سعید اسلام‌زاده
روزنامه‌نگار و منتقد تئاتر

سازمان زیباسازی شهرداری در روزهای گذشته با عنوان پرفورمنس جنگ، در ضلع شمالی تئاترشهر اثری را به صورت چیدمان انجام داده که پرسش‌های بسیاری را مطرح کرده است.
همه می‌دانیم که یادمان‌های جنگ در کشورهایی که تجربه‌های تلخ جنگ و بمباران شهرها را داشته‌اند، جایگاه مهمی‌در ساختار و مبلمان شهری دارد و معمولاً هنرمندان برجسته، این آثار را خلق می‌کنند. این آثار یادمانی، افزون بر زنده کردن خاطرات مقاومت و دفاع، دارای فرم‌های هنری‌اند که قبل از پیاده شدن، با طراحی یک استیتمنت جامع، آن را برای مردم دنیا نیز معنامند می‌کنند. هنر معاصر به شدت فرم‌گریز و تعریف‌ناپذیر است، اما بدون مقدماتی برای ایده و اجرا، نمی‌توان از یک اثر هنری انتظار داشت تأثیری درخور داشته باشد.
سازمان زیباسازی شهرداری تهران، به‌ واقع ایده‌ای خوب را با اجرای بد در مکانی نامناسب، هدر داده است. کسی مخالفتی با ساخت یادمان هنری و چیدمان برای جنگ ۱۲ روزه و نشان دادن عمق رذالت رژیم صهیونی در نابودی خانه‌های مردم ندارد و از آن استقبال هم می‌کند، چرا که فضای تازه‌ای برای روایت می‌سازد، اما آیا برای ساخت، طراحی و اجرای این به قول شهرداری پرفورمنس جنگ، از هنرمندان، مدیران شهری و هنری هم دعوت شده بود که برای رونمایی حضور داشته باشند؟ (حالا اینکه در چه فرآیندی کدام هنرمند برای طراحی و اجرای این اثر انتخاب شده است، موضوع بحث من نیست) اما می‌دانیم که تئاترشهر حریم دارد و برای همین است که الان برای آن حصار طراحی و ساخته می‌شود (که باز هم درست و نادرست حصار، موضوع اینجا نیست.) حالا در جایی که به‌ طور خودکار پر از نخاله‌های ساختمانی است چرا باید اثری را اجرا کنند که آن هم مجموعه‌ای از ویرانه‌ها و آوار ساختمانی است؟ بدون هیچ اعلام و برنامه‌ای، گذرندگان از کجا باید بدانند که ماجرا چیست؟ تئاترشهر که در حال‌ حاضر صورتش زخمی‌ا‌ست چرا با کاری نادرست و بدون خبرسازی، زخم دیگری بر آن اضافه می‌کنند؟
گذشته از همه اینها مگر در این مدت، مستمراً در رسانه‌ها از جنگ روایت‌ها نگفتیم؟‌ مگر این اثر نمی‌توانست در رسانه‌ها به بهترین شکل روایت شود و تصویر دیگری از مردم‌کشی اسرائیل را نشان دهد؟ مگر ما در اخبار از این ماجرا نمی‌گفتیم که اسرائیل دروغ می‌گوید و خانه‌های مردم را بمباران کرده است؟ خب این یک اثر هنری بود که دنیا را باخبر می‌کرد. نوع اجرای کنونی آن در سکوت خبری و بدون تصویر و عکس رسمی، نشان از کاری پنهانی دارد. پرفورمنس و اینستالیشن، بخش‌های مهم هنرهای جدید هستند که ایده تا اجرای آنها ظرفیت خلق اثر هنری ماندگار را دارد. باور کنیم در جنگ روایت‌ها با همین روایت‌هاست که نگاه دنیا را به جباریت اسرائیل معطوف می‌کنیم. روایت‌های هنری از جنگ، از اخبار رسمی‌جنگ، تأثیر بیشتری دارند.
امیدوارم مدیران سازمان زیباسازی شهرداری، صدای اعتراض هنرمندان تئاتر و اهالی رسانه را بشنوند که تئاترشهر مکان مهمی‌است و در اطراف آن نمی‌شود به راحتی هر کاری خواستند انجام دهند، حتی اگر به ظاهر در خارج از حریم آن اتفاقی بیفتد. اینجا برای مردم است. این کار به این شکل جز دشمنی با تئاترشهر معنای دیگری ندارد. ولی در صورتی که از هنرمندان دعوت و یک پروژه هنری را رونمایی می‌کردید، رسانه‌ها برای ایران و مظلومیت مردم روایت‌های متعددی خلق می‌کردند و صدای مردمی‌را که خانه‌هایشان آوار شده، به گوش مردم جهان می‌رساندند. مدیران محترم سازمان زیباسازی! جای خالی روایت در پرفورمنس جنگ شما بدجور تو ذوق می‎‌زند؛ درست مثل کاری که با مجسمه‌های شیر بچه‌های اوتیسم کردید و بی‌خبر و اطلاع از اینکه اصلاً این مجسمه‌ها را چه کسانی ساخته‌اند در خیابان‌ها نصب کردید و موجب تمسخر مردم شدید. در صورتی که اگر می‌گفتید اینها کار بچه‌های اوتیسم است، ماجرا به کلی فرق می‌کرد و نگاه هنری به آن تعریف تازه‌ای می‌یافت.