برسام جنتی
گروه علم و فناوری

دانشمندان ناسا در پروژه‌ای بزرگ قصد دارند با استفاده از داده‌های فضاپیمایJUICE، سرنخ‌هایی از وجود حیات در قمرهای سیاره مشتری را بررسی کنند. این عملیات از دهانه‌ای بزرگ روی ماه به عرض 40کیلومتر، به نام (طلوع زمین) که در یکی از معروف‌ترین عکس‌های تاریخ بشر دیده می‌شود، آغاز شده است. این عکس را «ویلیام بیل آندرس»، فضانورد آمریکایی، در ۲۴ دسامبر ۱۹۶۸ هنگام مأموریت آپولو ۸ گرفته بود و در آن، زمین در حال طلوع از پشت افق ماه دیده می‌شود؛ تصویری که تأثیر زیادی روی نگاه مردم به زمین و فضا گذاشت؛ به همین دلیل در سال ۲۰۱۸، این دهانه به نام «طلوع زمین» نام‌گذاری شد.
حالا، تقریباً ۶۰ سال پس از مأموریت تاریخی«ویلیام بیل اندرز»، فضاپیمای JUICE باز هم از این دهانه عکس گرفته است تا شاید سرنخی از حیات بیابد. این فضاپیما آوریل که ۲۰۲۳ توسط آژانس فضایی اروپا (ESA) پرتاب شد و قرار است در سال ۲۰۳۱ به مدار مشتری برسد، حدود یک سال قبل در مسیر سفرش، از کنار ماه عبور کرد. این عبور فرصتی برای آزمایش ۱۰ ابزار علمی‌مختلف شد که در آینده قرار است برای بررسی قمرهای یخی مشتری استفاده شوند.
عبور از کنار ماه، اولین فرصت برای آزمایش ابزارها روی یک سطح جامد در فضا بود. از بین همه ابزارها، ابزاری به نام RIME بیشتر از بقیه مورد توجه قرار گرفت. این ابزار یک رادار است که با استفاده از امواج رادیویی می‌تواند ارتفاعات سطح و لایه‌های زیر سطحی را بررسی کند.
در آینده، قرار است RIMEبا نفوذ به زیر یخ‌های ضخیم قمرهای اروپا، گانیمد و کالیستو در اطراف مشتری، ساختارهای پنهان زیر یخ را برای حیات بررسی کند. این ابزار، تنها در سکوت کامل عملکرد مناسبی دارد. به همین دلیل هنگام عبور فضاپیما از کنار دهانه «طلوع زمین»، دانشمندان ابزارهای دیگر فضاپیما را خاموش کردند تا RIME بتواند بدون هیچ مزاحمتی، فقط به ثبت داده بپردازد و این آزمایش حساس، ۸ دقیقه طول کشید اما مشکلاتی وجود داشت.
حالا آژانس فضایی اروپا از برطرف شدن مشکل و تطابق نقشه نهایی RIME از دهانه «طلوع زمین» با داده‌های قدیمی‌ناسا خبر داده است. بنابراین می‌تواند مأموریت اصلی خود یعنی بررسی عمق قمرهای یخی منظومه شمسی و یافتن نشانه‌هایی از حیات احتمالی را انجام دهد.
دانشمندان اعلام کردند JUICE که هنوز راه زیادی در پیش دارد، اکنون به سمت سیاره زهره در حرکت است و از نیروی گرانش این سیاره برای افزایش سرعت خود استفاده می‌کند. قرار است این فضاپیما ۳۵ بار از کنار قمرهای بزرگ مشتری عبور کند و در نهایت، از دسامبر ۲۰۳۴ تا سپتامبر ۲۰۳۵، در مدار قمر گانیمد قرار گیرد.