجموعه توسط طراحان ایرانی از جمله دانیال فرخ و ذاکریان طراحی شده و برخی نیز به‌ صورت سفارشی و با همکاری مجموعه تولید شده‌اند. پشت جلد محصولات، نام طراحان ذکر شده است تا نشان‌دهنده هویت ایرانی و داخلی بودن طراحی‌ها باشد. همچنین سعی شده طرح‌ها، هم دخترانه، پسرانه و هم خنثی باشند تا طیف وسیعی از سلایق را پوشش دهند. رنگ‌بندی محصولات نیز اغلب شاد‌ و جذاب است تا نظر گروه‌های سنی مختلف را جلب کند.»
او به کیفیت محصولات نیز اشاره می‌کند و می‌گوید:«محصولات این غرفه در قالب دفترهای یادداشت و دفترچه‌های 
خط ‌دار عرضه می‌شوند که از نظر کیفیت، جلدهای مقاوم و کاغذ ۷۰ گرمی تحریر دارند تا دوام و کیفیت مطلوبی داشته و در عین حال از لحاظ قیمت مناسب باشند. برای نمونه، دفتر ۸۰ برگ با قیمت ۸۰ هزار تومان، دفتر ۶۰ برگ مجلل با قیمت ۶۸ هزار و ۵۰۰ تومان، دفتر ۵۰ برگ خط ‌مشکی با قیمت ۶۰ هزار و دفتر ۵۰ برگ خط آبی با قیمت ۵۵ هزار تومان عرضه می‌شود.»
این تولیدکننده با بیان اینکه مجموعه‌اش بر ترویج فرهنگ و هویت ایرانی-اسلامی تأکید دارد، توضیح می‌دهد:«مجموعه ما تلاش دارد از کاغذهای ایرانی استفاده کند، هرچند به دلیل محدودیت‌های تولید، در برخی موارد از کاغذهای وارداتی مانند چین و روسیه بهره می‌برد. اما فرآیند چاپ، فنرزنی و تولید توسط نیروی ایرانی انجام می‌شود و کاراکترهای مورد استفاده در طرح‌ها نیز ایرانی هستند. هدف نهایی مجموعه ما این است که با کمک شرکت‌های داخلی، کیفیت محصولات را به مرور ارتقا دهیم تا در آینده بتوانیم محصولات کاملاً داخلی و با مواد ایرانی تولید کنیم.»