مدیرکل دفتر راهبری طرحهای کلان فناورانه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفتوگو با «ایران» عنوان کرد
تربیت دانش آموز ماهر با «ایران دیجیتال»
محبوبه ستارزاده
گروه علم و فناوری
با ظهور فناوریهایی مانند هوش مصنوعی، پردازش کوانتومی، اینترنت اشیا و...، یکی از الزامات پیشرفت در هر کشوری، توسعه مهارتهای دیجیتال و ایجاد جامعهای آشنا با فناوریهای روز دنیاست. در دنیای امروز، توسعه مهارتهای دیجیتال، نه یک انتخاب، که ضرورتی برای حضور و ماندگاری در رقابتهای جهانی است. حالا دیگر تنها کشورهایی میتوانند در این میدان رقابت موفق باشند که برای تربیت سرمایه انسانی خود، تلاشی همهجانبه داشته باشند، وگرنه به سرعت از گردونه پیشرفت و توسعه خارج میشوند. آموزش مهارتهای دیجیتال در سنین پایین و شروع آن از مدارس، میتواند اتفاق خوبی را رقم بزند؛ موضوعی که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت چهاردهم به آن نگاهی ویژه داشته و با همکاری بین دستگاهی، تلاش کرده است در سال اول فعالیت دولت، در قالب یک پروژه ملی به آن نگاه کند.
تربیت 500هزار نیروی متخصص
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری وزارت آموزش و پرورش، پروژه ملی «ایران دیجیتال» را با هدف آموزش گسترده دانشآموزان در زمینه مهارتهای برنامهنویسی به نوجوانان، از سال گذشته کلید زد. این پلتفرم آموزشی که چندی پیش در میان صدها پروژه بینالمللی، به عنوان یکی از 5 طرح برتر (CHAMPION) حوزه کسبوکار الکترونیکی در اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی (WSIS 2025) انتخاب شد، حالا قرار است تا پایان برنامه هفتم توسعه، 500 هزار نیروی متخصص فناوری در حوزه دیجیتال را در همه ردههای سنی تربیت کند. ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات معتقد است دورههای مهارتی و برنامههایی مانند «ایران دیجیتال»میتوانند مسیر پیشرفت و مشارکت فعال در اقتصاد دیجیتال را هموار کنند. دامنه این پروژه حالا فراتر رفته و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری هم برای آموزش هوش مصنوعی به دانشآموزان گام برداشته است. پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در این زمینه عقب نمانده و اجرای پروژه ملی «تدوین اسناد حرفهای مهارتهای اقتصاد رقومی» را آغاز کرده است. به گفته لیلا محمدی، رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، در کنار اجرای طرح ملی«ایران دیجیتال»، با امضای تفاهمنامه مشترک میان وزارت ارتباطات و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گامی مهم در مسیر تربیت نیروی انسانی متخصص برای اقتصاد دیجیتال و فضای مجازی کشور، برداشته شده است.
یک پروژه ملی مهارتآموزی
مدیرکل دفتر راهبری طرحهای کلان فناورانه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات،«ایران دیجیتال» را یک وظیفه قانونی با هدف ایجاد تفکر الگوریتمی و دانش مرتبط با اقتصاد دیجیتال میداند و میافزاید:« در واقع این طرح یک پروژه ملی مهارتآموزی است که آینده فناوری ایران را هدف گرفته است.»
به گفته حامد لدنی، این پلتفرم که حمایت از ایجاد و توسعه آن در دستور کار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار دارد، با هدف کاهش شکاف دیجیتال و ارتقای عدالت آموزشی، بستری رایگان برای یادگیری مهارتهای روز دیجیتال در اختیار دانشآموزان و علاقهمندان قرار میدهد. استفاده از بازیسازی (Gamification)، طراحی ماژولار و تمرکز بر آموزش زبان برنامهنویسی «پایتون» و مفاهیم پایه هوش مصنوعی از دیگر ویژگیهای متمایز این پروژه محسوب میشود.
وی میافزاید: «این پروژه بر مبنای تحقق اهداف بند «ت» ماده ۶۶ قانون برنامه هفتم توسعه، سند تحول بنیادین آموزش و سیاستهای کلی نظام برای توانمندسازی نسل آینده در حوزه فناوریهای نوین طراحی شده است. طرح«ایران دیجیتال» با هدف آموزش همه چهار میلیون دانشآموز مقاطع اول و دوم متوسطه، اولین گام جدی کشور برای آموزش مهارتهای دیجیتال به صورت فراگیر محسوب میشود.
به گفته لدنی، البته قرار نیست همه این دانشآموزان به عنوان نیروی متخصص تربیت شوند چراکه بعد از غربالگری، تنها به افراد واجد شرایط که با طی هر یک از مراحل چهارگانه مقدماتی، تخصصی، برگزاری لیگ و در نهایت تور شغلی امتیازات لازم را کسب کردهاند، در هر مرحله گواهینامه اعطا میشود. همچنین از 3 نفر اول تمامی استانها تقدیر شده و علاوه بر این، برگزیدگان با شرکت در لیگهای مختلف، در مجموع 300 میلیون تومان جایزه دریافت میکنند. وی امیدوار است که با اجرای این طرح، در تابستان سال آینده شاهد حضور جمعیت چند هزار نفری از دانشآموزان خبره برای حضور در تورهای شغلی باشیم.»
مدیرکل دفتر راهبری طرحهای کلان فناورانه وزارت ارتباطات درباره نحوه آموزش کاربران میگوید:« دانشآموزان به محض ورود به این پلتفرم، میتوانند وارد دوره پایتون مقدماتی شده و درسنامهها و تمرینهای بعد از هر درس را به صورت کاملاً آنلاین بگذرانند. همچنین میتوانند سؤالات خود را از هوش مصنوعی یا از سایر دانشآموزان حاضر بر بستر این پلتفرم ملی بپرسند. آنها برنامهنویسی را در قالب بازی یاد میگیرند و در این مسیر از دستیار هوشمند پلتفرم «ایران دیجیتال» بهره میگیرند.»
لدنی با اشاره به اینکه دانشآموزان با این مربی بیست و چهار ساعته، میتوانند در هر فرصتی برنامهنویسی را یاد بگیرند، توضیح میدهد: «البته این بدان معنا نیست که از حضور پشتیبان انسانی غافل شویم؛ پشتیبانها به صورت بیست و چهار ساعته، دانشآموزان را رصد میکنند تا گفتوگوهای آنان در تالار گفتوگو کاملاً در چهارچوب باشد و اگر نتوانند مسألهای را حل کنند هم به یاری آنها میشتابند.»این مسئول در ادامه میافزاید: «در این پلتفرم ملی، همانند پلتفرم خارجی «کورسرا»، هر کاربر بر اساس سرعت خودش پیش میرود و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.»
لدنی، یکی از ویژگیهای بارز این پلتفرم را پایین بودن حجم مصرف اینترنت میداند و میافزاید: «حتی در دوران بحرانی جنگ تحمیلی 12روزه با وجود مشکلات و اختلالات اینترنتی، ثبتنام دانشآموزان برای آموختن برنامهنویسی به خوبی انجام میشد و سرورهای این پلتفرم ملی کاملاً فعال بودند.»
حل 215 هزار چالش برنامهنویسی
مدیرکل دفتر راهبری طرحهای کلان فناورانه با تأکید بر اینکه دانشآموزان تاکنون در پلتفرم «ایران دیجیتال» بیش از 215 هزار چالش برنامهنویسی را حل کردهاند، ادامه میدهد: «همچنین بر بستر این پلتفرم، بیش از 888 هزار مسابقه برگزار شده و نیم میلیون کامنت و گفتوگو بین دانشآموزان رد و بدل شده است.»
لدنی هدف از اجرای طرح ملی «ایران دیجیتال» را ایجاد دسترسی عادلانه همه دانشآموزان کشور به آموزشهای مهارتی با استفاده از تکنولوژیهای روز دنیا میداند و میافزاید: «تاکنون حدود 4 هزار نفر مدرک پایان دوره مقدماتی را کسب کردهاند. آموزش مهارتهای دیجیتال در سطح کشور به منظور توانمندسازی دانشآموزان برای کار در حوزه فریلنسرینگ یا همکاری با شرکتهای فناور هم، بخشی دیگر از اهداف این طرح است.»
به گفته وی، ایجاد یک شبکه پایدار از مربیان و معلمان توانمند برای آموزش نسل جدید و شناسایی دانشآموزان مستعد در غربالگری مستمر در حوزه دیجیتال و سوق دادن این دانشآموزان به صنعت هم، بخشی دیگر از این اهداف به شمار میرود. لدنی جذب حمایتهای مالی و معنوی شرکتهای فناور و همچنین برگزاری رویدادهای ملی برای نمایش دستاوردهای نوجوانان در سطح استانها و کشور را از دیگر اهداف این طرح میداند و در ادامه توضیح میدهد که تاکنون بیش از 630 هزار دانشآموز در سراسر کشور در این طرح ثبتنام کردهاند.
ارتباط شرکتهای فناور با دانشآموزان نخبه
لدنی در پاسخ به این سؤال که پس از غربالگری نهایی و دریافت گواهینامه، چه اتفاقی برای دانشآموزان میافتد، توضیح میدهد: «نقطه قوت این طرح ارتباط مناسب و تنگاتنگ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با شرکتهای فناور است. بهترین اتفاق برای دانشآموز نخبه هم احصای ظرفیت از سوی ادارات کل آی سی تی در استانهاست. شرکتهای فناور پس از شناسایی ظرفیتهایی که میتوانند با ایران دیجیتال همکاری کنند، با ادارات کل آی سی تی در استانها جلسه میگذارند. در فاز بعدی، این شرکتها در هر استانی که نیاز به متخصص دارند میتوانند به سرعت دانشآموز نخبه استان خود را شناسایی کنند. »
وی در ادامه توضیح میدهد: با توجه به حضور همزمان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری در این طرح، آموزش در 15 استان به معاونت علمی و در 15 استان دیگر به وزارت ارتباطات محول شد. در حال حاضر دانشآموزان در استانهای تهران، البرز، اردبیل، قزوین، یزد، گلستان، لرستان، کرمان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سیستان و بلوچستان، زنجان، مرکزی و سمنان در قالب نرمافزار «ایران دیجیتال» و با پشتیبانی شرکت فینکا، آموزش برنامهنویسی میبینند. همچنین 15 استان از جمله فارس هم زیر پوشش آموزشهای معاونت علمی در قالب اپلیکیشن جونیورا آموزش هوش مصنوعی را فرا میگیرند.
مدیرکل دفتر راهبری طرحهای کلان فناورانه وزارت ارتباطات در پایان با اشاره به اینکه در پاییز سالجاری دورههای متنوعتری در حوزه فناوری وارد پلتفرم میشود، میافزاید: « به این ترتیب زمینه برگزاری مسابقات مختلف در سطح استان و کشور فراهم میشود. به این صورت که دانشآموزان مستعد و دارای پشتکار، میتوانند در تابستان سال 1405 به تورهای شغلی در شرکتهای فناور بپیوندند و «ایران دیجیتال» به عنوان حلقه مفقوده بین صنعت و آموزش، نقشآفرینی کند.»
بــــرش
جایزه برای «ایران دیجیتال»
سازمان فناوری اطلاعات ایران، در راستای مأموریت خود برای حمایت از کسبوکارهای الکترونیکی، طی فرآیندی ششماهه، پروژههای شاخص سال را شناسایی و مستند کرد. در این فرآیند، پروژههایی با قابلیت اجرا در دیگر کشورهای جهان برای رقابت در WSIS-2025 معرفی شدند و در نهایت، پروژه «ایران دیجیتال» توانست با پشتوانه کیفیت محتوایی، دامنه اثرگذاری و قابلیت تکرار در دیگر کشورها، در جمع طرحهای برگزیده قرار گیرد.اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی (WSIS) که هر سال با همکاری سازمان ملل متحد برگزار میشود، یکی از معتبرترین بسترهای معرفی ابتکارات ملی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است. در سالهای گذشته نیز ایران با پروژههایی همچون «پنجره واحد خدمات دولت هوشمند» توانسته بود در این اجلاس افتخارآفرین باشد. برگزیده شدن «ایران دیجیتال» را میتوان نشانهای از ظرفیت روبه گسترش زیستبوم آموزش دیجیتال در کشور و گامی در جهت توسعه سرمایه انسانی متخصص در عرصه فناوری دانست؛ سرمایهای که زیربنای تحول اقتصاد دیجیتال خواهد بود.
