«ایران» از اختلالات اثرگذار بر کیفیت زندگی زنان گزارش میدهد
ناباروری نتیجه یک چرخه نامنظم
محدثه جعفری - گروه اجتماعی/ سلامت سیستم تولید مثل در بانوان نتیجه یک روند فیزیولوژیک طبیعی وچرخه قاعدگی منظم است. اما اگر این چرخه نامنظم باشد در بسیاری از موارد میتواند به نقطه شروع طیفی از اختلالات و بیماریهای جدی تبدیل شود. اختلالاتی که نه تنها کیفیت زندگی زنان را مختل میکنند بلکه بر باروری، سلامت روان و حتی احتمال بروز بدخیمیها تأثیر میگذارند. انواع مختلفی هم دارند مثل سندروم تخمدان پلیکیستیک، اندومتریوز و سرطانهای رحم و تخمدان که از جمله عوارض و پیامدهای همراه اختلال در چرخه قاعدگی هستند. هر کدام از این بیماریها به تنهایی، چالشی مهم برای سلامت بانوان و خانوادههای آنها بهشمار میروند.
دکتر راضیه اکبری متخصص زنان و زایمان و عضو هیأت علمی دانشگاه علومپزشکی تهران در رابطه با نادیده گرفتن مشکلات دوران قاعدگی میگوید: «در حالی که بسیاری از زنان، دردهای شدید قاعدگی، بینظمیهای مزمن یا خونریزیهای غیرطبیعی را بخشی از «طبیعت زن بودن» میدانند و پیگیری پزشکی نمیکنند، آگاهی بخشی در این موارد میتواند نقش فعالی در ارتقای آگاهی جامعه نسبت به این بیماریها ایفا کند.»
اندومتریوزیس یکی از بیماریهای شایع جوامع صنعتی شده است. این متخصص زنان با اشاره به اینکه حدود ۱۰ درصد زنان در سنین باروری در دنیا درگیر این بیماری میشوند، توضیح میدهد: «آمار دقیقی نسبت به ابتلای زنان ایرانی به اندومتریوزیس در دسترس نیست. از عوامل خطر این بیماری میتوان به مشکل در باروری، سن شروع قاعدگی پایین و یائسگی بالا، سابقه مثبت خانوادگی، حجم شدید خونریزی در زمان قاعدگی و وزن پایین اشاره کرد. اما حدود نیمی از موارد اندومتریوزیس خود را با ناباروری و ۷۰ درصد با درد لگن موقع قاعدگی بروز میدهد.» به گفته او، زنان مبتلا به این بیماری حدود ۴ برابر ریسک سرطان تخمدانشان بالا میرود. طبق مطالعات انجام شده، در افراد مبتلا به اندومتریوزیس ریسک بیماریهای قلبی - عروقی و ابتلا به افسردگی و اضطراب نسبت به خانمهای غیر مبتلا خیلی بیشتر است. پس در صورت داشتن دردهای لگنی غیر طبیعی موقع قاعدگی، دردهای موقع روابط جنسی، دردهای مزمن لگنی و یا ناباروری حتماً باید برای بررسی به پزشک مراجعه کنید. درمان این بیماری بسته به سن بیمار، نازایی، تأهل و علائم متفاوت خواهد بود. دکتر اکبری میگوید: «درمانهای علامتی و هورمونی و جراحی برای بهبود این بیماری در دسترس است.»
تنبلی تخمدان در ۱۰ درصد افراد سنین باروری
بیماری تخمدان پلیکیستیک که در اصطلاح رایج بین مردم به بیماری تنبلی تخمدان شناخته شده، یکی از بیماریهایی است که بر سلامت سایر ارگانهای بدن نیز مؤثر است. این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران توضیح میدهد: «این بیماری اغلب به صورت سیکلهای قاعدگی بسیار نامرتب و با فواصل طولانی، موهای زاید، ریزش مو، جوش صورت و ناباروری خود را نشان میدهد. افراد مبتلا اغلب وزن بالایی دارند و در اقوام درجه یک خود نیز این بیماری را دیدهاند. براساس معیارهای مختلف تشخیصی شیوع این بیماری بین ۶ تا ۱۰ درصد افراد سنین باروری را تشکیل میدهد.» افراد مبتلا به این بیماری در ریسک بالاتر ابتلا به سندروم متابولیک (ابتلا به فشار خون، بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، چربی خون، کبدچرب و...) قرار دارند. دکتر اکبری در این رابطه میگوید: «اختلالات روانی مثل افسردگی و اضطراب و اختلالات تنفسی مانند آپنه خواب هم از دیگر بیماریهایی است که در کمین این افراد قرار دارد. پس فقط مشکل قاعدگی نامنظم نیست، چون اغلب بیماران با این عوارض آشنایی ندارند. اما کاهش حدود ۵ تا ۱۰ درصد وزن میتواند کمک شایانی به بازگشت نظم قاعدگی و کاهش احتمال ابتلا به سندروم متابولیک داشته باشد. همچنین ورزش منظم، تغییر عادات غذایی و سبک زندگی خط اول درمان این اختلال است.»
سرطان رحم
دومین سرطان شایع در زنان
سرطان رحم، دومین سرطان دستگاه تناسلی زنان است و بیشترین علامت خود را با خونریزی غیر طبیعی به خصوص در سنین بعد یائسگی نشان میدهد. دکتر اکبری با اشاره به اینکه حدود ۳ درصد از زنان درگیر این بیماری هستند، میگوید: «70 درصد این بیماران بالای ۶۰ سال سن دارند، اما حدود ۵ درصد این افراد زیر ۴۰ سال هستند. اکثر این بیماران دارای اضافه وزن یا چاقی هستند و سیکلهای قاعدگی نامنظم و با فواصل زیاد دارند. از دیگر عواملی که زمینه ساز این بیماری است میتوان به مصرف تاموکسیفن به دلیل سرطانهای سینه، دریافت هورمونهای استروژنی، داشتن دوران قاعدگی طولانی مدت و برخی تومورهای تخمدانی و روده اشاره کرد.»
به گفته این متخصص زنان، یکی از عوامل کاهش بروز این بیماری داشتن بارداری بیشتر است. همچنین شیردهی، ورزش، رژیم غذایی مناسب و در برخی مطالعات مصرف چای به خصوص چای سبز میتواند کمک کننده باشد. دکتر اکبری با اشاره به آمار ابتلای این سرطان در کشور میگوید: «در مورد سرطان رحم آمار ایران در مطالعات سازمان جهانی بهداشت و داخلی کشور نسبت به بسیاری از کشورها پایینتر گزارش شده است. حدود ۲۹نفردر هر ۱۰۰ هزار نفر از زنان به این بیماری مبتلا میشوند، اما تشخیص بموقع و در زمان اولیه میتواند کمک بسیاری در درمان کامل و نجات فرد از این بیماری داشته باشد.»

