مجلس تهیه اقلام لجستیکی برای تأمین امنیت سیستان و بلوچستان را آغاز کرد
تجهیز نیروهای مقابله با تروریسم به فناوریهای نو
علی عوضخواه
گروه سیاسی
رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس خبرداد «گروهی متشکل از همه دستگاههای امنیتی و انتظامی برای بررسی نیازهای لجستیکی و ساماندهی مشکلات امنیتی، از مرزهای استان سیستان و بلوچستان بازدید میکنند.» خبری که محمد سرگزی اعلام کرد، بخشی از تصمیماتی است که پس از جلسه دیروز کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی اتخاذ شد. به گزارش ایرنا، سرگزی گفت: «در این جلسه که مقامات و مسئولان امنیتی و انتظامی هم در آن حضور داشتند، هر یک از دستگاههای مختلف خلأها و موانع مختلف در سر راه ایجاد امنیت پایدار و ایجاد آرامش، و نیز مقابله مؤثر با گروهکهای تروریستی در شرق کشور را تشریح کردند.» در تکمیل اظهارات رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، میتوان گفت دلیل برگزاری این جلسه، فعالیت تروریستها و اشرار مسلح در نواحی شرقی کشور است. این تروریستها در هفته گذشته زیر ضربه شدید و کاری نیروهای امنیتی و انتظامی، در فراجا و سپاه قدس سیستان و بلوچستان قرار گرفتند. اما به رغم این ضربهها، تیمهای کوچک این گروهکها، بویژه گروهک تروریستی «جیش الظلم» با انجام اقدامات تروریستی کور، مانند هدف قراردادن گشتهای فراجا و گشتهای پلیس راه، سعی در ارعاب و ایجاد ناامنی در منطقه را دارند. هدف این اقدامات کور، در نهایت مختل کردن فرآیند توسعه در این استان است. به عنوان مثال، چهارشنبه گذشته همزمان با حضور معاون اجرایی رئیس جمهور برای بررسی موانع پیشرفت طرحهای کلان، بخشی از این گروهکها زیر ضربه قرار گرفتند، امری که نشان داد در استان سیستان و بلوچستان، امر توسعه همزمان و همراه با هدف قراردادن تروریسم، دنبال میشود.
تروریسم از کجا میآید؟
جمهوری اسلامی ایران در مقایسه بـا بسیاری از کشورهای جهان، کشوری امـن شـناخته میشود. این واقعیتی است که حتی آمارهای بینالمللی نیز به آن اشاره دارند. باوجود این، تروریسم همچنان به عنوان یک عامل تهدید، بویژه در منطقه جنوب شرق کشور خودنمایی میکند. دلیل فعالیت گروهکهای تروریسم در این منطقه، موقعیت جغرافیایی و هممرز بودن با پاکستان و افغانستان است، مناطقی که کشورهای همسایه نیز نتوانستهاند نظارت پایداری بر مرزها داشته باشند.
براساس آمار ارائه شده از سوی «بنیاد هابیلیان» که به صورت ویژه جنایتهای تروریستی در کشور را رصد میکند، از مجموع ۵۲ عملیات تروریستی ثبت شده علیه ایرانیان در سال 1403، ۴۲ مورد در داخل ایران رخ داد که ۳۶ مورد آن یعنی معادل ۸۶ درصد در سیستان و بلوچستان بوده است. این آمار نشان دهنده افزایش ۸۰ درصدی عملیاتهای تروریستی در این استان نسبت به سال گذشته است.
براساس گزارش «بنیاد هابیلیان»، گروهک «جیشالظلم»، به عنوان گروهک تروریستی که مقرهای آن در آن سوی مرزهای جنوب شرق کشور قرار دارد، مسئول ۲۷ مورد از این عملیاتها بوده است. بخشی از عملیاتهای مورد اشاره در سالجاری نیز اتفاق افتاد که آخرین مورد آن، حمله تروریستی کور به دو خودروی گشتی فراجا بود که منجر به شهادت 5 نیروی پلیس شد. نیروهای امنیتی و نظامی در تعقیب و برخورد با تروریستها همواره فعال هستند. کما اینکه هفته گذشته طی عملیات مشترک فراجا، سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات، 13 نفر از تروریستهایی که در شهادت نیروهای گشت پلیس در منطقه «دامن» نقش داشتند، به هلاکت رسیدند.
نیازمندیهای تأمین امنیت پایدار
با وجود این موفقیتها، تثبیت امنیت پایدار در منطقه جنوب شرق کشور، همچنان با مشکلاتی مواجه است که نیازمند تحلیل و یافتن راهکارهای جامع است. به طور کلی صرف تکیه بر توانمندیهای نیروهای نظامی و نیروهای امنیتی برای مقابله با تروریسم کافی به نظر نمیرسد. یکی از نیازمندیهای اصلی در مسیر برقراری امنیت پایدار، تأمین تجهیزات و امکانات لجستیکی در سیستان و بلوچستان است. برای مثال، همانطور که در کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس بررسی و در خبرگزاری «ایرنا» منتشر شد، «در جنوب استان سیستان و بلوچستان فقط ۱۷ دوربین پایش و رصد وجود دارد، در حالی که در برخی استانهای برخوردار، تعداد این دوربینها به ۲۵۰ عدد میرسد.» این نابرابری در توزیع منابع، توانایی نیروهای امنیتی برای نظارت مؤثر بر مناطق گسترده و صعبالعبور مرزهای شرقی کشور را محدود میکند. این درحالی است که تجهیزات بهروز، مانند تسلیحات مدرن، پهپادهای شناسایی پیشرفته، سیستمهای ارتباطی امن و فناوریهای نظارتی میتواند باعث شود نیروهای تأمین امنیت و مقابله با ترور، بویژه فراجا بیش از پیش دست بالا را داشته باشند.
از سویی دیگر، سیستان و بلوچستان به دلیل موقعیت جغرافیایی دارای مرزهای طولانی و نفوذپذیر با کشورهای همسایه است که این مرزها امکان تردد تروریستها، قاچاق سلاح و تأمین مالی گروههای خرابکار را فراهم میکند.
مجلس در تدارک تأمین نیازهای امنیتی سیستان و بلوچستان
با درک این چالشها، به نظر میرسد اقدامات مهمی برای بهبود وضعیت امنیتی در سیستان و بلوچستان در حال انجام است. جلسه دیروز کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با حضور مقامات ارشد امنیتی و انتظامی، از جمله نمایندگان وزارتخانههای اطلاعات، کشور، دفاع و فراجا، نشان دهنده توجه جدی سیاستگذاران به این موضوع است.
به گفته محمد سرگزی رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس، «در این جلسه خلأهای موجود از جمله کمبود امکانات و موانع قانونی، بررسی شد و از اقدامات ارزشمند نیروهای امنیتی مانند عملیات اخیر که منجر به هلاکت ۱۳ تروریست شد، قدردانی شد.»
یکی از تصمیمات کلیدی این جلسه، «تشکیل تیمی متشکل از نمایندگان وزارتخانههای اطلاعات، راه، کشور، دفاع، سازمان برنامه و بودجه و فراجا برای بازدید میدانی از مرزهای شرقی و جنوب شرقی بود.» این اقدام میتواند به شناسایی دقیقتر مشکلات و ارائه راهکارهای عملی برای برقراری امنیت پایدار در منطقه منجر شود.
رئیس کمیسیون قضایی مجلس، همچنین به «نابرابری در توزیع تجهیزات» اشاره و تأکید کرد که «اصلاح قوانین مرتبط با آیین دادرسی کیفری، مجازات اسلامی، به کارگیری سلاح و قاچاق سلاح و مهمات برای افزایش بازدارندگی در دستور کار قرار گرفته است.»
آنچه باید برای امنیت سیستان و بلوچستان بشود
نتیجه جلسه دیروز کمیسیون حقوقی مجلس برای شروع اقداماتی که باید انجام شود لازم است، اما کافی به نظر نمیرسد. برای مقابله مؤثر با چالشهای موجود، مجموعهای از راهکارها میتواند بررسی شود. اول تقویت زیرساختهای لجستیکی و امنیتی از طریق تخصیص بودجه هدفمند و تأمین تجهیزات پیشرفته است. افزایش دوربینهای نظارتی، استقرار پهپادهای شناسایی با قابلیت دید در شب و توسعه سیستمهای ارتباطی رمزنگاریشده میتواند نظارت بر مناطق مرزی را بهبود بخشد. توزیع عادلانهتر منابع بین استانها نیز باید در اولویت قرار گیرد تا سیستان و بلوچستان از محرومیت لجستیکی خارج شود.
همچنین اصلاح قوانین و افزایش بازدارندگی قضایی میتواند گروههای تروریستی را تحت فشار بیشتری قرار دهد. بازنگری در قانون به کارگیری سلاح برای تسهیل اقدامات پیشگیرانه نیروهای امنیتی و انتظامی و البته تشدید مجازات قاچاق سلاح و فعالیتهای تروریستی، میتواند اثربخشی عملیاتها را افزایش دهد.
علاوه بر اقدامات امنیتی، توجه به توسعه اقتصادی و اجتماعی سیستان و بلوچستان از اهمیت ویژهای برخوردار است که دولت چهاردهم مجدانه پیگیر آن است. زیرا سرمایهگذاری در زیرساختهای عمرانی، مانند جادهها، بیمارستانها و مدارس و ایجاد فرصتهای شغلی پایدار میتواند محرومیت را کاهش داده و از جذب افراد به گروههای تروریستی جلوگیری کند.
در سطح بینالمللی نیز همکاری با کشورهای همسایه، بویژه پاکستان، برای کنترل مرزها و تبادل اطلاعات درباره گروههای تروریستی فرامرزی مانند جیشالظلم، ضروری است. به همین دلیل هم هفته گذشته امیر سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی رئیس ستادکل نیروهای مسلح ایران در گفتوگوی تلفنی با فرمانده ارتش پاکستان بر این موضوع تأکید کرد.
نتیجه آنکه؛ تثبیت امنیت در سیستان و بلوچستان نه تنها آرامش را به این منطقه بازمیگرداند، بلکه جایگاه ایران را در شاخصهای جهانی مبارزه با تروریسم بهطور قابل توجهی بهبود میبخشد. از آنجا که فعالیت گروهکهای تروریستی در جوار این استان به تنهایی بخش عمدهای از آمار عملیاتهای تروریستی کشور را به خود اختصاص داده، کاهش تهدیدات در این منطقه تأثیر مستقیمی بر امنیت ملی خواهد داشت. اجرای موفق این راهکارها نیازمند تعهد بلندمدت، هماهنگی بین نهادهای مختلف و تخصیص منابع کافی است. مسیری که به نظر میرسد کمیسیون حقوقی مجلس اولین گام آن را برداشته است. با تحقق این اقدامات، میتوان امیدوار بود که سیستان و بلوچستان از یک منطقه درگیر تروریسم به استانی امن، باثبات و رو به توسعه تبدیل شود.
