کمتر کسی احتمال می‌داد که پس از یک جنگ فراگیر که اتحاد و انسجام ملی مهم‌ترین سلاح در برابر دشمن بود، یک انتصاب، آن هم در عالی‌ترین ارکان کشور، به بهانه مناقشه و تفرقه در کشور تبدیل شود. اما این تفرقه یا کوک کردن ساز تفرقه در کشور پس از انتصاب علی لاریجانی به دبیری شورای عالی امنیت ملی رخ داد. این فضاهای جدید نقار و شکاف، پس از آن ایجاد شد که مدیران حساب کاربری یک چهره ارشد سیاسی در شبکه «ایکس»، بخشی از صحبت‌های او در روزهای پیش از انتصاب را انتخاب و برجسته کردند که در آن تعابیر نامناسبی برای کسانی به‌کار رفته بود که بعد از جنگ، همچنان دنبال مذاکره بودند. هرچند به گواه همه نظریه پردازان حوزه جنگ، مذاکره هم ابزاری است در ادامه جنگ و در راستای تأمین منافع ملی، اما خوانش‌های مختلف از این اظهارنظر، چنان شکاف و بگومگوهایی به وجود آورد که گویی به این کشور، جنگی 12 روزه و سهمگین تحمیل نشده است. تا روز گذشته که 4-3 روز از انتشار آن گفتار در شبکه اجتماعی می‌گذشت، بگومگوها ادامه داشت، آن هم در وضعیتی که شرایط خاص همچنان بر کشور حاکم است.

دعوت دوباره به وحدت و انسجام
اما این شکاف‌ها درحالی قوت گرفت و اظهارنظرها و تلاش‌ها برای دامن زدن به آن فزونی گرفت که همین دو هفته پیش بود که پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت چهلم شهدای تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران اسلامی منتشر شد. نکته مهم آنکه مهم‌ترین فراز این پیام در کنار راهبردهایی که معظم‌له برای کشور، مردم و نیروهای مسلح تعیین کردند، حفظ انسجام ملی بود. توجه به این نکته ضروری است که رهبر انقلاب در این پیام، از ملت، دولت یا نیروهای مسلح یا فعالان سیاسی نخواستند که در حفظ این انسجام بکوشند، بلکه ایشان این مسئولیت را متوجه همه آحاد کشور دانستند و در بیان اهمیت آن، همین بس که رهبر انقلاب تأکید کردند که این امر «وظیفه یکایک ماست.»
رهبر انقلاب در این پیام با اشاره به اینکه «در این حادثه - یعنی جنگ و تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی - نقاط درخشانی را نیز به روشنی می‌توان دید»، «شکوهِ پایداری معجزه آسای ملت ایران که در اتحاد و استحکام روحی و عزم راسخ آنان بر ایستادگی یکپارچه در میدان به ظهور رسید» را از جمله این «نقاط درخشان» توصیف کرده و تصریح کردند: «مهم آن است که ما از این حقیقت و از تکلیفی که از سوی آن بر دوش ماست غفلت نکنیم. حفظ اتحاد ملی وظیفه‌ یکایک ماست.»

پزشکیان: وامدار مردم هستیم
رئیس‌جمهوری نیز درست پس از پایان جنگ تحمیلی در پیامی به «ملت بزرگ ایران» با بیان اینکه «وامدار ایستادگی و مقاومت شما هستیم و عمیقاً بر این باوریم که این پیروزی مرهون وحدت و آرامش و انسجامی است که در این مدت تجلی یافت»، تأکید کرد: «باید بکوشیم این وفاق و انسجام ارزشمند که بزرگ‌ترین سرمایه کشور است، تداوم داشته باشد» و در ادامه افزود: «همه افتخار این پیروزی تاریخی به ملت بزرگ و تمدن‌سازی اختصاص دارد که اگر دشمن غدار توجه بهتری به گذشته و هویت آن داشت، هرگز مرتکب چنین خبط و خطایی نمی‌شد. ما به یاری و همراهی یکدیگر از همین امروز برای فردایی بهتر، آینده‌ای روشن‌تر و داشتن ایران قوی‌تر با هم و در کنار یکدیگر هستیم.»
دعوت به راه دوم!
رهبر معظم انقلاب در پیام خود تأکید کردند که «حفظ اتحاد ملی وظیفه‌ یکایک ماست»، یعنی این امر وظیفه‌ای است که هرکس باید نسبت خود را با آن مشخص کند. پزشکیان هم در پیام خود اظهار کرد که انسجام ایجاد شده در جنگ، علت پیروزی ایران بود و باید «بکوشیم این وفاق و انسجام ارزشمند که بزرگ‌ترین سرمایه کشور است، تداوم داشته باشد.» بنابراین، راهی که رئیس‌جمهوری مشخص کرده است در ادامه همان راه رهبر معظم انقلاب است یعنی حفظ و تقویت وحدت. در این صورت حرکت در مسیری غیر از وحدت، برجسته‌سازی اختلاف‌های کهنه در شرایط نو و تلاش برای حاشیه‌سازی آن هم در مسیر فرآیندهای قانونی، راه دومی است که خلاف این راه یگانه مبتنی بر وحدت ساخته می‌شود. مشخص است که این راه دوم به کجا می‌رود، به کاهش سرمایه‌های اجتماعی و سیاسی و درعین حال کاهش کارآمدی اداری و حکمرانی. به طور خلاصه، این راه دوم دعوتی است به کژراهه اختلاف، آن هم در شرایطی که تنها راه خنثی‌سازی تهدیدها، تقویت وحدت است.

یادداشت

قطبی کردن موضوع مذاکره حاصل بی‌سوژگی

محمدکاظم انبارلویی
فعال سیاسی اصولگرا

موضوع مذاکره همواره یکی از محورهای مناقشه و بحث بوده است، اما این مناقشه‌ها بیشتر ناشی از نوعی بی‌موضوعی و بی‌سوژه بودن است که باعث می‌شود نگاه دوقطبی به مذاکره – یا مذاکره یا عدم مذاکره – شکل بگیرد. واقعیت این است که مذاکره بین دو کشور یا دو طرف درگیر تنازع همیشه وجود داشته، چه آشکار و چه پنهان، مستقیم یا غیرمستقیم. هربار نتیجه می‌تواند کاهش تعارض‌ها یا وقوع تعارض و رویارویی باشد. 
بر این اساس، مذاکره ذاتاً نه نیک است و نه بد. حتی پیامبر اکرم(ص) در سطوحی با یهود و مشرکین مذاکره کرده اند و قرارداد بسته‌اند، اما زمانی که قرارداد نقض می‌شد، مبارزه علیه شرک و کفر ادامه می‌یافت. بنابراین آنچه نادرست است، توافق‌ها ناکارآمد است و آنچه امروز ما را نسبت به مذاکره دچار تردید کرده، تجربه ناخوشایندی است که از نتیجه مذاکرات هسته‌ای گذشته یعنی برجام به ذهن‌مان متبادر می‌شود. چه اینکه در برجام، ایران به تمام تعهدات خود عمل کرد اما طرف مقابل به هیچ تعهدی پایبند نبود. بدیهی است که اگر نسبت به توافقی تردید کنیم یا اعتراض داشته باشیم، بازگشت به نقطه اول منطقی است. این مسأله خود موضوعی مهم است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
در شرایط کنونی، ما در نبرد ۱۲روزه علیه ناتو، آمریکا و رژیم صهیونیستی پیروز شده‌ایم. همچنین با بازتعریف شورای عالی امنیت ملی و استقرار آقای لاریجانی، ما یکی از بنیانی‌ترین نهادهای حاکمیتی خود را سامان داده‌ایم و آماده تغییر وضعیت در حوزه‌های نظامی، دیپلماسی و دیگر حوزه‌ها هستیم. دشمن نیز در وضعیتی است که زخم‌هایش را می‌شمارد و نمی‌داند در نبرد بعدی چه کند. در چنین شرایطی در داخل کشور، هر کس که بخواهد اتحاد ملی و انسجام اسلامی را برهم زند، عملاً همصدا با دشمن است. ما در موقعیتی مستحکم و آماده برای هر تغییر و تحولی هستیم و همچنان بر مسیر مقاومت و پیروزی پای می‌فشاریم.