هادی حقشناس استاندار از تحول در زیر ساختهای حملونقل و مدیریت محیط زیست خطه سبز میگوید
رشد تجارت منطقهای و گردشگری بینالمللی در گیلان
گیلان سالهاست میان دو تصویر متناقض گرفتار است؛ استانی که از یکسو با طبیعت بینظیر، تالابهای جهانی و زمینهای حاصلخیزش مقصد گردشگران و پشتوانه امنیت غذایی کشور است، اما از سوی دیگر با مشکلاتی دیرینه همچون ورود فاضلاب به رودخانهها و تالاب انزلی، بحران پسماند، کمبود زیرساختهای درمانی و حتی رشد منفی جمعیت دستوپنجه نرم میکند. با این حال «هادی حقشناس»، استاندار گیلان هفته دولت امسال را نویدبخش روزنههای تازهای برای عبور از این چالشها میداند و در گفتوگو با «ایران» بهرهبرداری از پروژههای بزرگ آب و فاضلاب در رشت و انزلی، صدور مجوز واردات چای خارجی برای کارخانهداران، جلوگیری از واردات برنج خارجی، ارتقای جایگاه فرودگاه رشت در پروازهای داخلی و خارجی و از همه مهمتر آغاز عملیات اجرایی راهآهن رشت–آستارا را نشان از گامهای عملی دولت چهاردهم در مسیر توسعه و بهبود کیفیت زندگی مردم عنوان میکند.
شیما جهانبخش
گروه ایران زمین
پروژه راهآهن رشت-آستارا یکی از مهمترین خواستههای مردم استان بوده که در دولت چهاردهم تکمیل آن سرعت گرفته است. این طرح در چه مرحلهای قرار دارد؟
تکمیل این خط همواره یکی از مطالبات مردم و فعالان اقتصادی استان بوده است؛ از این رو میتوان گفت یکی از مهمترین اقدامات دولت چهاردهم تکمیل راه آهن رشت- آستارا بوده و شخص رئیس جمهوری به طور مرتب پیگیر روند اجرای آن هستند. در این زمینه با تخصیص اعتبارات جدید از سوی دولت، این راه آهن در آستانه آغاز عملیات اجرایی قرار گرفته و به زودی مردم شاهد افتتاح آن خواهند بود.
پروژه پل روگذر، مسیر ریلی و ۱۴۰۰ متر خط متصل به مرز طبق توافقات میان ایران و جمهوری آذربایجان بوده که بخش اصلی این طرح تا پایان امسال به بهرهبرداری خواهد رسید. در این زمینه با حمایتهای انجام شده از مسیر 162 کیلومتری هم اکنون تملک ۶۰ کیلومتر از زمینهای مسیر راه آهن رشت–آستارا انجام شده و با پیشرفت این فرآیند، عملیات اجرایی پروژه به زودی آغاز خواهد شد. این پروژه ابتدا با اعتبار 345 میلیارد تومانی آغاز شد اما با توجه به حجم بالای تملک و نیاز به تأمین مالی بیشتر، ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر به آن افزوده شد. با همکاریهای صورتگرفته با طرف آذربایجانی در حوزه تأمین مصالح رودخانهای تمام مجوزهای قانونی برای برداشت مصالح دریافت شده است. همچنین 30 کیلومتر از اراضی تملکشده در اختیار طرف روسیه قرار گرفته تا مطالعات فنی انجام شود.
مهمترین طرحهای نیمهکارهای که در طول این یکسال به اتمام رسیده، چه بوده است؟
ما تصفیهخانههای نیمه کاره را دوباره وارد مدار کردهایم و امیدواریم تا دهه فجر امسال همه این طرحهای نیمه کاره را به اتمام برسانیم. دراین زمینه طرحهای فاضلاب در شهرستانهای رشت و بندر انزلی با جدیت در جال پیگیری است .
یکی دیگر از مشکلات گیلان، کمبود زیرساختهای سلامت محور است، جدای کمبود پزشک متخصص و پرستار این استان از نبود بیمارستانها و درمانگاههای دولتی مناسب نیز رنج میبرد و مردم در زمان بیماری مشقتهای زیادی را جدای مریضی خود باید تحمل کنند. در حوزه سلامت کارهای بزرگی انجام شده و تعدادی از بیمارستانهای نیمه کاره مثل بیمارستان لنگرود، بیمارستان رشت و تعداد دیگری از بیمارستانهای نیمه کاره قطعاً امسال به بهرهبرداری خواهد رسید.
بر اساس آمارهای ارائه شده با وجود آنکه رودخانهها و تالاب انزلی شرایط مناسبی ندارد اما شبکه فاضلاب در این استان به درستی اجرایی نشده است. بفرمایید در حال حاضر این طرح در چه مرحلهای قرار دارد؟
بله اجرای طرح فاضلاب در گیلان با مشکلاتی روبهرو است. میانگین اجرای طرحهای فاضلاب در کشور حدود ۶۶ درصد و این رقم در گیلان تنها ۲۶ درصد است. در واقع ورود مستقیم فاضلاب شهر رشت و برخی شهرهای دیگر به تالاب انزلی و دریای خزر، باعث شده عمق آب تالاب کاهش پیدا کند و سلامت عمومی در وضعیت هشدار باشد.
بیشترین مشکل فاضلاب استان تنها با احداث شبکه و تصفیه خانه رشت و انزلی حل میشود. اگر امروز ۲۰ هزار میلیارد تومان را برای فاضلاب استان دریافت کنیم، در مدت 3 تا 5 سال این معضل حل خواهد شد. لذا باید از اعتبارات صندوق ارزی استفاده کنیم و مردم مطالبه گر آن باشند. در این راستا همه نمایندگان استان پای کار هستند تا از محل منابع عمومی و منابع استانی و اوراق مشارکت و صندوق ذخیره ارزی برای فاضلاب استان بهره بگیریم. عمق فاجعه را با آماری که اعلام میکنم متوجه خواهید شد.
ما ۵۶ شهر در استان گیلان داریم که طرح فاضلاب در هیچ کدام از آنها به اتمام نرسیده است. این طرح در ۱۱ شهر در حال اجراست و هنوز به بهرهبرداری نرسیده، در ۱۱ شهر فقط مطالعات آن به اتمام رسیده و در 34 شهر نه اجرا شده و نه مطالعه آن انجام شده است. البته با وجود این با حمایتهای انجام شده در هفته دولت امسال ۳۵ پروژه آبرسانی و فاضلاب در ۱۲ شهرستان استان با اعتبار بیش از 3 هزار و 388 میلیارد ریال به بهرهبرداری خواهد رسید و بیش از 209 هزار نفر را تحت پوشش قرار خواهد داد.
در حال حاضر ورود فاضلابهای صنعتی و خانگی به ۲ رودخانه زرجوب و گوهر رود بسیار زیاد است. بسیاری از فاضلابها به این ۲ رودخانه و در نهایت به تالاب بینالمللی انزلی سرریز میشود، لذا در تلاشیم تا فاضلابهای صنعتی و خانگی وارد این ۲ رودخانه نشده و بخش باقی مانده تصفیهخانه شهرهای رشت، صومعهسرا و انزلی در دولت چهاردهم به سرانجام خوبی برسد.
حفظ محیط زیست بهعنوان سیاست اصلی استان در حوزه گردشگری همواره مورد توجه دولت بوده است. اما آنطور که کارشناسان اعلام کردهاند، پسماند گیلان به نقطه بحران رسیده و به ابرچالش تبدیل شده است. دراین خصوص چه اقداماتی در یکسال اخیر انجام شده است؟
درست است که پسماند گیلان به نقطه بحران رسیده اما این مشکل هنوز برای کشور ابرچالش نیست. در واقع برای حل این معضل باید به مسأله اول برای مقامات تبدیل شود. در کل دنیا زبالهها را یا دفن میکنند یا دفع (نیروگاههای زباله سوز) و هیچ روش سومی وجود ندارد. در کشور ما هم در اکثر استانها زبالهها را دفن میکنند زیرا سطح آبهای زیرزمینی آنها بالا نیست و با مشکلی در این زمینه روبهرو نمیشوند. اما از آنجایی که زمین در استان گیلان سیراب است و با کندن کمتر از 2 متر به آب میرسیم امکان دفن زباله در گیلان وجود ندارد زیرا شیرابهها به سرعت منابع آبی را آلوده میکند. بر این اساس باید از روش دفع که همان استفاده از زباله سوز است در استان استفاده کنیم اما متأسفانه ۱۵ سال است که به دنبال زباله سوز هستیم و هنوز موفق به راهاندازی و خرید آن نشدهایم. البته بهترین راهکار در مرحله اول، تفکیک زبالههای تر و خشک است. لذا بخش خشک قابل بازیافت و بخش تر قابلیت تبدیل به کود کمپوست دارد. پس از این مراحل، تنها بخش محدودی از زباله باقی میماند که باید سوزانده یا دفن شود.
گیلان تنها استانی است که دارای رشد منفی جمعیت در سطح کشور شد و اگر این روند ادامه پیدا کند، در آیندهای نهچندان دور، استان خالی از جمعیت بومی خواهد شد. برای حل این معضل چه برنامهای دارید؟
این موضوع یکی از دغدغههای بنده از اولین روز کاریام بوده است. سال گذشته 17 هزار نفر در گیلان به دنیا آمدند و 19 هزار و 400 نفر فوتی داشتیم. این بدان معنی است که استان وارد فاز رشد منفی جمعیت شده و زنگ خطر جدی برای آینده گیلان به صدا درآمده است. دراین زمینه تلاش شده با تشویق خانوادهها به فرزندآوری این فاصله را کمتر کنیم. میدانیم که رفع مشکل مسکن از مؤلفههای مهم برای تشکیل خانواده و فرزندآوری است. از این رو در قالب قانون خانواده و جوانی جمعیت به 866 نفر از واجد شرایط زمین برای ساخت مسکن تخصیص یافته است. همچنین از تمام ظرفیت استان استفاده خواهد شد تا افراد بیشتری در قالب قانون خانواده و جوانی از مسکن برخوردار شوند.
گیلان به واسطه طبیعت منحصر به فرد، فرهنگ غنی و موقعیت جغرافیایی ممتاز، مقصد پرطرفدار گردشگران داخلی و خارجی است. از این رو لازم است زیرساختهای حملونقل هوایی متناسب با این ظرفیت ارتقا یابد. چه کارهایی در این خصوص انجام شده است؟
فرودگاه رشت سال گذشته رتبه هفدهم در ایران را داشت. این فرودگاه یک هفته منتهی به جنگ 12 روزه در رتبه هشتم قرار گرفت. تعداد پروازهای این فرودگاه در یک هفته منتهی به جنگ به 245پرواز رسید که 60 پرواز خارجی بوده است. روزی که جنگ شد ما 16 هزار مسافر خارجی در گیلان داشتیم. در زمان جنگ پروازها به دلیل بسته شدن حریم هوایی صفر شد. اما اکنون رسیدیم به 170 پرواز. این پروازها گردشگری است.
در نشستی که اخیراً با مدیران ارشد شرکتهای هواپیمایی قشم ایر و کیش ایر، پیرامون گسترش پروازهای خارجی فرودگاه رشت به مقصد آستاراخان، ایروان، باکو، استانبول، دوبی و مسقط داشتهام بنا شده تنوع پروازهای بینالمللی فرودگاه رشت افزایش یابد. همچنین توسعه و افزایش شبکه پروازی از اولویتهای اصلی مدیریت استان بوده و به موازات گسترش پروازهای بینالمللی، ارتقای زیرساختهای فرودگاه بینالمللی سردار جنگل رشت با جدیت دنبال میشود.
دراین زمینه فرودگاه بینالمللی رشت طی ماههای اخیر با افزایش پروازهای داخلی و خارجی، جایگاه خود را ارتقا داده است. پروازهای جدیدی به مقاصدی همچون استانبول، مسکو، عمان و آستانه راهاندازی شده است.
مرز آستارا بعد از 6 سال تعطیلی تردد زمینی مسافری، امسال همزمان با جنگ تحمیلی 12 روزه بازگشایی شده است. این اقدام چه تأثیری در استان داشته است؟
در شرایطی که برخی اخبار اقتصادی تلخ است، اما در دل همین تهدیدات میتوان فرصتهایی را جستوجو کرد. بهطور مثال، بازگشایی مرز زمینی آستارا همزمان با جنگ ۱۲روزه، که بیش از ۶ سال بسته بود، یک اتفاق مهم اقتصادی است که نباید از آن غفلت کرد. این مرز بعد از فراگیری کرونا در کشور بسته شده بود و تنها تردد کامیونها از آن امکانپذیر بود اما با پیگیریهای انجام شده مرز مسافری باز شده و در حال حاضر بیش از ۱۰ هزار نفر از این مرز وارد کشور شدهاند. البته در نظر داشته باشید شرایط منحصر به فرد شهرستان آستارا به لحاظ برخورداری از سه مرز حملونقلی جادهای، ریلی و دریایی بسیار حائز اهمیت است. ما هیچ شهرستانی در کشور نداریم که چنین موقعیتی داشته باشد.
با توجه به ظرفیتهای صنعتی، کشاورزی و گردشگری استان، چه برنامههایی برای جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی را در دستور کار استانداری قرار دادهاید؟ چه موانعی در مسیر سرمایهگذاری وجود دارد و چه اقداماتی برای رفع آنها صورت گرفته یا در حال انجام است؟
در شرایطی که دشمنان کشور به دنبال فشار اقتصادی و ایجاد محدودیتها هستند، توجه به سرمایهگذاری میتواند هم به توسعه متوازن استانها کمک کند و هم بهعنوان پیشران اقتصاد ملی عمل نماید. دراین زمینه با رایزنیهای انجام شده موفق شدهایم 2 سرمایهگذار جدید یکی در حوزه توسعه ابریشم و دیگری در حوزه ماشینسازی جذب استان کنیم.
میزان صادرات غیرنفتی گیلان نیز در سهماهه نخست سال جاری از 176 میلیون دلار به 198 میلیون دلار افزایش یافته که این روند نشاندهنده رشد قابل توجه در ارزش و وزن کالاهای صادراتی است. البته هدفگذاری استان برای صادرات غیرنفتی در سال جاری 350 میلیون دلار بوده که تاکنون بیش از 200 میلیون دلار آن محقق شده است؛ این موفقیت بیانگر حرکت رو به جلوی فعالان اقتصادی و توانمندی استان در توسعه تجارت خارجی است.
چای و برنج از جمله تولیدات و نیازهای اصلی مردم کشور است که در حال حاضر گیلان سهم بسزایی در تولید این محصولات استراتژیک دارد، باوجود این، علی رغم اینکه دولتهای قبلی در سالهای گذشته درخصوص اهمیت این دو محصول و حمایت از کشاورزان تأکید بسیاری کردند اما هرساله کشاورزان نارضایتی دارند؛ بفرمایید چه اقداماتی در راستای حمایت کشاورزان در این خصوص انجام گرفته است؟
حمایت از تولید داخلی در بخش کشاورزی به عنوان راهبرد اصلی دولت چهاردهم بوده است. از آنجایی که تولید سالانه برنج گیلان معادل خرید چندین میلیون تن گندم کشور است، از این ظرفیت باید بهعنوان فرصت راهبردی برای امنیت غذایی کشور استفاده شود اما متأسفانه بر اساس تجارب سالهای گذشته در آغاز فصل برداشت برنج یکی از مهمترین دغدغههای کشاورزان کاهش شدید قیمت محصول به دلیل ورود برنج خارجی است. متأسفانه هر سال با تکرار این چرخه معیوب مواجه هستیم. البته با رایزنیهایی که داشتهایم امیدواریم وزارتخانههای جهاد کشاورزی و صمت بهگونهای برنامهریزی کنند که همزمان با فصل برداشت، واردات برنج انجام نشود.
ما مخالف ورود برنج ارزان قیمت نیستیم اما این واردات نباید اکنون که فصل برداشت محصول در استانهای شمالی است به کشاورزان از جمله شالیکاران گیلانی ضرر و زیانی وارد کند. در نظر داشته باشید افزایش قیمت ۳.۵ برابری برنج حاصل نوسانات نرخ ارز، تقدم و تأخر واردات این محصول در زمان برداشت آن است. البته دولتها با خرید تضمینی سعی در تنظیم بازار محصولات کشاورزی دارند؛ اما این طرح هزینه تمام شده کالا توسط کشاورز را پوشش نمیدهد که امیدواریم امسال و سالهای آینده با بهرهگیری از هوش مصنوعی و اطلاعاتی که از بخش خصوصی حاصل میشود، بتوانیم بازار این محصولات را به درستی مدیریت کنیم. بارها گفتهام سیاستهای تعرفهای در حوزه واردات ضرر زیادی به کشاورزان استان وارد کرده و برنج با حداقل تعرفه وارد کشور میشود. این موضوع در حالی انجام میشود که برخی کالاهای صنعتی از جمله خودرو با حداکثر تعرفه وارد میگردند و از دولت خواستهایم درخصوص برنج شمال کشور، نگاه حمایتی جدیتری داشته باشد.
درخصوص چای نیز امسال برای اولین بار در تاریخ چای کشور با پیگیریهای انجام شده امسال موفق شدهایم مجوز واردات ۱۰ هزار تن چای برای کارخانجات تولیدی گیلان را اخذ کنیم. با این اقدام به ظاهر کوچک تاکنون تمام سهم کارخانجات به چایکاران پرداخت شده و هیچ طلبی باقی نمانده است. با این تصمیم هر کارخانهای که تولید چای میکند، خودش میتواند واردات داشته باشد و دیگر نیازی نیست که دلالان، واسطهای برای فروش چای به شرط واردات باشند. در اصل با این اقدام به ظاهر ساده واسطهها حذف و فرآیند خرید چای تسهیل و اختیار خرید و واردات در دست کارخانهداران قرار گرفت.
قرار است در پاییز امسال اجلاس استانداران استانهای حاشیه دریای خزر به میزبانی گیلان با حضور 11 استاندار از کشورهای منطقه برگزار شود. بفرمایید برگزاری این مراسم چه تأثیری در بهبود اقتصاد استان خواهد داشت؟
برای اولین بار در سالهای بعد از انقلاب قرار است 28 آبان ماه میزبان استانداران استانهای حاشیه دریای خزر به عنوان یک اتفاق سیاسی مهم دیپلماسی باشیم. در اصل این رویداد تحت عنوان اختیاراتی که رئیس جمهوری به استانداران واگذار کرده توسط استانداری گیلان برگزار خواهد شد.
برگزاری چنین اجلاسهایی فرصتی مغتنم برای معرفی ظرفیتهای استان در سطح بینالمللی بوده و گیلان آماده میزبانی شایسته از این رویداد مهم منطقهای است.
یکی از بزرگترین آزمونهای مدیریتی استان، دوران جنگ تحمیلی 12 روزه بوده است به طوری که در این ایام گیلان بهعنوان پناه ایران لقب گرفت. چگونه این موضوعات در استان مدیریت شده است؟
جنگ ۱۲ روزه نماد اقتدار و مقاومت مردم بود و موجب شد پرچم ایران اسلامی در جهان بدرخشد. در این ایام بیش از 6 میلیون مسافر وارد گیلان شدند اما با مشارکت همه دستگاهها و همراهی همیشگی مردم توانستیم بدون هیچ مشکلی در تأمین کالاهای اساسی و سوخت، میزبان شایستهای برای مسافران باشیم.
نکته مهم این است که در این جنگ همه پای کار آمدند؛ حتی کسانی که از ما دلخور بودند هم آمدند، پس ما هم وظیفه داریم به این مردم خدمت کنیم. درست است که شرایط جنگ تلخ بود اما در دل همین تهدیدات فرصتهایی برای استان ایجاد شد. به طور مثال بازگشایی مرز زمینی آستارا همزمان با جنگ ۱۲ روزه که بیش از ۶ سال بسته بود، یک اتفاق مهم اقتصادی است که نباید از آن غفلت کرد. در واقع در این ایام با وجود آنکه به دلیل تجاوز اسرائیل، فرودگاه استان فعال نبود، اما مردم توانستند با بهرهمندی از ظرفیتهای ریلی و زمینی در مرز آستارا بدون هیچ مشکلی تردد داشته باشند. از سوی دیگر با توجه به حضور یکباره مردم در استان، بیم آن میرفت که در زمینه سوخت و نان مشکلاتی ایجاد شود اما موفق شدیم با تأمین آرد مورد نیاز، ۱۲ نانوایی را در رشت برای پخت ۲۴ ساعته فعال کنیم. همچنین روزانه به طور میانگین بین ۶۰۰ تا ۶۵۰ تن مرغ در گیلان کشتار و علاوه بر تأمین نیاز استان، مازاد آن نیز به تهران ارسال شد.
