وحید کیانی
گروه بین الملل

تنش‌ها در دریای کارائیب با حمله غیرقانونی آمریکا به شناور ونزوئلایی به اوج خود رسید. دونالد ترامپ، رئیس‌ جمهوری ایالات متحده که فیلم حمله به کشتی را در شبکه اجتماعی خود منتشر کرد، مدعی شد که این شناور در حال حمل «مقدار عظیمی مواد مخدر» به آمریکا بود.
نیکلاس مادورو، رئیس‌ جمهوری ونزوئلا به دولت آمریکا هشدار داده که حتی فکر حمله نظامی به کشورش را هم نکند و تأکید داشت که از حاکمیت ونزوئلا دفاع خواهد کرد. در عین حال، او از دونالد ترامپ خواست تا برای جلوگیری از درگیری گسترده بین دو کشور، وارد گفت‌و‌گو و مذاکره شود. هشدار مادورو پس از آن منتشر شد که در اقدامی تنش‌آمیز و خطرناک، پنتاگون ناوهای جنگی را در کارائیب و نزدیک آب‌های سرزمینی ونزوئلا مستقر کرد. مقامات ایالت متحده مدعی هستند که این اقدام برای جلوگیری از قاچاق مواد مخدر از ونزوئلا به آمریکاست.
سه روز پیش از هشدار مادرو، دولت ترامپ اعلام کرد که نیروهای آمریکایی در کارائیب طی حمله‌ای یک قایق با مبدأ ونزوئلا را هدف قرار داده و ۱۱ سرنشین آن را کشتند. واشنگتن مدعی است که این شناور متعلق به کارتلی ونزوئلایی و در حال قاچاق مواد مخدر به آمریکا بود.
هنوز هیچ مدرکی از دست‌داشتن قربانیان حمله در قاچاق مواد مخدر منتشر نشده و ادعای آمریکا از سوی کاراکاس مورد تردید قرار گرفت. وزیر کشور ونزوئلا با محکوم‌کردن این حمله گفت: «هیچ اتهامی درباره قاچاق مواد مخدر نمی‌تواند اعدام‌های فراقانونی در دریا را توجیه کند.» همچنین کاربران آمریکایی در فضای مجازی قانونی‌بودن چنین اقدامی را زیر سؤال برده و خواستار توضیح دقیق از سوی دولتشان شدند.
ایلهان عمر، نماینده دموکرات ایالت مینه‌سوتا در کنگره، اقدامات غیرقانونی ترامپ در کارائیب را محکوم کرد. عمر در بیانیه‌ای گفت: «کنگره علیه ونزوئلا یا کارتل مواد مخدر اعلان جنگ نکرده و صرف تعیین یک گروه به عنوان سازمان تروریستی به هیچ رئیس ‌جمهوری اختیار کامل برای نادیده‌گرفتن صلاحیت آشکار قانون اساسی کنگره در امور جنگ و صلح را نمی‌دهد.»
 
ادعاهای بی‌اساس
علی‌رغم ادعاهای واشنگتن، تولید کوکائین در ونزوئلا غیرقانونی بوده و بسیار اندک است. اما مرز طولانی و میسر عبور این کشور با کلمبیا که بزرگ‌ترین تأمین‌کننده کوکائین جهان به شمار می‌رود و همچنین دسترسی آن به آب‌های کارائیب، ونزوئلا را به یک نقطه ترانزیت تبدیل کرده است.
توماس پوسادو، استاد تمدن معاصر آمریکای لاتین دانشگاه روئن گفت: «ونزوئلا کشور تولیدکننده کوکائین نیست. تولیدکنندگان اصلی کلمبیا و پرو هستند.» او افزود که خاک ونزوئلا بیشتر به عنوان محل عبور مواد مخدر، بویژه برای کوکائین کلمبیا استفاده می‌شود. پوسادو حتی اذعان کرد که این نقش طی سال‌های اخیر کاهش یافته است. او خاطرنشان کرد که این روزها، کشور اصلی ترانزیت اکوادور بوده و به بنادر اقیانوس آرام مانند گوایاکیل و موقعیت نزدیک‌تر آن و مناطق تولید اشاره کرد.
برآوردهای ایالات متحده نیز نشان می‌دهند مقدار کوکائین عبوری از طریق ونزوئلا نسبت به کشوری مانند گواتمالا، کمتر از ۲۰ درصد است.
 
شبح تسلیحات کشتار جمعی
به گفته تحلیلگران، تمرکز واشنگتن بر ونزوئلا بیش از هر چیز سیاسی است. پوسادو اعتقاد دارد که اتهامات ترامپ علیه کاراکاس اغراق‌آمیز است. او افزود که مقایسه با اکوادور این موضوع را روشن می‌کند: «اکوادور شدیداً تحت نفوذ گروه‌های مواد مخدر بوده و به یک نقطه اصلی قاچاق کوکائین به سمت اقیانوس آرام تبدیل شده است. اما دانیل نوبیا، رئیس‌جمهورش متحد نزدیک دونالد ترامپ به شمار می‌رود. بنابراین هیچ سیاست تهاجمی علیه او اتخاذ نمی‌شود.»
در همین حال، ونزوئلا در واشنگتن «قدرت متخاصم و متحد روسیه و چین در منطقه» دیده می‌شود. ماجراجویی‌های دولت ترامپ در راستای خواست چندین‌دهه‌ای نئوکان‌های واشنگتن برای جنگ و تغییر رژیم در کشورهای چپ‌گرا و سوسیالیست آمریکای جنوبی است؛ زیرا نیم‌کره غربی و خصوصاً آمریکای جنوبی جایگاه مهمی در دکترین نظامی ایالات متحده دارد و تسلط کامل بر دولت‌های آنجا برای امپریالیسم آمریکایی ضروری به شمار می‌رود.
مقامات آمریکایی اشاره‌ای به تهاجم زمینی به ونزوئلا نکرده‌اند، اما مادورو این تحرکات را تهدیدی به تهاجم خواند و آن را محکوم کرد. او اتهامات قاچاق مواد مخدر را توجیه واشنگتن برای تغییر نظام کاراکاس دانست و به تصمیم ماه گذشته واشنگتن برای تعیین پاداش دستگیری او و سپس دو برابرکردن این مبلغ به ۵۰ میلیون دلار اشاره کرد. مادورو ادعای دست‌داشتن کشورش در قاچاق مواد مخدر به آمریکا و توجیه اقدام نظامی علیه ونزوئلا را مشابه دروغ بزرگ تسلیحات کشتار جمعی صدام دانسته که باعث شد آمریکا به عراق حمله کرده و رژیم صدام را سرنگون کند.
در سال ۲۰۲۰، دادستان‌های آمریکایی مادورو و ۱۴ نفر از نزدیکانش را متهم کردند که با گروه‌های مسلح کلمبیایی برای استفاده از کوکائین برای «غرق‌کردن» ایالات متحده در اعتیاد همکاری کرده‌اند. این اتهامات هرگز در دادگاه اثبات نشدند.
در مراسمی، مادورو با برتن‌داشتن لباس نظامی دستور بسیج نیروهای نظامی مردمی را صادر کرد و هشدار داد که اگر کشورش مورد حمله قرار گیرد، وارد «دوره‌ای از مبارزه مسلحانه» خواهد شد. او تحریکات آمریکا را بزرگ‌ترین تهدیدی که قاره آمریکای جنوبی طی ۱۰۰ سال گذشته دیده، خواند و آنها را محکوم کرد.
مادورو در تلویزیون دولتی گفت: «دولت ایالات متحده باید طرح خشونت‌آمیز تغییر رژیم در ونزوئلا و سراسر آمریکای لاتین را کنار گذاشته و به حاکمیت، حق صلح و استقلال احترام بگذارد». اما علی‌رغم هشدار رئیس ‌جمهوری ونزوئلا به ماجراجویی‌های آمریکا، او همچنین دست دوستی و مذاکره را به سوی واشنگتن دراز کرد: «ونزوئلا همیشه برای گفت‌و‌گو آماده است، اما ما خواستار احترام هستیم. هیچ‌یک از اختلافات ما توجیه‌کننده یک درگیری نظامی گسترده در آمریکای جنوبی نیست.» او افزود: «من به ترامپ احترام می‌گذارم. هیچ‌یک از اختلافاتی که داشته‌ایم نمی‌تواند به درگیری نظامی منجر شود. ونزوئلا همیشه آماده گفت‌وگو و مذاکره بوده است.»

برش

مانور ژئوپلیتیک

تاکنون واشنگتن هفت ناو جنگی، یک زیردریایی هسته‌ای، بیش از ۴۵۰۰ تفنگدار دریایی و ۱۰ جت جنگنده اف-۳۵ را به یک پایگاه هوایی در پورتوریکو برای انجام عملیات علیه کارتل‌های مواد مخدر منطقه مستقر کرده است.
اما داده‌های آژانس مواد مخدر آمریکا نشان می‌دهد که بیشتر کوکائین ارسالی به آمریکا از طریق اقیانوس آرام، نه کارائیب، منتقل می‌شود. در سال ۲۰۱۹، سه‌چهارم محموله‌ها مسیر اقیانوس آرام را طی کردند، در حالی که یک‌چهارم از کارائیب گذشت. به عقیده پوسادو، این موضوع تأیید می‌کند که این کمپین بیشتر مانوری ژئوپلیتیک است تا یک استراتژی واقعی مبارزه با مواد مخدر. اگر این یک کمپین واقعی بود، همکاری با مکزیک، کلمبیا و اکوادور را می‌طلبید. او افزود: «با هدف قرار دادن ونزوئلا که نه تولیدکننده عمده بوده و نه کشور ترانزیتی کلیدی، ایالات متحده خود را از شرکای حیاتی محروم کرده و شبح قدیمی مداخله‌گری آمریکا در کارائیب را احیا می‌کند.» تحلیلگران می‌گویند که تقویت حضور نظامی آمریکا به همان اندازه که به سیاست داخلی مربوط است، به استراتژی بین‌المللی نیز ارتباط دارد. پوسادو نتیجه‌گیری کرد: «این حضور نظامی کمتر یک عملیات مبارزه با مواد مخدر بوده و بیشتر نمایش قدرت است.»
روز جمعه، سی‌ان‌ان به نقل از منابع متعدد آگاه از برنامه‌های دولت گزارش داد که رئیس ‌جمهوری آمریکا در حال بررسی گزینه‌هایی برای حملات بیشتر، از جمله حمله احتمالی به اهداف مظنون به کارتل‌های مواد مخدر در داخل خاک ونزوئلا است. چنین حمله‌ای نشان‌دهنده تشدید عمده درگیری خواهد بود.