از زمان بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، بسیاری از اوکراینی‌ها نگرانند که توافق صلحی بدون حضور و نظر آنها منعقد شود
سایه شوم ترامپ بر سرنوشت اوکراینی‌ها
برای نزدیک به سه سال از آغاز جنگ اوکراین، شعار اصلی واشنگتن در انتقاد از تهاجم روسیه این بود که هیچ مذاکره‌ای درباره اوکراین بدون حضور اوکراین صورت نمی‌گیرد.
اما دیدار آخر هفته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در آلاسکا بدون حضور اوکراینی‌ها برگزار خواهد شد. پس از آنکه ترامپ اعلام کرد که در حال مذاکره با کرملین درباره «تبادل سرزمینی» بین روسیه و اوکراین بوده و هیچ اشاره‌ای به تضمین‌های امنیتی برای اوکراین یا ارسال تسلیحات به این کشور نکرد، کی‌یف بلافاصله واکنش نشان داد و چنین توافقی را مردود دانست. این موضوع همچنین برای خود ترامپ نیز خطرات سیاسی به همراه دارد.
شش ماه گذشته، اوکراینی‌ها از این بیم داشتند که ذهنیت ترامپ از «توافق صلح» در واقع توافقی مستقیم میان او و پوتین باشد؛ مشابه آنچه فرانکلین روزولت، جوزف استالین و وینستون چرچیل در کنفرانس یالتا در سال ۱۹۴۵ انجام دادند و اروپا را تقسیم کردند. آن نشست به نمادی از بحث‌های تاریخی بدل شد که نشان می‌دهد وقتی قدرت‌های بزرگ جهان را میان خود تقسیم می‌کنند، قدرت‌های کوچک آسیب می‌بینند و ممکن است مردمان آزاد زیر سلطه حکومت‌های استبدادی قرار گیرند.
صلح اوکراین در غیبت اوکراینی‌ها
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در یک سخنرانی خطاب به مردمش که چند ساعت پس از صحبت‌های ترامپ ایراد شد، به این ماجرا اشاره کرد. زلنسکی گفت: «اوکراینی‌ها هرگز زمین خود را به اشغالگر نخواهند داد». او تأکید کرد که قانون اساسی اوکراین مانع چنین توافقی است.
زلنسکی سپس در عبارتی که به نظر می‌رسید هشداری مستقیم به ترامپ باشد، افزود: «هر راه‌حلی علیه ما و بدون حضور اوکراین راه‌حلی علیه صلح است. این راه‌حل‌ها مرده‌اند و هیچ نتیجه‌ای به همراه نخواهند داشت.»
بزرگ‌ترین ریسک نشست آلاسکا متوجه زلنسکی است. پس از دیدار جنجالی ماه فوریه رؤسای‌جمهوری اوکراین و آمریکا در کاخ سفید، زلنسکی دلایل محکمی دارد که در بهترین حالت، ترامپ شریکی غیرقابل اعتماد است و در بدترین حالت، به سادگی تحت‌تأثیر تمجیدها و دوستی پوتین قرار می‌گیرد.
ترسا گونوف، مدیر برنامه‌ها و عملیات مرکز استراتژی و امنیت اسکوکرافت در اندیشکده شورای آتلانتیک گفت: «هنوز هم به نظر می‌رسد که ترامپ به این گفتوگوها به چشم مذاکره با یک شریک یا دوست نگاه می‌کند. این نگاه تا زمانی که اوکراین درگیر مذاکرات نباشد، ادامه خواهد داشت و گفتوگوها را دشوار می‌سازد».
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ احتمال دیدار سه‌جانبه ترامپ، زلنسکی و پوتین را مطرح کرده بود و در هفته گذشته به‌نظر می‌رسید این دیدار پیش‌شرط نشست آلاسکا باشد. اما روز جمعه، ترامپ در پاسخ به خبرنگاران این موضوع را رد کرد. روز شنبه، یک مقام ارشد آمریکایی گفت که رئیس‌جمهوری همچنان با نشست سه‌جانبه با پوتین و زلنسکی مشکلی ندارد، اما دیدار ترامپ و پوتین طبق برنامه برگزار خواهد شد.
با این حال، شکاف میان رویکرد ترامپ به این مذاکرات و رویکرد متحدان اروپایی ایالات متحده، روز شنبه آشکارتر شد. پس از نشست مشاوران امنیت ملی اروپا و مقامات اوکراینی با جی‌دی ونس، معاون‌اول رئیس‌جمهوری آمریکا که به بریتانیا سفر کرده بود، رهبران کمیسیون اجرایی اتحادیه اروپا و کشورهایی مانند فرانسه، بریتانیا، ایتالیا و آلمان در بیانیه‌ای خواستار «دیپلماسی فعال، حمایت از اوکراین و فشار بر فدراسیون روسیه برای پایان دادن به جنگ» شدند. آنها افزودند که هر توافقی باید شامل «تضمین‌های امنیتی قوی و قابل اعتماد باشد که به اوکراین اجازه دهد به طور مؤثر از حاکمیت و تمامیت ارضی خود دفاع کند»؛ عباراتی که ترامپ از به کار بردن آنها خودداری کرده است. رهبران اروپایی تأکید کردند: «مسیر صلح در اوکراین نمی‌تواند بدون حضور اوکراین تعیین شود.»
حسن‌ظن ترامپ
برگ‌برنده پوتین
مدت‌هاست که ترامپ به دنبال دیدار مستقیم با پوتین بوده و علناً اعلام کرده که مشکلی مانند اوکراین تنها با ملاقات دو رهبر قابل حل است. او همچنین هفته گذشته گفت که انتظار دارد تا پایان سال با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین دیدار کند. به نظر می‌رسد او تمایلی به اعمال تعرفه‌ها یا تحریم‌های جدید پیش از این دیدارها ندارد.
به گفته گونوف، حتی نَفس برگزاری دیدار ترامپ با پوتین یک پیروزی کوچک برای رئیس‌جمهوری روسیه به شمار می‌رود. او افزود: «ترامپ همچنان با حسن‌ظن به پوتین می‌نگرد و پوتین تلاش خواهد کرد از این مسأله حتی فراتر از نشست روز جمعه استفاده کند.»
گونوف معتقد است در حالی که ترامپ تأکید دارد تفاهم میان او و رئیس‌جمهوری روسیه برای دستیابی به صلحی جامع حیاتی بوده، پوتین قطعاً از هرگونه امتیاز سرزمینی که ترامپ حاضر به اعطا باشد، استقبال خواهد کرد. ترامپ پیش‌تر نشان داده که مذاکرات در همین مسیر پیش می‌رود. روز جمعه، او خاطرنشان کرد که توافق صلح میان دو کشور احتمالاً شامل «نوعی مبادله سرزمینی» خواهد بود که نشانه‌ای از احتمال پیوستن ایالات متحده به روسیه در وادارساختن اوکراین به واگذاری دائمی بخشی از سرزمینش است؛ پیشنهادی که زلنسکی قاطعانه رد می کند.
ترامپ گفت: «ما بخشی را پس می‌گیریم و بخشی را واگذار می‌کنیم». اما مشخص نکرد منظورش از «ما» چه کسی است. رئیس‌جمهوری آمریکا افزود: «تبادل سرزمینی در جهت منفعت هر دو طرف صورت خواهد گرفت، اما درباره آن یا بعداً یا فردا صحبت خواهیم کرد.»
مقام‌های کرملین خواستار آن شده‌اند که اوکراین چهار منطقه‌ای که روسیه در اواخر سال ۲۰۲۲ تصرف کرد را به طور کامل واگذار کند. روسیه همچنین به دنبال رسمیت جهانی مالکیتش بر شبه‌جزیره کریمه است.
جفری سوننفلد، رئیس مؤسسه رهبری مدیران ارشد دانشگاه ییل به ترامپ هشدار داد که از هرگونه توافقی که در آن اوکراین حقوق خود بر منطقه دونباس را واگذار کند، خودداری کند؛ خصوصاً که دولت ترامپ پیش‌تر برای مشارکت آمریکا در درآمدهای آتی ذخایر معدنی اوکراین از طریق صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، توافقی منعقد کرده بود. سوننفلد گفت: «واگذاری دونباس فاجعه‌بار خواهد بود. این همان جایی است که بسیاری از این مواد معدنی ارزشمند قرار دارد.»
منبع: The New York Times
برش
پایان انزوای سیاسی پوتین
تا اواخر هفته گذشته، به نظر می‌رسید دیدار ترامپ و پوتین در یکی از مکان‌های بی‌طرف معمول دوران جنگ سرد، مانند ژنو یا وین برگزار شود. جو بایدن در ژوئن ۲۰۲۱ و هشت ماه پیش از حمله روسیه به اوکراین، در ژنو با پوتین دیدار کرده بود. تمایل پوتین به سفر به خاک آمریکا قابل‌توجه است؛ خصوصاً از آن جهت که ورودش به ایالات متحده به معنای پایان انزوای سیاسی و حقوقی او خواهد بود. طی ماه‌های اخیر، ترامپ تلاش‌های وزارت دادگستری و وزارت خارجه آمریکا برای جمع‌آوری شواهد جنایات جنگی روسیه در جریان حمله به اوکراین را متوقف کرده است. اما دعوت از پوتین برای دیدار در آمریکا، عملاً هرگونه احتمال همکاری ایالات متحده در ارائه شواهد به دادگاه را از بین برد.
