امامعلی حبیبی، نابغه کشتی ایران در سن ۹۴ سالگی درگذشت

بدرود بـــزرگ آقـــا

 گروه ورزشی / امامعلی حبیبی‌گودرزی در پنجم خرداد ۱۳۱۰ هجری شمسی در روستای درزی‌کلا، بابل چشم به جهان گشود. از همان کودکی شور و علاقه‌ای عمیق به کشتی داشت و در مکتب‌خانه زیر نظر آموزگار خود ننه‌بیگم، فنون کشتی محلی «لوچو» را آموخت.
  نابغه تکرار نشدنی کشتی ایران پس از سال‌ها مبارزه با بیماری ریوی صبح دیروز در سن 94 سالگی درگذشت، نام او به عنوان یکی از آخرین بازمانده‌های نسل اول طلایی کشتی ایران همیشه در تاریخ ورزش ایران به نیکی خواهد درخشید.
  زندگی برای او با سختی آغاز شد؛ در ۱۲ سالگی پدرش را از دست داد و همراه خانواده به قائمشهر مهاجرت کرد. در آنجا در آهنگری و سپس در کارخانه نساجی مشغول به کار شد و زیر نظر اسکندر علی‌آبادی، کشتی حرفه‌ای خود را در باشگاه کارخانه آغاز کرد.
  حبیبی در سال ۱۳۳۲ در مسابقات انتخابی مازندران شرکت کرد و با کسب رتبه چهارم در وزن ۷۲ کیلوگرم، مسیر قهرمانی‌اش آغاز شد. استعداد و تلاش خستگی‌ناپذیر او سبب شد در سال ۱۹۵۶ در رقابت‌های المپیک ملبورن شرکت کند و مدال طلای وزن ۶۷ کیلوگرم را به دست آورد.
 نام او در جهان کشتی به‌عنوان قهرمانی بی‌نظیر ثبت شد؛ قهرمانی‌های جهانی تهران ۱۹۵۹، یوکوهاما ۱۹۶۱ و تولدو ۱۹۶۲ گواه مهارت و اراده آهنین او است. همچنین مدال طلای بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ در توکیو و پنج قهرمانی کشوری، جلوه‌ دیگری از شکوه و عظمت او در عرصه ورزش ایران است.
 در سال ۲۰۰۷ به پاس تمام موفقیت‌ها و سهم بی‌بدیلش در کشتی، امامعلی حبیبی به تالار افتخار مشاهیر فیلا(FILA Hall of Fame) راه یافت و نامش به‌عنوان یکی از اساطیر جهانی کشتی ماندگار شد.
  لقب «ببر مازندران» به او تعلق گرفت؛ لقبی که تماشاگران در مسابقات قهرمانی جهان در تهران به خاطر قدرت، سرعت و شجاعت بی‌نظیرش در تشک به او دادند. او نه‌تنها یک قهرمان، بلکه نماد اراده، شجاعت و هنر در کشتی بود؛ مردی که هر حرکت و هر فن او، یادآور اوج توانمندی و ذکاوت در ورزش ایران است.
 فنون مورد علاقه او شامل کمرگیری، کول‌انداز و فن‌های پرتابی بود که با نیروی انفجاری و به زیبایی خیره‌کننده اجرا می‌کرد. چیزی که حبیبی را متمایز می‌ساخت، روحیه تهاجمی و جسارت بی‌محابای او بود؛ کمتر پیش می‌آمد عقب‌نشینی یا لحظه‌ای درنگ کند.
  پس از دوران قهرمانی، حبیبی در چند فیلم ایرانی نیز نقش‌آفرینی کرد. برجسته‌ترین آنها فیلم «ببر مازندران» بود که در دهه ۴۰ ساخته شد. همچنین در «جهنم سفید» (۱۳۴۷) و «مرد جنگل‌نشین» (۱۳۴۹) حضور یافت. در این آثار اغلب در نقش قهرمان یا مبارز ظاهر می‌شد، زیرا چهره و هیکل ورزیده‌اش کاملاً با این شخصیت‌ها همخوانی داشت. سینما برای او بیشتر یک تجربه جانبی بود تا حرفه اصلی.
 اما فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی امامعلی حبیبی سبب شد برخی بر او خرده بگیرند که چرا برخلاف زنده‌یاد غلامرضا تختی قدم در عرصه سیاست گذاشت؛ در حالی‌که رمز ماندگاری تختی در آن مقطع، پرهیز از ورود به فعالیت سیاسی بود. همین تفاوت‌ها و رفتارهای اجتماعی تختی موجب شد با وجود آنکه حبیبی مدال‌های بیشتری نسبت به جهان پهلوان کسب کرده بود، مرحوم تختی، محبوبیت اجتماعی بالاتری در میان مردم داشته باشد.

 

حبیبی؛ نقطه آغاز تاریخ طلایی ورزش 

 احمد دنیا مالی
وزیر ورزش و جوانان

 درگذشت ورزشکار نامدار، امامعلی حبیبی، برای ورزش ایران فراتر از فقدان یک قهرمان است؛ او نقطه آغاز تاریخ زرین ورزش کشور در المپیک بود و با مدال طلای بازی‌های المپیک ۱۹۵۶ ملبورن، راهی را گشود که نسل‌های پس از او با افتخار پیمودند.  زنده‌یاد امامعلی حبیبی، تجسم عزم و خودباوری قهرمانی بود که با اراده و سختکوشی، نام ایران را بر بلندای ورزش جهان نشاند. منش انسانی، فروتنی و صلابت او همچون افتخارات ورزشی‌اش ماندگار شد.  امروز جامعه ورزش ایران یکی از استوارترین ستون‌های خود را از دست داد، اما یاد و نام او در حافظه ملی ما خاموش نخواهد شد.

 

گنجی که تکرار نمی‌شود

عزیز‌الله اطاعتی
داور بین‌المللی فیلا

امامعلی حبیبی، گنجی بزرگ و دست‌نیافتنی در دنیای کشتی بود؛ گنجی که دیگر تکرار نخواهد شد. او تحولی شگرف در کشتی جهان ایجاد کرد؛ تحولی که به هیچ عنوان قابل تکرار نیست. حبیبی سرشار از توانمندی و دانش بود، اما جای تأسف بسیار است که ما هرگز نتوانستیم از ظرفیت‌های بی‌نظیر او به شکل مطلوب بهره ببریم و حالا این حسرت تا ابد با ما باقی مانده است.  امامعلی حبیبی با موفقیت‌های خیره‌کننده‌اش در مسابقات بین‌المللی، شیوه‌ای نوین در کشتی به نمایش گذاشت؛ به گونه‌ای که فدراسیون جهانی کشتی (فیلا) مجبور شد مدت زمان مسابقات را کاهش دهد. چرا که او در کمتر از دو دقیقه، فنونش را با زیبایی و دقت بی‌نظیر اجرا می‌کرد و سرنوشت مسابقه را روشن می‌ساخت. سرعت و قدرت اجرای فنون او، اولین تحول ساختاری در کشتی جهان بود و شاخصه‌های مبارزه‌اش همچنان در تاریخ ورزش بی‌مانند باقی مانده است.
 در سبک مبارزه حبیبی، نکاتی دیده می‌شود که تا امروز مشابه آن یافت نشده است. بسیاری از چهره‌های شاخص کشتی جهان معتقدند او «پروفسور تمام‌عیار» این رشته بود. 

 

برزگر: دیگر شبیه حبیبی نخواهد آمد

منصور برزگر
پیشکسوت و مربی سابق کشتی

مهری رنجبر / منصور برزگر که یک نسل بعد از زنده‌یاد امامعلی حبیبی روی تشک رفت، او را یکی از اسطوره‌های بی‌بدیل کشتی ایران می‌داند؛ قهرمانی خودساخته و موفق که الگویی بی‌نظیر برای جوانان کشور است.
به نظر شما وجه تمایز امامعلی حبیبی چه بود؟
 امامعلی حبیبی اسطوره‌ای بود که از قشر ضعیف جامعه و تقریباً از هیچ شروع کرد. اما با استعدادی که داشت، مسیر دشوار کشتی را پشت سر گذاشت و راهی تیم ملی شد. او اولین کشتی‌گیری بود که در سال ۱۹۵۶ میلادی در المپیک ملبورن، مدال طلا را برای ایران کسب کرد و سال‌ها در تیم ملی حضور داشت و مدال‌های طلای زیادی به دست آورد.
 تیم ایران در سال ۱۹۶۱، همراه مرحوم تختی و دیگر پیشکسوتان، با کسب پنج مدال طلا از هفت وزن، برای اولین بار قهرمان جهان شد. حبیبی یکی از ستارگانی بود که سرعت را به کشتی آورد و فنون «سرو ته»، «یک دست و یک پا» را در دنیا رواج داد. او چهره‌ای استثنایی بود.
 پس از دوران قهرمانی، با ورود به سیاست نماینده مازندران شد، همچنین در سینما فعالیت کرد و چهره خاص خود را داشت. او شخصیتی بی‌حاشیه و آرام داشت و دیگر در تاریخ ما تکرار نخواهد شد، زیرا الگویی واقعی برای جامعه بود.نسل جوان باید بداند که هیچ چیز آماده به دست نمی‌آید. نسل امروز گمان می‌کند که والدین باید همه چیز را فراهم کنند.
 یکی از خاطرات به یادماندنی از حبیبی را برای ما تعریف می کنید؟
سال ۱۹۷۴، اولین دوره مسابقات جام مدوید در مینسک شوروی سابق برگزار شد. از آنجا که مدوید از وزن ۷۴ کیلو تا سنگین‌وزن کشتی گرفته بود، مسابقه در دو وزن انجام شد و تیم ما تنها دو نفر بود؛ من در وزن ۷۴ کیلو و اسکندر فیلابی در ۱۳۰ کیلو کشتی گرفتیم و امامعلی حبیبی مربی ما بود.همزمان با مسابقات، فیلم «ببر مازندران» نیز اکران داشت و ما برای تماشای آن دعوت شدیم، در حالی که نمی‌دانستیم این فیلم در آنجا هم نمایش داده می‌شود. قبل از شروع فیلم اعلام کردند که بازیگر فیلم در سالن حضور دارد و حبیبی بالای سن رفت و با تشویق فراوان مواجه شد. این خاطره هرگز از ذهن من پاک نمی‌شود.

 

صفحات
آرشیو تاریخی
شماره هشت هزار و هشتصد و نوزده
 - شماره هشت هزار و هشتصد و نوزده - ۰۳ شهریور ۱۴۰۴