محمد محسن فایضی
کارشناس فلسطین

 نزدیک یک سال است در داخل اسرائیل بر سر تشکیل کمیسیون تحقیق برای 7 اکتبر جنجال و حرف و حدیث است. کمیسیونی دولتی که در مواقع و پرونده‌های خاص شکل می‌گیرد و به بررسی موضوعات چالشی و بزرگ می‌پردازد. جنگ 33 روزه، یوم الکیپور 1973 و ترور اسحاق رابین نمونه‌هایی هستند که برای آنها کمیسیون تحقیق شکل گرفته است.
 اسرائیلی‌ها بواسطه تجربه‌ای که پس از جنگ 33 روزه و دستاوردهای آن کمیسیون در اصلاح نقاط ضعف و اشتباهاتشان داشتند، اصرار بر تکرار آن برای 7 اکتبر دارند. کمیسیونی که به بررسی جنگ 33 روزه پرداخت و بواسطه شخصیت اصلی آن یعنی ژنرال وینگراد به همین نام هم مشهور شد، سال 2008 نتایج خود را منتشر کرد و باعث استعفای اولمرت نخست‌وزیر وقت به همراه وزیر جنگ و رئیس ستاد کل ارتش شد.
اما حالا نبرد سیاسی داخلی و طولانی مدت مخالفان نتانیاهو در 5 سال اخیر برای کنار زدن او از قدرت، حساسیت‌ها در خصوص کمیسیون تحقیقاتی 7 اکتبر را دوچندان کرده است.
نتانیاهو در روزهای اخیر اقدامات زیادی برای شکل دهی به کمیسیون مدنظرش و رهایی از اتهام بزرگ مقصر بودن در بزرگترین شکست امنیتی تاریخ اسرائیل از روی پیشانی خودش انجام داده است.
البته این را هم باید اشاره کرد که نتانیاهو بخوبی می‌داند اگر در شکل‌گیری کمیسیون تحقیق 7 اکتبر بیش از این به بهانه ادامه جنگ تأخیر ایجاد کند، شکل دهی و زمان انتشار گزارش این کمیسیون ممکن است در دولتی غیر از دولت خودش باشد و آنگاه قدرت تأثیرگذاری بسیار اندکی خواهد داشت.
گمانه زنی‌های رخ داده در رسانه‌ها مبنی بر تلاش نتانیاهو بر تشکیل یک کمیسیون متشکل از 5 عضو دولت و یک ژنرال بازنشسته و بدون عضوی از دیوان عالی موجب شده در دو روز گذشته موضع گیری‌های گسترده‌ای علیه نتانیاهو شاهد باشیم.
لیبرمن که سابقه وزیر جنگ بودن در کابینه نتانیاهو را هم در کارنامه دارد گفته است: «سال‌ها نتانیاهو هشدارها را دریافت کرد و نادیده گرفت. در سال ۲۰۱۶، من شخصاً سندی ۱۱ صفحه‌ای که به‌طور دقیق قصد حماس برای یورش به شهرک‌های غلاف غزه را توصیف می‌کرد ارائه کردم. هیچ انسان شریفی حاضر نخواهد شد به کمیسیونی سیاسی بپیوندد که هدفش سفیدشویی این شکست است. ما اطمینان حاصل خواهیم کرد که یک کمیسیون تحقیق دولتی رسمی تشکیل شود که همه آنچه دولت می‌کوشد پنهان کند را برملا سازد.»
یا گانتز یکی از مهم‌ترین مخالفان نتانیاهوگفته است: «متهمان، بازجویان خود را منصوب نخواهند کرد. یک کمیسیون تحقیق واقعی درباره بزرگ‌ترین فاجعه در تاریخ اسرائیل برپا خواهد شد! یا در زمان شما، یا پس از شما!»
گفتنی است در مارس ۲۰۲۵، هرتزوگ رئیس‌جمهوری اسرائیل و آمیت رئیس دیوان عالی قضایی پیشنهادی ارائه کردند که در صورت موافقت دولت با تشکیل کمیسیون دولتی-قضایی، ترکیب اعضای آن با هماهنگی آمیت و یک قاضی دیگر که نزدیک به نتانیاهو است، صورت گیرد. طرحی که برخی آن را به سود نتانیاهو می‌دانستند اما او در کمتر از یک ساعت آن را رد و باز تأکید کرد که کمیته پس از جنگ و تنها دولتی خواهد بود، نه دولتی-قضایی! باید منتظر بود و دید که این چالش نتانیاهو با کمیسیون تحقیق دولتی که در تاریخ پر از کشتار اسرائیلی‌ها سرنوشت ساز هم بوده‌اند، به کجا خواهد رسید. باید دید نتانیاهو به سرنوشت وینگراد دچار خواهد شد یا می‌تواند نام خود را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رهبران اسرائیل که بزرگترین و شدیدترین اقدامات را از تهران تا غزه انجام داده است، ثبت کند؟