محبوبه محمدی
روزنامه‌نگار

الف: سینمای ایران به واسطه جایگاهش در منطقه و جهان، حضور پررنگی در رویدادهای مختلف سینمایی داشته است. در واقع این رویدادها اسبابی شدند تا سینمای ایران هر چه بیشتر محور توجهات قرار بگیرد، آن هم به یک دلیل ساده: اسکار یکی از مهم‌ترین مراسم‌هایی است که توانسته بیش از پیش به دیده شدن سینمای ایران در جهان کمک کند.
 حتی معرفی فیلم به این مراسم هم یکی از موفقیت‌های عوامل سازنده و نشانه‌ای بر کیفیت اثر محسوب می‌شود. 
حالا در آستانه روز سینما و نزدیک شدن به انتخاب و معرفی نماینده سینمای ایران به مراسم اسکار، باز حرف و حدیث‌ها در این‌باره بالا گرفته است.
 در حال حاضر یکی از دغدغه‌های برخی از سینماگران و به تبع آن علاقه‌مندان این هنر، انتخاب فیلم برای این رویداد بوده است. در چند ماه گذشته، حواشی، شایعات، گمانه‌زنی‌ها و اساساً فرآیند انتخاب فیلم برای مراسم اسکار، بهترین سوژه برای انواع و اقسام تحلیل موافقان و مخالفان در رسانه‌ها بوده است. امسال هم با نزدیک شدن به زمان انتخاب فیلم برای این مراسم، دوباره تنور حواشی، شایعات و گمانه‌زنی‌ها داغ شده است، با این تفاوت که امسال با توجه به شرایط، تلاش شده مرجعیت بنیاد سینمایی فارابی را برای انتخاب فیلم زیر سؤال ببرند؛ در حالی که سازوکار پیش‌بینی شده و مدون در طول چند دهه گذشته برای انتخاب فیلم، توانسته نظرات متکثر و بعضاً متفاوت اهالی سینما و حاکمیت را تجمیع و تأمین کند.
 اگرچه در این سال‌ها مسائل دیگری چون زمزمه حضور آثار زیرزمینی که خارج از قواعد مرسوم کشور تولید شده‌اند و فشار رسانه‌ای و هجمه همه‌جانبه برای معرفی این‌گونه آثار به مراسم اسکار شدت گرفته است، اما لزوم تبعیت از قانون و حفظ منافع و مصالح اهالی سینما بیش از پیش ایجاب می‌کند که انتخاب فیلم برای مراسم اسکار از مبانی قانونی و مورد تأیید اهالی سینما پیش رود.

ب: انتشار اطلاعیه خانه سینما و کنار کشیدن از کار انتخاب فیلم برای مراسم اسکار، بیش از هر چیز «تمامیت‌خواهی» و «مخالفت با تکثرگرایی و قانون‌گرایی» را به اذهان متبادر می‌کند وگرنه همه می‌دانند که در انتخاب فیلم برای مراسم اسکار همچنان نمایندگان خانه سینما حضور فعالی دارند.
 اما اینکه قرار است با یک دستورالعمل از پیش تعیین شده، نقش و کارکرد یک نهاد قانونی را در حوزه امور فرهنگی آن هم در این ابعاد برنتابیم و یکسره نادیده بگیریم، ابتدای راهی است که ما را هرگز به منزل نخواهد رساند.
 واقعیت این است که نمی‌توان تجربه سال‌های متمادی و تأثیر و نقش تعیین‌کننده بنیاد سینمایی فارابی را در این فرآیند نادیده بگیریم. اینکه بخواهیم به یکباره و بدون توجه به واقعیات، همه چیز طبق منویات عده‌ای پیش رود، اسمش هر چه باشد، وفاق و همراهی نیست، در حالی که در موقعیت کنونی، بر خلاف محتویات نامه خانه سینما، مجموعه خانواده سینما بیش از هر زمان دیگری به همدلی و حفظ آرامش نیازمند است.
اینکه خانه سینما به نحوه انتخاب فیلم برای اسکار واکنش نشان می‌دهد خیلی هم خوب است، اما برخی واکنش‌ها صرفاً به مخدوش شدن صحنه و تشدید سوء‌تفاهم‌ها ختم می‌شود و فرصتی ایجاد می‌کند تا فرصت‌طلبان قدم پیش گذارند و اهداف خود را پیش ببرند.

ج: از این مهم بگذریم که در اطلاعیه خانه سینما بجز اینکه تقاضای جدایی از هیأت انتخاب فیلم برای اسکار شده، همزمان خواستار حضور نمایندگان خود نیز در این کمیته شده است. 
در پاسخ به این وضعیت عجیب و غریبی که خانه سینما خود را در آن قرار داده، رائد فریدزاده، رئیس سازمان سینمایی در مصاحبه‌ای به ایسنا گفته است:«نهاد مورد تأیید آکادمی‌اسکار و جایی که مسئولیت معرفی فیلم را بر عهده دارد، بنیاد سینمایی فارابی است. برای آکادمی‌هم مهم این است که روند انتخاب با مشارکت اعضای صنف و فعالان صنعت سینما پیش برده شود.
 البته باید تلاش کنیم این فضای تحریمی‌سیاسی با گفت‌و‌گو باز شود که این هم به خانه سینما برمی‌گردد. با این حال درباره برخوردهای سیاسی با تولیدات داخلی سینمای ایران، واقعیت این است که جشنواره‌های خارجی اگرچه به طور رسمی‌نوع نگاه و بازخورد خود را نسبت به فیلم‌های ایرانی اعلام نکرده‌اند اما در عمل نتایج و برخوردها را می‌توان به وضوح مشاهده کرد.» فرید‌زاده البته به یک موضوع مهم دیگر هم در این مصاحبه اشاره می‌کند:«بنیاد سینمایی فارابی طی این سال‌ها توانسته جایگاه سینمای ایران را در اسکار حفظ کند و این کار کمی‌نیست.
 اگر این بنیاد بی‌طرفانه برخورد نمی‌کرد و به دنبال تحمیل رأی خود بود، مطمئن باشید این فرآیند سال‌ها قبل متوقف می‌شد. 
این اعتماد و این جایگاه، در فرآیند بین‌المللی و در یک آمد و شد حفظ شده که طی سالیان با زحمات و ممارست مدیران قبلی و همکاران سینمایی محقق شده و همچون یک میراث ملی برای سینمای ماست اما متأسفانه گاهی با کج‌فهمی‌ها این میراث را به خطر می‌اندازیم.»
سینمای ما آنقدر مسائل مهم و حیاتی دارد و خانه سینما باید در اسرع وقت و با فوریت و جدیت به آنها رسیدگی کند که راه انداختن مجادله نحوه انتخاب فیلم برای اسکار مطلقاً در آن جایگاهی ندارد.
نگاهی به وضعیت اهالی خانواده سینما و تلاش برای تحقق خواسته‌های واقعی آنها می‌تواند دوران متفاوتی را برای مدیران خانه سینما رقم بزند.