مسعود پزشکیان پنجشنبه هفته گذشته در ادامه سفرهای استانی خود، به استان اردبیل سفر کرد. رئیس‌جمهوری در این سفر علاوه بر تصویب پروژه‌های مهم عمرانی و توسعه‌ای، درباره ضرورت تحول در نظام حکمرانی کشور نکاتی را مطرح کرد که گاه بحث‌برانگیز هم شد. پزشکیان هشدار داد که بدون بازنگری جدی در شیوه مدیریت کشور، نمی‌توان بر چالش‌های بزرگ پیش رو غلبه کرد. از نگاه رئیس‌جمهوری، حل مشکلات بزرگ اقتصادی و اجتماعی کشور تنها با تصمیم‌های جسورانه، استفاده از ظرفیت‌های علمی و ورود همه اقشار جامعه ممکن است. سخنان او در اردبیل را می‌توان فراخوانی برای آغاز دوران جدیدی از اصلاحات ساختاری در مدیریت کشور دانست؛ اصلاحاتی که اگر به اجرا گذاشته شود، می‌تواند بسیاری از چالش‌های دیرینه ایران را برطرف سازد.
 
ظرفیت و مسئولیت جمعی 
در حل مشکلات
رئیس‌جمهوری در سخنان خود در جمع مردم اردبیل بر اصل ظرفیت و مسئولیت فردی و اجتماعی تأکید کرد و با اشاره به اینکه دولت به تنهایی قادر به حل همه مشکلات کشور نیست، گفت: «مساجد، سازمان‌های مردم‌نهاد، روحانیون، مراجع و شخصیت‌های اجتماعی باید وارد میدان شوند. باور دارم که اگر همه دست به دست هم بدهیم، حتی عقب‌ماندگی‌ها نیز به‌سرعت جبران خواهد شد.»
 نگاه متفاوت به پیشرفت
فراتر از نفت و گاز
یکی از محورهای کلیدی سخنان رئیس‌جمهوری در اردبیل، نقد وابستگی تاریخی اقتصاد ایران به منابع طبیعی بود. او گفت: «کشورهای زیادی وجود دارند که نفت و گاز ندارند و مجبورند آن را خریداری کنند، اما توانسته‌اند به خوبی پیشرفت کنند. کافی است جور دیگری ببینیم و طور دیگری عمل کنیم.» پزشکیان بر نقش مساجد به‌ عنوان نهادهای اجتماعی چندبعدی تأکید کرد و گفت: «نباید مسجد را فقط محل نماز دانست. همه مسائل محلات باید در مسجد مطرح و مدیریت شود؛ از خیرین و سمن‌ها گرفته تا روحانیت و احزاب، همه می‌توانند در این مسیر نقش داشته باشند.»
 
مدیریت علمی 
بحران آب و انرژی
یکی از چالش‌های کشور که در این سفر مورد توجه ویژه قرار گرفت، بحران آب و ناترازی انرژی بود. رئیس‌جمهوری در جلسه شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تأکید کرد: «با مشورت علمی و صرفه‌جویی می‌توان این بحران‌ها را مهار کرد.» او خطاب به مدیران استان گفت: «شما باید نگاه عمیق‌تری به موضوع داشته باشید. گزارش‌ها ارائه می‌شود، اما آنچه نیاز داریم فراتر از گزارش‌های رسمی است. مدیریت منابع کشور نیازمند آینده‌نگری و تصمیم‌های جدی است.»
پزشکیان به صراحت بیان کرد که توسعه بدون مسیر روشن به بی‌راهه رفتن منجر می‌شود و با استناد به آیه قرآن افزود: «کسانی که مسیر را غلط می‌روند و در عین حال تصور می‌کنند در حال پیشرفت هستند، در حقیقت بزرگ‌ترین زیانکارانند.»
او با اشاره به ضرورت بازنگری در سیاست‌های کلان کشور اظهار کرد: «خدمت مقام معظم رهبری عرض کردم که ما باید درباره پایتخت تجدیدنظر کنیم. وقتی این موضوع را مطرح کردم، عده‌ای در رسانه‌ها شروع به مسخره کردن و تحلیل‌هایی کردند، در حالی که امروز گزارش‌های اساتید دانشگاه‌های تهران، علامه، تربیت مدرس و مشهد نشان می‌دهد که وضعیت آب در تهران به‌شدت بحرانی است.»
رئیس دولت ادامه داد: «سرانه آب کشور که پیش‌تر 6800 مترمکعب بود، به دلیل قوانین، برنامه‌ها و طراحی‌های اشتباه امروز به حدود 1200، 1000 یا حتی 800 مترمکعب کاهش یافته است. این سؤال مطرح است که با چنین وضعیتی می‌خواهیم شهر، استان و کشور را به کجا ببریم؟ این من و شما هستیم که باید تصمیم بگیریم، مطالعه علمی انجام دهیم، بررسی کنیم و ببینیم با این آب، هوا، زمین، خاک و معادن، بهترین روش ممکن برای توسعه چیست.»
رئیس‌جمهوری گفت: «مدیریت باید به اهل تخصص و شایستگی سپرده شود.» 

چالش بزرگی 
به نام تورم و دولت فربه
پزشکیان در بخش دیگری از سخنانش به مشکلات اقتصادی کشور پرداخت و یکی از ریشه‌های اصلی تورم را «بزرگی بیش از حد دولت» دانست. رئیس‌جمهوری با بیان اینکه «یکی از بزرگ‌ترین عوامل تورم،  بزرگی بیش از حد دولت است» افزود: «واقعیت این است که ما خودمان مقصر اصلی ایجاد تورم هستیم. در مجلس نیز همین موضوع را مطرح کردم و گفتم باید کمک کنیم تا ادارات کوچک شوند. همه می‌خواهیم رئیس باشیم، ماشین داشته باشیم، اتاق بزرگ، منشی، چایخانه و سالن کنفرانس داشته باشیم؛ در حالی که گاه این سالن‌ها در طول هفته فقط یک‌بار و گاهی در طول ماه حتی یک‌بار هم استفاده نمی‌شوند.»
وی با اشاره به اینکه «تورم حاصل گسترش بی‌رویه و ولخرجی‌های غیرضروری است»، به ضرورت اصلاح ساختارهای اداری و مدیریتی کشور اشاره کرد و گفت: «بسیاری از ادارات و سازمان‌ها را می‌توان ادغام کرد و حتی برخی را تعطیل نمود، بی‌آنکه اخراجی صورت گیرد یا نان کسی بریده شود؛ بلکه فقط برای آن است که هزینه‌های بی‌مورد بر دوش کشور ایجاد نشود.»
رئیس‌جمهوری با اشاره به فشارها و درخواست‌های مکرر برای توسعه‌های غیرضروری اظهارکرد: «مجلس وزرای ما را صدا می‌کند و توسعه بیمارستان، سازمان یا ابزارهای جدید را مطالبه می‌کند. اما باید به یاد داشته باشیم که اگر باران به کوهستان نبارد، رودخانه خشک می‌شود. روندی که اکنون در پیش گرفته‌ایم اگر مدیریت نشود، خود ما عامل سقوط خواهیم بود.» 
او تصریح کرد: «درآمدی وجود ندارد، اما همه منابع صرف بزرگ‌تر شدن دولت شده است. برای جبران این وضعیت، پول چاپ می‌کنیم و خودمان تقاضای اضافی در اقتصاد ایجاد می‌کنیم.» رئیس‌جمهوری با انتقاد از پروژه‌محوری صرف، گفت: «هر کسی پیشنهاد می‌دهد در اینجا یا آنجا پروژه‌ای اجرا شود و همه هم می‌خواهند دولتی باشد. این روند پایدار نیست و باید تغییر کند.» رئیس‌جمهوری از ناکارآمدی نظام اداری انتقاد کرد و گفت: «وقتی ساعت کاری طولانی است اما کاری انجام نمی‌دهیم، چه معنایی دارد؟ ساعت هفت می‌خواهیم برویم و ساعت یک برگردیم، در حالی که عملاً کار مفیدی صورت نمی‌گیرد اما آب، برق و گاز مصرف می‌کنیم.» او تأکید کرد: «این همه وقت می‌گذاریم اما نتیجه‌اش تنها افزایش مصرف است. واقعاً باید در شیوه اداره کشور بازنگری اساسی صورت گیرد.»
در پایان سفر، رئیس‌جمهوری در گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم اعلام کرد که مجموع توافقات و مصوبات برای استان اردبیل به حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این مصوبات حوزه‌های مختلفی چون آب، برق، راه، بهداشت، درمان و توسعه کشاورزی را در بر می‌گیرد. به گفته او، در همین چهارچوب ۳۶ تا ۳۸ پروژه مشخص به امضا رسیده و اجرای آنها آغاز خواهد شد. این طرح‌ها در صورت تحقق، می‌توانند نقش مهمی در رفع مشکلات زیرساختی و توسعه پایدار استان ایفا کنند.