افزایش فراخوان خودروها؛ نشانه پیشرفت یا زنگ خطر؟
یاسمن صادق شیرازی
گروه خودرو
کلمه «فراخوان» معمولاً بار منفی به همراه دارد، اما در دنیای امروز، موضوع به این سادگی نیست. هیچ خودرویی از همان ابتدا کاملاً بینقص نیست و حتی برترین محصولات بازار نیز ممکن است مشمول فراخوان شوند. فراخوان به معنی وجود یک مشکل است که در خودروهای سواری به معنای ریسک ایمنی واقعی است. اما این موضوع نباید باعث نگرانی بیش از حد شود. این روزها به نظر میرسد تعداد فراخوانها زیاد شده است. آیا این یعنی خودروها کمتر قابل اعتماد یا ایمن شدهاند؟ یا شاید تولیدکنندگان بیشتر مسئولیتپذیر شده و مشکلاتی را که قبلاً پیگیری نمیکردند، حالا جدیتر دنبال میکنند؟
آیا تعداد فراخوانها اخیراً افزایش یافته است؟
پاسخ این سؤال مثبت است. سال گذشته، سازمان ملی ایمنی ترافیک بزرگراههای آمریکا (NHTSA) گزارشی منتشر کرد که نشان میداد، تعداد فراخوانها بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۳ روندی کلی افزایشی داشته است. اما سال ۲۰۲۴ کمی متفاوت بود؛ خودروسازان فقط ۴۴۵ فراخوان صادر کردند که شامل حدود ۲۹ میلیون خودرو میشد که نسبت به سال ۲۰۲۳ کاهش داشت. سال ۲۰۲۵ هم تا نیمه اول سال روند کاهش در تعداد خودروهای فراخوان شده، ادامه داشته است.
طبق گزارش«BizzyCar»، سیستمی تخصصی در مدیریت فراخوان برای نمایندگیها، بیش از ۱۰.۷ میلیون خودرو در نیمه اول ۲۰۲۵ فراخوان شدهاند. اما تعداد کمپینهای فراخوان در سال ۲۰۲۵ کمی افزایش یافته است؛ تاکنون ۲۲۹ کمپین فراخوان صادر شده که سهم فورد ۸۸ مورد، یعنی حدود ۳۶ درصد از کل فراخوانهاست. محصولات فورد بیش از ۴۰ درصد کل خودروهای فراخوان شده در ۲۰۲۵ را تشکیل میدهند.
دلایل زیادی برای افزایش تعداد فراخوانها و خودروهای فراخوان شده طی ۲۲ سال گذشته وجود دارد. فروش سالانه خودروهای جدید در آمریکا معمولاً بین ۱۴ تا ۱۷ میلیون دستگاه است، اما خودروها بشدت پیچیدهتر شدهاند. خودروی معمولی امروز بسیار پیچیدهتر از ۲۰ سال پیش است. سیستمهای ایمنی فعال، تعلیقهای تطبیقی، ترمز و فرمان برقی، سیستمهای سرگرمی چند صفحهای، قوای محرکه هیبریدی و غیره، تنها چند نمونه از امکاناتی هستند که ممکن است باعث نیاز به فراخوان شوند. علاوه بر این، زنجیره تأمین جهانی خودرو نیز بسیار پیچیدهتر شده است. حتی یک مشکل کوچک در قطعات غیر بحرانی میتواند باعث فراخوان گستردهای در قارهها و شرکتهای مختلف شود. انتظارات مشتریان نیز تغییر کرده است.
وقتی مردم عبارت «فراخوان خودرو» را میشنوند، معمولاً خاطراتی مانند آتشسوزی فورد پینتو، مشکل بزرگ کیسه هواهای تاکاتا، مشکل سوئیچ جرقهزنی جنرال موتورز یا رسوایی دیزلگیت فولکسواگن را به یاد میآورند. این حوادث بدنامی زیادی برای برندها به همراه داشتند. جنرال موتورز تا حد زیادی توانست اعتبارش را حفظ کند، اما نام تاکاتا همیشه با کیسههای هوای خطرناک همراه خواهد بود. فولکسواگن هم هنوز پس از ده سال با عواقب دیزلگیت دست و پنجه نرم میکند. فراخوان فورد پینتو نزدیک به ۵۰ سال پیش اتفاق افتاد و هنوز درباره آن صحبت میشود.فراخوانهایی که سرخط خبرها را به خود اختصاص میدهند، نهتنها برای خودروسازان هزینهبر هستند، بلکه بشدت به اعتماد مشتریان و تصویر برند لطمه میزنند.
تسلا؛ رکورددار فراخوان
هیچ خودرویی بدون نقص نیست و همیشه مشکلاتی وجود دارد. به همین علت خودروساران ترجیح می دهند بهجای تبدیل این مشکلات به معضلات بزرگ، بهسرعت اقدام کرده و فراخوانهایی برای ایرادات جزئی صادر میکنند. نمونهای جالب از این تغییر رویکرد، شرکت تسلا است. این خودروساز برقی در سال ۲۰۲۴ بیش از ۵.۱ میلیون دستگاه خودرو را فراخوان کرد؛ بیش از هر خودروساز دیگری در آمریکا. اما نکته مهم این است که بخش بزرگی از این فراخوانها، صرفاً با بهروزرسانی نرمافزاری از راه دور حل شد.
در حالیکه فراخوانها دیگر فقط به ایرادات ایمنی یا آلایندگی مربوط نمیشوند، اما همچنان میتوانند نشانهای از چالشهای عمیقتر در یک برند یا مدل خاص باشند.
روند افزایش فراخوانها طی دو دهه اخیر
دادههای منتشرشده از سوی سازمان ملی ایمنی ترافیک آمریکا (NHTSA) نشان میدهند، روند افزایش فراخوانها طی دو دهه اخیر پیوسته بوده است. البته سال ۲۰۲۴ یک استثنا بود؛ تنها ۴۴۵ مورد فراخوان شامل حدود ۲۹ میلیون خودرو ثبت شد که نسبت به سال قبل کاهش داشت. در نیمه اول سال ۲۰۲۵، خودروسازان کمی بیش از ۱۰.۷ میلیون خودرو را فراخوان کردهاند. اما تعداد کمپینهای فراخوان همچنان رو به افزایش است؛ ۲۲۹ مورد تاکنون ثبت شده، که سهم فورد به تنهایی ۸۸ مورد (حدود ۳۶ درصد) از آنهاست. این افزایش دلایل متعددی دارد. اول اینکه خودروها پیچیدهتر از همیشه شدهاند. از سیستمهای ایمنی فعال و ترمز برقی گرفته تا نمایشگرهای چندگانه و پیشرانههای هیبریدی، هر کدام از این فناوریها احتمال ایجاد نقص و در نتیجه نیاز به فراخوان را بیشتر کردهاند. از سوی دیگر، زنجیره تأمین جهانی هم بیش از پیش در هم تنیده و پیچیده شده است. بروز مشکل در یک قطعه کوچک ممکن است دهها مدل از چند برند مختلف را تحت تأثیر قرار دهد. افزایش انتظارات مشتریان و سختگیری نهادهای نظارتی نیز از عوامل مهم دیگر هستند. مشتری امروز، برخلاف گذشته، انتظار عملکرد بینقص از خودروی نو دارد. همین انتظارات، خودروسازان را به پاسخگویی بیشتر و صدور فراخوان حتی برای ایرادات جزئی سوق میدهد.
