مذاکره ترامپ و پوتین در آلاسکا بدون نتایج وعده داده شده به پایان رسید
لبخند برتری روی لبهای ولادیمیر
بی نتیجه! این عبارت تنها عبارتی است که میشود ملاقات ترامپ و پوتین در آلاسکا را توصیف کرد. دیداری که جهان ماهها منتظر آن بود اما این انتظار در نهایت تنها به چند نمایش و میزانسن از سوی ترامپ و مدیریت جلسه توسط ولادیمیر پوتین ختم شد.
حالا تنها چیزی که بعد از این نشست باقی ماند خروج دستپر حاکم کرملین از این مذاکره است و نگرانی فزاینده اروپا از اینکه دونالد ترامپ احتمالاً قرار است ترجیحات ولادیمیر پوتین را برای پایان جنگ لحاظ کند؛ همانطور که قبلاً در کاخ سفید با تحقیر ولودیمیر زلسنکی، به رئیسجمهوری اوکراین یادآور شد او کارتی برای بازی در اختیار ندارد.
مکان دیدار رؤسایجمهوری آمریکا و روسیه در آلاسکا دارای وجهی نمادین بود؛ ایالت آلاسکا به عنوان سرزمینی که در دوران تزار روسیه به آمریکا فروخته شد. ساکن اتاق بیضی کاخ سفید و ساکن کرملین اینبار میخواهند بر سر اراضی اوکراین با هم معامله کنند. فرستاده ویژه اقتصادی روسیه، «کریل دیمیتریف» که از واسطههای کلیدی میان کرملین و دولت ترامپ به شمار میرود، پیش از ملاقات دو رئیس جمهورگفت تصمیم برای برگزاری نشست در آلاسکا از نظر نمادین برای شراکت ایالات متحده و روسیه مهم است. ایالات متحده این قلمرو را در سال ۱۸۶۷ به مبلغ ۷ میلیون دلار از روسیه خریداری کرد.
اگرچه دونالد ترامپ تلاش کرد تا بهترین برداشت ممکن را از نشست خود با ولادیمیر پوتین ارائه دهد اما موضوعی که مشهود بود این است که پوتین با توجه به اهرمهای در اختیارش همچنان از پایان دادن به جنگ امتناع میکند و حتی حاضر به پذیرش یک آتشبس موقت هم نیست.
ترامپ و مقامات آمریکایی جزئیات کمی در مورد محتوای جلسه تقریباً سه ساعته جمعه در پایگاه مشترک المندورف-ریچاردسون در انکوریج فاش کردند. این نشست زودتر از موعد مقرر به پایان رسید. ترامپ بعد از مذاکره گفت دو طرف امروز پیشرفت بزرگی داشتند، هرچند «به توافق نرسیدیم». او هیچ جزئیاتی درباره این «پیشرفت» ارائه و پایان جنگی را هم اعلام نکرد. ترامپ گفت درباره بسیاری از موضوعات توافق کردهاند اما نه در مهمترین موارد که بهطور ضمنی به معنای آتشبس و هرگونه مصالحه در اهداف جنگی است. رئیسجمهوری آمریکا البته در پایان صحبتهایش با دعوت غافلگیرکننده پوتین از او برای برگزاری دور بعدی گفتوگوها در مسکو مواجه شد که تلویحاً از آن استقبال کرد.
رئیسجمهوری روسیه هم درکنفرانس خبری مشترک پس از دیدارشان، بدون هیچ توضیحی تلویحاً به توافقات بین همتای آمریکایی و خودش اشاره کرد و گفت: «ما انتظار داریم که کی یف و پایتختهای اروپایی این موضوع را به طور سازنده درک کنند و مانعی در کار ایجاد نکنند.» رهبر روسیه همچنین ادعای مکرر ترامپ مبنی بر اینکه اگر او در کاخ سفید بود، جنگ در اوکراین آغاز نمیشد، تأیید کرد.
وال استریت ژورنال در تحلیل مذاکره ساکنان کاخ سفید و کرملین نوشت: «در اروپا احساسی محتاطانه وجود خواهد داشت. دست کم ترامپ اعلام نکرده با پوتین به توافقی رسیده که آن را بهعنوان یک امر انجامشده در برابر رفقای اروپایی بگذارد. در عوض، ترامپ گفت با متحدان اروپایی و ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهوری اوکراین تماس خواهد گرفت تا آنها را در جریان آنچه در آلاسکا رخ داد قرار دهد. او گفت: «هیچ توافقی وجود ندارد، مگر آنکه توافق نهایی حاصل شود.»
به نوشته این روزنامه آمریکایی، پوتین از جانب خود هیچ امتیازی درباره اوکراین نداد. او همان خط خود را مطرح کرد که «علل ریشهای» جنگ باید پیش از پایان یافتن آن حل شود. منظور او از این حرف، نشانه رفتن اوکراین بهخاطر خواستش برای تعیین آینده خود بهعنوان بخشی از کشورهای ناتو است.
نکته قابل توجه این بود که پوتین بیشتر سخنان طولانی خود در برابر خبرنگاران را به ستایش ترامپ گذراند و درباره امکانات روابط تجاری آمریکا و روسیه سخن گفت. از این نظر، روسها به یکی از اهداف اصلی خود در این نشست رسیدند: آغاز بازسازی پوتین بهعنوان یک رهبر جهانی. این نشست انزوای او را پایان داد، بیآنکه مسکو چیزی در برابرش واگذار کند. همچنین بهنظر میرسد پوتین زمان بیشتری برای ادامه حملات به اوکراین و تصرف تدریجی سرزمینهای بیشتر به دست آورده است.
وال استریت ژورنال همچنین نوشت: «اینکه ترامپ چه چیزی به دست آورده، روشن نیست. او پیشتر به خبرنگاران گفته بود اگر از این گفتوگو آتشبسی بیرون نیاید، خشمگین خواهد شد؛ اما پس از نشست هیچ نشانی از عصبانیت نشان نداد. شاید امتیاز پنهانی وجود داشته که ترامپ قرار است آن را به اوکراین منتقل کند و اگر چنین باشد، بهزودی مشخص خواهد شد.
اگر نتیجه چیزی جز تعارفات و سرسختی پوتین نبوده، آنگاه ترامپ باید تصمیم بگیرد آیا خطوط قرمزی را که ترسیم کرده دنبال خواهد کرد یا نه. او چهارشنبه قول داده بود که «پیامدهای بسیار شدیدی» در کار خواهد بود اگر پوتین با پایان جنگ موافقت نکند. حال آیا ترامپ برای خریداران نفت روسیه همچون چین و ترکیه تحریمهایی اعمال خواهد کرد، همانطور که علیه هند چنین کرده است؟ یا همانطور که پوتین ظاهراً میخواهد، با برگزاری نشست دوم موافقت خواهد کرد به امید اینکه بار بعد نتیجه متفاوتی حاصل شود؟ ترامپ در برابر ولادیمیر پوتین با مردی سرسخت مواجه است که نگاهش را به فتح اوکراین دوخته است.» در همین حال نیویورک تایمز هم در خصوص نشست آلاسکا نوشت: «به نظر میرسد رئیسجمهوری آمریکا روز شنبه پس از نشست خود با رئیسجمهوری روسیه، از اوکراین و متحدان کلیدی اروپایی خود فاصله گرفته و ترجیح پوتین را برای پیگیری یک توافق صلح فراگیر به جای آتشبس فوری که قبل از جلسه گفته بود، پذیرفته است. »
انجام این کار به روسیه در مذاکراتی که قرار است روز دوشنبه با رئیسجمهوری اوکراین در کاخ سفید برگزار شود، امتیازاتی میبخشد. اگرچه این اقدام، استراتژیای را که ترامپ و متحدان اروپایی و همچنین زلنسکی قبل از اجلاس ایالات متحده و روسیه در آلاسکا بر سر آن توافق کرده بودند، نقض میکند و باعث استقبال سردی در اروپا شده است، جایی که رهبران بارها و بارها شاهد تغییر مواضع ترامپ در مورد اوکراین پس از صحبت با پوتین بودهاند.
با وجود این رهبران اروپایی بیانیهای صادر کردند که ادعای ترامپ مبنی بر ارجحیت مذاکرات صلح بر آتشبس را منعکس نمیکرد. بریتانیا، فرانسه، آلمان و دیگران از تلاشهای ترامپ برای توقف جنگ استقبال کردند اما تهدید کردند که «تا زمانی که جنگ اوکراین ادامه داشته باشد»، مجازاتهای اقتصادی علیه روسیه را افزایش خواهند داد.
برش
پوتین چه پیروزی در آلاسکا کسب کرد؟
صرف نظر کردن از مذاکرات آتشبس و رفتن مستقیم به سمت یک توافق صلح، خواسته پوتین در تلاش دیپلماتیک طولانی مدت برای پایان دادن به جنگ در اوکراین بوده است.
زلنسکی، که از این اجلاس کنار گذاشته شده بود، در بیانیهای گفت که او و رئیسجمهوری آمریکا روز دوشنبه «تمام جزئیات مربوط به پایان دادن به جنگ را مورد بحث قرار خواهند داد.» ترامپ پس از نشست آلاسکا در مصاحبهای با شان هانیتی، مجری فاکس نیوز بار تأمین صلح را بر دوش زلنسکی گذاشت. او گفت: «حالا واقعاً به عهده رئیسجمهوری زلنسکی است که این کار را انجام دهد. من همچنین میگویم که کشورهای اروپایی باید کمی درگیر شوند.»
اولکساندر مرژکو، رئیس کمیته امور خارجه پارلمان اوکراین، گفت که این جلسه یک پیروزی در روابط عمومی برای آقای پوتین بوده است، که به عنوان فردی همتراز با آقای ترامپ ظاهر شد و «از ترامپ استفاده کرد تا نشان دهد که منزوی نیست.»

