عراقچی در کمیسیون امنیت ملی به دغدغههای نمایندگان درباره توافق ایران و آژانس پاسخ داد
روایت از یک جلسه اضطراری
روایت یا خروجی جلسه وزیر امورخارجه در کمیسیون امنیت ملی که در آن درباره توافق اخیر ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی به نمایندگان توضیح داد، همچون مواضع نسبت به برجام، دوپاره بود. علت این دوپارگی فقط این نبود که یک یا دو نماینده منتقد این توافق، آن را با برجام مقایسه کردند؛ علت شباهت قضاوتهای امروز نسبت به این توافق با آژانس با قضاوتهای سال 1394 در این است که هم منتقدان و هم حرفها و مواضعشان، یکی است. گویی در خلال 10 سال گذشته هیچ تغییری رخ نداده است، انگار در این مدت حتی جنگی هم بر کشور تحمیل نشده است که باعث شود قضاوتهای جناحی جای خود را به راستی آزماییهای مبتنی بر منافع ملی بدهند. آنچه سیدعباس عراقچی به نمایندگان گفت دو محور داشت؛ تطابق توافق با مصوبه همین نمایندگان و مصوبات شورای عالی امنیت ملی که مطابق این دو، منافع و چهارچوبهای مرتبط با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در این توافق به طور کامل لحاظ شده است. به همین دلیل بود که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی نیز، روز بعد از جلسه مجلس بیانیهای صادر و از این توافق که عراقچی با رافائل گروسی امضا کرد، دفاع کرد. اما این فقط دفاع از یک توافق نبود، دفاع از وزیر خارجهای بود که در چهارچوب مصوبات و تصمیمات نهادهای بالادستی حرکت کرده و حالا برخی به انتقاد از آن برخاسته اند.
منشأ برگزاری جلسه
منشأ برگزاری جلسه، انتقادها و حواشیای بود که برخی از نمایندگان نسبت به توافق اخیر ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی مطرح کردند. بویژه پس از آنکه مجلس شورای اسلامی تا اوایل مهرماه تعطیل اعلام شد، برخی منتقدان مدعی شدند این بهانهای است برای اینکه نمایندگان در جریان توافق قرار نگیرند. اما دولت و مجلس تدبیری برای پاسخ به این شایعات ایجاد کردند. این تدبیر، برگزاری جلسه فوقالعاده کمیسیون امنیت ملی با حضور وزیر امور خارجه کشورمان با موضوع و دستور کار بررسی این توافق بود. این جلسه عصر شنبه برگزار شد.
محتوای جلسه
جلسه کمیسیون امنیت ملی سه ساعت به درازا کشید. حاضران هم فقط عضو کمیسیون امنیت ملی نبودند. آنطور که مجتبی زارعی، یک عضو این کمیسیون نوشت، برخی نمایندگان عضو کمیسیونهای دیگر هم خود را به این جلسه رساندند. اتفاقاً اولین روایتها از این جلسه را همین گروه از نمایندگان در شبکههای اجتماعی مطرح کردند و اعضای کمیسیون یا به روز بعد موکول کردند یا در پاسخ به رسانههای رسمی درباره محتوا اظهارنظر کردند. اما منتقدان، گویی در قضاوتهای از پیش آماده، نکاتی را در انتقاد از این توافق مطرح کردند که تازگی نداشت. این نکات شبیه همان نکات انتقادی بود که درباره برجام میگفتند. مثلاً یک نماینده منتقد نوشت: «بانیان برجام خسارت بار که سال ۹۴ حق هستهای را از ملت ایران سلب کرده و زمینهساز جنگ اخیر بوده و با افتخار فرآیند مکانیسم ماشه را در آن قرار داده بودند اکنون نیز برای حل غلط آن، نظام را مجبور به عقبنشینی و دادن امتیازات مختلف به دشمن کردهاند و باز هم بر آن افتخار میکنند.»
این درحالی است که ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی در توضیح محتوای این جلسه، گفت که «در این جلسه آقای عراقچی بهصورت مبسوط تمامی ابعاد توافقنامه اخیر با آژانس را تشریح کردند و توضیحات لازم را ارائه دادند.» مجتبی زارعی دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی هم در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «آیا وزیر خارجه ایران خودسرانه به مصر رفته است؟ هرگز، آیا وزیر خارجه خودسرانه مذاکره میکند؟ خیر.» وی با طرح این سؤال که «مبنا و معیار مذاکره عراقچی در مذاکرات چه بود؟» پاسخ داد: «سیاستهای کلی نظام، دستورالعمل شورای عالی امنیت ملی و قانون اخیر مجلس.» همانطور که زارعی و تلویحاً ابراهیم عزیزی رئیس کمیسیون امنیت ملی نشان دادند، آنچه وزیر امور خارجه انجام داد، یعنی توافق با آژانس،
نه تنها در چهارچوب قانون مجلس بود، بلکه اقدام او بر مبنای چهارچوبی بود که شورای عالی امنیت ملی تدوین کرده و همین شورا نیز در بیانیه دیروز خود آن را تأیید کرده است. با درنظر گرفتن این اصل قانون اساسی که مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تأیید مقام معظم رهبری قانونی میشود، باید پرسید منشأ یا مبنای انتقادها به وزیر امور خارجه چیست؟
عراقچی: توافق با آژانس
برگ برنده ایران است
مدیرکل پارلمانی وزارت امور خارجه درباره آنچه وزیر امور خارجه به نمایندگان گفت، توضیحاتی ارائه داد. حسین نوشآبادی گفت: «دکتر عراقچی تفاهمنامه ایران و آژانس را افتخاری بزرگ برای وزارت امور خارجه دانست و تصریح کرد، به امضای این توافق افتخار میکنم که به اذعان همگان، برگ برندهای برای جمهوری اسلامی ایران است.» وی اضافه کرد: «دکتر عراقچی در این نشست با تأکید بر اینکه این توافق، صرفاً تعیین یک چهارچوب جدید برای همکاری با آژانس است، تأکید کرد، در این سند که سند افتخار بنده است، حملات رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، خلاف قانون و حقوق بینالملل ذکر شده و تأکید شده است که با توجه به شرایط جدید، همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بر اساس ترتیبات جدید خواهد بود.»
نوشآبادی افزود: «وزیر امورخارجه درباره سؤالی مبنی بر رعایت مصوبه مجلس نیز به نمایندگان پاسخ داد که تلاش کردیم در بند بند این تفاهمنامه، قانون مجلس را رعایت کنیم و بدون موافقت شورا، هیچ همکاری با آژانس و بازرسان آن انجام نخواهد شد.»
وی ادامه داد: «در خصوص دغدغه دیگر نمایندگان مجلس، وزیر امور خارجه تأکید کرد که من بعد از امضای توافق با آژانس، اعلام کردم در صورت هرگونه اقدامات خصمانه علیه ایران و بازگشت تحریمها و اجرای اسنپبک، این توافق، اعتبار خود را از دست خواهد داد و شرایط تعلیق به قوت خودش باقی خواهد ماند. اگرچه این شرط بهصورت مکتوب در متن موافقت نیامده است اما بنده به عنوان وزیر امور خارجه که حق امضای این توافق را داشتم، حق فسخ و بیاثر کردن این توافق را خواهم داشت و قطعاً صحبتهای من بعد از امضای توافق، به عنوان وزیر امور خارجه به منزله سند، اعتبار حقوقی دارد.»
نوش آبادی تصریح کرد: «وزیر امور خارجه در پاسخ به دغدغه دیگر نمایندگان در خصوص انتشار رسمی سند توافق شده با آژانس تأکید کرد که سند محرمانه و انتشار رسمی آن برخلاف تعهد طرفین است؛ اما برای اطلاع اعضای کمیسیون و نمایندگان، از وزارت امور خارجه بهصورت مکتوب برای استحضار رئیس محترم مجلس و رئیس محترم کمیسیون و آگاهی سایر نمایندگان محترم مجلس، ارسال شده است که نمایندگان محترم میتوانند متن کامل این توافق را مشاهده کنند.»
بــــرش
دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی:
با هرگونه اقدام خصمانه علیه ایران، توافق با آژانس متوقف میشود
دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران دیروز بیانیهای درباره ترتیبات امضاشده میان «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه و «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در قاهره و چگونگی تعامل بین ایران و آژانس در شرایط جدید منتشر کرد. متن بیانیه شورای عالی امنیت ملی به شرح زیر است:
۱- متن این ترتیبات در کمیته هستهای شورای عالی امنیت ملی مورد بررسی قرار گرفته و آنچه به امضا رسیده، در مجموع همان چیزی است که مصوب این کمیته بوده است.
۲- کمیته هستهای که متشکل از مسئولان ارشد نهادهای مختلف ذیربط است، در همه ادوار از جانب شورای عالی امنیت ملی مأذون به تصمیمگیری بوده و در این زمان نیز مطابق روال معمول عمل کرده است.
۳- در مورد تأسیسات هستهای تحت نظارت آژانس ایران که از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی مورد حمله واقع شده:
اولاً؛ پس از ایجاد شرایط لازم امنیتی و ایمنی، ایران صرفاً گزارش خود را پس از کسب نظر شورای عالی امنیت ملی به آژانس ارائه میکند.
ثانیاً؛ در مرحله بعد، روشهای اجرایی همکاری بین ایران و آژانس در خصوص گزارش ارسالی به آژانس، باید میان طرفین توافق شده و از جمله طبق رویه داخلی اجرای هر گونه اقدامی باید به تأیید شورای عالی امنیت ملی برسد.
۴- در صورت اتخاذ هر گونه اقدام خصمانه علیه جمهوری اسلامی ایران و تأسیسات هستهای، از جمله بازگرداندن قطعنامههای مختومه شده شورای امنیت، اجرای این ترتیبات متوقف میشود.

