ناترازی برق دیروز در صحن علنی مجلس با حضور وزیر نیرو بررسی شد
علیآبادی: خاموشیهای خانگی به زودی برطرف میشود
الهام یوسفی
گروه سیاسی
مسأله خاموشیها که ناشی از ناترازی برق است، طبیعتاً چالشهایی را متوجه بخشهای مختلف کشور، از بخش خانگی تا صنعت و کشاورزی کرده است. این امر نمایندگان مجلس را بر آن داشت تا وزیر نیرو به عنوان متولی این بخش را به مجلس شورای اسلامی دعوت کنند تا این مسأله، از وجوه مختلف بررسی شود، با این توضیح که به دلیل علنی بودن این نشست، مردم نیز به صورت عمومی از جزئیات مباحث مطرح شده در این جلسه مطلع شدند.
دلیل قانونی برگزاری این جلسه با حضور وزیر نیرو، بررسی «گزارش کمیسیون انرژی درباره خاموشیهای گسترده تابستان ۱۴۰۴» بود.
محتوای گفتوگوها البته صریح و شفاف بود، سؤالات صریح به همراه پاسخهای روشن وزیر نیرو. برآیند جلسه، اعم از منتقدان دولت و وزیر نیرو یا دیگر نمایندگان نشان میدهد اظهارات وزیر نیرو توانسته تاحد زیادی دیدگاهها را به هم نزدیک کند. هرچند اظهارات اولیه نمایندگان، یعنی نمایندگانی که جلسه با صحبتهای آنان آغاز شد، لحنی صریحتر داشت.
فرهاد شهرکی، نایبرئیس کمیسیون انرژی در سخنان خود، با اشاره به منابع عظیم انرژی کشور و نیروهای متخصص، خاموشیهای پیاپی را «طنزی تلخ در سطح بینالمللی» توصیف کرد. وی گفت که «افت ولتاژ و قطعیهای مکرر نه تنها خسارتهای مالی سنگینی به خانوادههای محروم وارد کرده، بلکه مصداق نقض حقوق مشترکین برق و بیتوجهی به اصل ۴۸ قانون اساسی است.»
شهرکی گفت که «ادامه این روند میتواند مهاجرت، بیکاری و نارضایتی اجتماعی را تشدید کند.»
پس از او، جواد حسینیکیا، عضو کمیسیون صنایع و معادن هم در سخنانش سراغ پیامدهای صنعتی ناترازی برق و خاموشیهای ناشی از آن رفت. حسینی کیا اشاره کرد که «ناترازی انرژی در صنعت، بیش از ۳۰۰ همت خسارت برجای گذاشته و قطعیهای با برنامه و بیبرنامه صنایع را دچار مشکل کرده است.» امید نصیبی، نماینده ممسنی هم مشکلات دیگری را برشمرد؛ از رکود صنعت و کشاورزی تا اختلال در نظام درمان و مشکلاتی که متوجه خانههای مردم شده است.
در مقابل این اظهارات، عبدالحکیم آقارکاکلی، نماینده گنبدکاووس، زاویه دیگری از مسأله را واکاوی کرد. وی از فاصله میان تولید و مصرف برق که به باور او «بسیار زیاد است» گفت و اظهار کرد: «قطعی برق کشاورزی، امنیت غذایی را خدشهدار کرده و محیط کاری را ناامن ساخته است.» در ادامه جلسه، سخنگوی کمیسیون انرژی هنگام قرائت گزارش کمیسیون، بر یک نکته تأکید کرد: «حل بحران ناترازی آب و برق با اقدامات مقطعی و مدیریتی ممکن نیست.» به باور او، این بحران ریشه در ساختار حکمرانی انرژی دارد و تنها با اصلاحات بنیادین، پایبندی به تکالیف قانونی و جبران خسارت مردم و تولیدکنندگان میتوان آن را مهار کرد.
پاسخ وزیر نیرو به چالشها
وزیر نیرو، وقتی پشت تریبون قرار گرفت، در اولین نکته، این مسأله را بیان کرد که «بزرگترین مشکل و شاید مادر مشکلات، نه فقط در صنعت برق بلکه در کل حوزه آب و انرژی، ناترازی اقتصادی است.» عباس علیآبادی گفت که «قیمتگذاری دستوری و نبود سرمایهگذاری پایدار طی سالهای گذشته باعث شده بدهی پیمانکاران و سرمایهگذاران پرداخت نشود و پروژههای توسعهای نیمهتمام بماند.»
وی یادآوری کرد که «در تابستان ۱۴۰۳ ناترازی برق به رقم بیسابقه ۲۰ هزار مگاوات رسید؛ عددی که نه تنها جذابیت سرمایهگذاری را کاهش داد، بلکه مصرف برق را به شکل غیرهدفمند بالا برد.»
البته علیآبادی انتقادها را به رسمیت شناخت و گفت: «اغلب مطالب گزارش را قبول دارم و فکر میکنم راهحلهای درستی ارائه شده است؛ همانهایی که ما هم در وزارت نیرو دنبال میکنیم.» او وعده داد که با حضور در کمیسیونهای تخصصی، جزئیات بیشتری از برنامههای وزارتخانه ارائه کند.
تشریح دلایل بروز ناترازی
علیآبادی در توضیحات خود درباره علل ناترازی برق و به دنبال آن بروز خاموشیها، به چهار عامل اصلی اشاره کرد: «یک، کمبود سوخت نیروگاهها در سال گذشته که تعمیرات اساسی را مختل و بهرهوری تولید را کاهش داد. دوم خشکسالیهای متوالی در پنج سال اخیر که تولید نیروگاههای برقآبی را ۴۰ درصد کاهش داده است، سوم گرمای بیسابقه تابستان ۱۴۰۴ که مصرف برق را بویژه در مناطق گرمسیر افزایش داد و در نهایت فرسودگی نیروگاهها و شبکه انتقال به عنوان عامل چهارم که بیش از ۱۵ هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاهی کشور را از رده خارج کرده، با اینکه بخشی از شبکه انتقال عمر مفید خود را پشت سر گذاشته است.» وزیر نیرو در این جلسه خطاب به نمایندگان مجلس تأکید کرد که «هیچیک از این مشکلات یکشبه به وجود نیامدهاند و بخشی از آنها میراث سالهای گذشته است.»
وزیر نیرو تلاش کرد چشمانداز امیدبخشی ترسیم کند. علی آبادی گفت: «خبر خوب این است که خاموشیهای خانگی بهزودی برطرف خواهد شد.»
به گفته او، «هماهنگی لازم با وزارت نفت برای تکمیل مخازن سوخت انجام شده و ظرفیت نیروگاههای تجدیدپذیر کشور تا پایان سال به بیش از 7 هزار مگاوات میرسد.» علیآبادی از برنامههای میانمدت وزارت نیرو نیز سخن گفت، مانند «افتتاح هفتگی نیروگاههای خورشیدی کوچک، بازتوانی 3 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی، توسعه شبکه برق برای انتقال بهتر انرژی و اجرای ۳۵ اقدام مؤثر در حوزه مدیریت مصرف.»
وی همچنین از برنامه جامع رفع ناترازی آب خبر داد که شامل «اصلاح حکمرانی، مدیریت مشارکتی، استفاده از منابع آب غیرمتعارف و تقسیم بهینه منابع تا افق ۱۴۲۰» میشود. وزیر نیرو خطاب به نمایندگان گفت: «اگر در خاموشیها عدالت رعایت نشده، تخلف است و باید رسیدگی شود.» او پذیرفت که در اطلاعرسانی ضعفهایی وجود داشته و وعده داد نظام مسائل وزارت نیرو را به تفکیک استانها منتشر کند تا مردم و نمایندگان در جریان جزئیات باشند.
با وجود این برخی نمایندگان به سخنان او بسنده نکردند. یکی از منتقدان گفت: «دیروز در مسجد بودم؛ مردم فقط یک سؤال داشتند: چرا برق قطع میشود؟»
قالیباف: برنامه هفتم
سند اصلی رفع ناترازی
در پایان جلسه دیروز بهارستان، رئیس مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه «مردم در برخی مناطق قطعی برق را میپذیرند، اما بینظمی و ناعدالتی در قطع برق را نمیپذیرند»، گفت: «کسی که برق اضطراری خریده یا سرمایهگذار صنعتی که میلیاردها تومان هزینه کرده، حق دارد انتظار داشته باشد برقش قطع نشود.» محمدباقر قالیباف برنامه هفتم توسعه را سند اصلی حل بحران انرژی دانست و گفت: «دولت و مجلس باید بر اساس آن راهحلهای عملی ارائه دهند.» جلسه دیروز مجلس، بیش از آنکه صحنه گفتوگوهای تند باشد، آینهای از چندوجهی بودن مسأله انرژی در ایران و تلاش برای یافتن مسیر مشترک برای عبور از این بحران بود. نمایندگان بر لزوم جبران خسارتها و عدالت در توزیع برق تأکید کردند و وزیر نیرو بر اصلاح ساختار اقتصادی و افزایش ظرفیت نیروگاهها. آنچه روشن شد این است که خاموشیهای تابستان ۱۴۰۴، نه صرفاً نتیجه کمکاری یک وزارتخانه، بلکه حاصل مشکلاتی است که طی سالها روی هم انباشته شدهاند.
یادداشت
فرصتی برای شنیدن دو طرف
سید شمسالدین حسینی
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس
صحن علنی مجلس با حضور وزیر نیرو، به بررسی وضعیت خاموشیهای اخیر و مدیریت منابع انرژی اختصاص داشت. برخلاف برخی گمانهزنی مبنی بر تند بودن فضا، آنچه در صحن دیده شد، بیشتر جنبه پرسش و پاسخ داشت و جو کلی جلسه چندان منفی نبود. نمایندگان مجلس بهویژه در کمیسیونهای انرژی، عمران و کشاورزی پرسشهای متعددی مطرح کردند و وزیر نیرو نیز تلاش کرد به بخش قابل توجهی از آنها پاسخ دهد. نکتهای که در جلسه برجسته شد، این بود که بسیاری از مشکلات امروز، حاصل شرایط و سیاستهای سالهای گذشته است و محدود به دوره کنونی نمیشود. همین موضوع سبب شد برخی از نمایندگان با نگاهی واقعبینانهتر به مسائل بنگرند و درک کنند که بحران انرژی راهحلی فوری و کوتاهمدت ندارد.
برخی نمایندگان تأکید کردند هرچند ریشه بخشی از مشکلات گذشتهمحور است، اما میتوان با مدیریت بهتر آثار آنها را کاهش داد. موضوعاتی همچون شیوه مدیریت خاموشیها، ساماندهی منابع آب و توجه به عدالت در توزیع انرژی، محورهایی بود که محل گلایه باقی ماند. به باور من این جلسه بیش از آنکه صحنه رویارویی باشد، فرصتی برای شنیدن توضیحات وزیر و طرح دغدغههای نمایندگان بود. امیدواری نسبت به اصلاح مدیریت و برنامهریزی دقیقتر در آینده، لابهلای سخنان بسیاری از نمایندگان دیده میشد. بنابراین آنچه در مجلس گذشت، نه یک جدال سیاسی، بلکه تلاشی برای یافتن مسیر مشترک جهت عبور از بحران انرژی بود؛ مسیری که بدون همکاری نزدیک مجلس و دولت تحقق نخواهد یافت.
رنگ و بوی انتقادی جلسه مجلس
میثم ظهوریان
عضو کمیسیون اقتصادی
جلسه دیروز مجلس شورای اسلامی به بررسی خاموشی برق و پیامدهای آن در حوزههای مختلف اختصاص داشت. این خاموشیها بخشهای زیادی را تحت تأثیر قرار داده و به یک معضل مهم تبدیل شده است. فضای جلسه دیروز مجلس رنگ و بوی انتقاد داشت. نمایندگان با صراحت سیاستهای انرژی و نحوه مدیریت آن را به چالش کشیدند. زیرا وضعیت موجود نه توجیهپذیر است و نه قابل پذیرش. قطع برق در تابستان، به باور نمایندگان نشانهای از ضعف است و واکنشها به سخنان وزیر نیرو نیز نشان داد مجلس چندان قانع نشده است. نمایندگان تأکید کردند وعدههای کلی یا توضیحات فنی، نمیتواند پاسخگوی مشکلات باشد. آنان با اشاره به مشکلات ناشی از قطعی برق، از تولید تا مشکلات زندگی مردم، خواستار راهحلهای فوری شدند. وکلای مردم اعلام کردند این وضعیت باید مدیریت شود و وزارت نیرو موظف است در قبال خاموشیها و خسارتهای آن پاسخگو باشد. آنچه از صحن علنی مخابره شد، پیامی روشن داشت: خاموشیها قابل پذیرش نیست و انتظار از دولت اقدام عملی و فوری است.
