محمد میلاد شکیب
 عضو انجمن ملی هوش مصنوعی ایران

در دنیای امروز که فناوری با سرعتی بی‌سابقه در حال پیشرفت است، ترکیب دو حوزه نوظهور یعنی هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی، بستری فراهم کرده که بتوان تحولی عظیم در بسیاری از زمینه‌ها ایجاد کرد. هوش مصنوعی کوانتومی، به معنای بهره‌گیری از قدرت رایانه‌های کوانتومی برای آموزش و اجرای الگوریتم‌های هوش مصنوعی است که سرعت و دقت پردازش داده‌ها را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
رایانه‌های کوانتومی، برخلاف رایانه‌های سنتی که داده‌ها را به صورت بیتهای صفر و یک پردازش می‌کنند، از کیوبیت‌ها استفاده می‌کنند. کیوبیت‌ها این توانایی را دارند که همزمان در چندین حالت قرار بگیرند و به این ترتیب، پردازش‌های همزمان گسترده‌ای انجام دهند. این ویژگی منجر به افزایش چشمگیر سرعت محاسباتی و دقت در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی شده است، طوری که مدل‌های پیچیده‌تر و کاربردی با مصرف انرژی کمتر قابل تولید خواهند بود.
یکی از مهمترین حوزه‌هایی که هوش مصنوعی کوانتومی می‌تواند در آن تحول ایجاد کند، پزشکی و داروسازی است. با شبیه‌سازی مولکولی پیشرفته، می‌توان داروهای جدید و مؤثری با سرعت بسیار بالاتر از روش‌های سنتی کشف کرد. حتی مدل‌های کوانتومی به دانشمندان کمک می کنند تا ساختارهای مولکولی‌ای طراحی کنند که پیش از این تصور آنها ممکن نبود. پروژه‌های شناخته شده‌ای مثل AlphaFold که ساختارهای پروتئینی را با دقت بالا پیش بینی می‌کنند، از اصول کوانتومی بهره می‌گیرند و در نتیجه، درک ما را از زیست‌شناسی مولکولی دگرگون ساخته‌اند.
این فناوری در حوزه مالی نیز کاربرد دارد؛ هوش مصنوعی کوانتومی می‌تواند تحلیل‌های دقیق‌تری از نوسانات بازار ارائه داده و به بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری‌ها کمک کند. همچنین در زمینه امنیت اطلاعات و رمزنگاری، توانایی‌های رایانه‌های کوانتومی در شکستن الگوریتم‌های سنتی رمزنگاری و همچنین ایجاد رمزنگاری‌های پیشرفته‌تر، تأثیر عمیقی خواهد داشت.
با تمام این مزایا، نباید نادیده گرفت که این فناوری هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد و با چالش‌هایی همچون نیاز به سخت‌افزارهای بسیار تخصصی، هزینه‌های بالا و دشواری‌های مربوط به حفظ پایداری پردازش کوانتومی روبروست. اما پیشرفت‌های اخیر نویددهنده آینده‌ای روشن است که در آن، هوش مصنوعی کوانتومی به بخشی جدایی ناپذیر از صنایع مختلف تبدیل خواهد شد.
هوش مصنوعی کوانتومی، پلی است بین فناوری‌های آینده و رفع مشکلات پیچیده امروز ما. این تکنولوژی می‌تواند سرعت پیشرفت علمی و صنعتی را به طور قابل توجهی افزایش دهد و دنیایی هوشمندتر، بهینه‌تر و پایدارتر برای نسل‌های آینده رقم بزند. اگر به خوبی از این فرصت بهره‌برداری شود، دنیای امروز را می توان آغازی بر عصری دانست که هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی دست در دست هم، چشم‌اندازهای نوینی برای بشریت می گشایند.