هزینه حمل کالا به روسیه ۶۵ درصد کاهش می‌یابد
برگشت بندر آستارا به مدار حملونقل
واردات و صادرات کالا از بندر آستارا تا ۵ سال آینده به ۵۰۰ هزار تن می‌رسد
سهیلا یادگاری
گروه اقتصادی
بندر استراتژیک آستارا، یک سال و نیم به‌خاطر مشکل لایروبی، فعالیت تجاری نداشت. فروردین امسال، لایروبی بندر در دستور کار سازمان بنادر و دریانوردی قرار گرفت و هفته گذشته بعد از پایان لایروبی، اولین کشتی تجاری از جمهوری آذربایجان وارد آستارا شد. به این ترتیب، پس از یک سال و نیم تعطیلی و انسداد مسیر کشتی بر اثر انباشت بیش از یک میلیون مترمکعب رسوب، با رسوب‌زدایی، فعالیت بندر از سر گرفته شده است.
آستارا آخرین نقطه مرزی کریدور شمال-جنوب در شمال غربی کشور است. توسعه زیرساخت‌های حمل‌و‌نقلی این بندر به منظور تجارت مستقیم و بدون واسطه با روسیه، اولویت برنامه‌های حمل‌و‌نقلی و ترانزیتی دولت است. با توجه به برنامه رشد ترانزیت 10میلیون تنی با روسیه، ارتقای حملونقل دریایی آستارا، حمل مستقیم کالا به بندر آستارخان روسیه و کاهش هزینه‌های حمل را امکان‌پذیر می‌کند.
لایروبی در کمترین زمان
سعید رسولی، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به اهمیت بنادر شمالی کشور در کریدور شمال–جنوب، گفت: «در مدت کوتاهی مسیر تردد کشتی‌ها در آستارا بازگشایی شد.»
به گفته رسولی لایروبی اولین مرحله از توسعه بندر است و برنامه‌های بلندمدت دیگری برای افزایش ظرفیت تجاری بندر آستارا قرار است اجرا شود.
وی افزود: «افزایش حجم تجارت با آذربایجان و کشورهای حوزه خزر، توسعه زیرساخت‌های بندری و لجستیکی، جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه‌های دریامحور از مهم‌ترین چشم‌اندازهای بنادر شمالی است. توسعه آستارا گامی مهم در تقویت همکاری‌های بین‌المللی ایران در حوزه حملونقل دریایی در خزر محسوب می‌شود.»
خروج بندر از انسداد تجاری
حسن یونسی، مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان در گفت‌و‌گو با «ایران» از افزایش عملکرد بندر آستارا از صفر به 100 هزار تن در 7 ماهه باقی‌مانده امسال خبر داد.
وی گفت: «با لایروبی بندر، کشتی تجاری به‌صورت ایمن وارد اسکله تجاری آستارا شد.»
به گفته مدیرکل بنادر گیلان، رسوب‌گیری آستارا نسبت به بنادر شمالی دیگر بیشتر است که کاهش تراز آب خزر در آن مؤثر است. در چند سال اخیر ناترازی در دریای خزر شیب تندی داشته و کاهش تراز آب خزر از 10 سانتی‌متر در سال اکنون به 25 سانت در سال رسیده است.
وی افزود: «برای توسعه آستارا، 2 پروژه در دست اجراست. پروژه اول لایروبی بندر در زمان کوتاه بود که انجام شد و پروژه بعدی بزودی شروع می‌شود. در این پروژه تخلیه یک میلیون متر مربع رسوب داخل مخزن اسکله انجام می‌شود تا از ورود رسوب یه کانال کشتیرانی جلوگیری شود. این پروژه حدود 5 میلیون دلار هزینه خواهد داشت که با مشارکت بخش خصوصی و دولت تأمین می‌شود. در این پروژه رسوبات با خط لوله به خشکی منتقل می‌شود.»
مدیرکل بنادر گیلان گفت: «با توقف عملیات کشتیرانی در آستارا، کالاها بین ایران و روسیه با واسطه و با حملونقل غیر مستقیم از مسیر جمهوری آذربایجان جابه‌جا می‌شد که هزینه حمل را بالا می‌برد. این در حالی است که هزینه صادرات مستقیم کالا از ایران به آستاراخان در روسیه 20 تا 25 دلار در هر تن است که کمترین هزینه در بین مدهای مختلف حملونقل است. تا پیش از این بدلیل وجود واسطه ها هزینه حمل کالا به روسیه تا 70دلار در هر تن متغیر بود.»
یونسی گفت: «تجارت با روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان از بندر آستارا انجام می‌شود. برنامه این است که بعد از لایروبی تا سال 1405، حدود 150 هزار تن کالا از آستارا وارد یا صادر شود و تا 5 سال آینده به 500 هزار تن برسد. بیشترین کالاهای صادراتی از آستارا، کالاهای کشاورزی، پتروشیمی، مصالح ساختمانی و مواد معدنی است و کالاهای وارداتی هم عمدتاً غلات، چوب، آهن آلات و خمیر کاغذ است.»
به گفته یونسی، عملکرد بندر انزلی، مهم‌ترین بندر تجاری گیلان نیز در 5 ماهه امسال (تا 11 مردادماه) 550 هزار تن بوده است.
مدیرکل بنادر گیلان خاطرنشان کرد:«لایروبی بندر آستارا ورود کشتی‌هایی بزرگ و ۲۵۰۰ تنی به بندر را میسر می‌کند. اکنون با لایه‌برداری و افزایش عمق کانال ورودی اسکله آستارا، کشتی به اندازه و وزن بالا در این بندر می‌تواند پهلوگیری کند.»
راه‌اندازی دوباره حملونقل ترکیبی در آستارا
با توجه به اینکه برنامه هفتم توسعه، ترانزیت 40 میلیون تن کالا از قلمرو سرزمینی را هدف قرار داده است، تکمیل کریدور شمال جنوب در شمال کشور، در تحقق این برنامه نقش ایفا خواهد کرد. از سوی دیگر واردات غلات کشور، عمدتاً از روسیه و از انزلی، کاسپین و آستارا، 3 بندر تجاری در گیلان و بندر امیرآباد، انجام می‌گیرد، بنابراین توسعه این بنادر با هدف تسهیل تأمین کالاهای اساسی، خواهد بود. یکی از مهم‌ترین اهداف توسعه بندری آستارا بویژه بعد از شیوع کرونا، تبدیل بندر به یکی از قطب‌های واردات و ترانزیت غلات است. واردات غلات از بندر آستارا و همچنین ترانزیت آن به مقاصدی مانند عراق و کشورهای آسیای میانه است.
هادی حق شناس، استاندار گیلان، در گفت‌و‌گو با« ایران »با اشاره به اینکه آستارا در کنار بنادر انزلی و کاسپین، ظرفیت بنادر شمالی در نقش‌آفرینی در تجارت کشور را افزایش داده است، گفت: «مزیت آستارا این است که نزدیک‌ترین مرز زمینی به جمهوری آذربایجان و استان اردبیل است که علاوه بر کشتیرانی، مرز ریلی و جاده‌ای هم دارد.»
حق شناس افزود: «کالاها از جنوب کشور از طریق زمینی ریلی و یا کشتی از آستارا به روسیه یا آذربایجان منتقل می‌شود. به عبارتی در آستارا حملونقل ترکیبی داریم که در حال حاضر بهترین نوع حملونقل در دنیا است.»
وی افزود: «آستارا مهم‌ترین حلقه از کریدور شمال-جنوب در کنار دریای خزر است که پس از لایروبی و بازگشایی، ظرفیت مناسبی برای ارتباط تجاری ایران با 4 همسایه شمالی در کنار دریای خزر را فراهم می‌کند.»
استاندار گیلان گفت: «سال گذشته 2 میلیون تن کالا از جاده و ریل از طریق آستارا وارد، صادر و ترانزیت شد. با افزوده شدن ظرفیت دریایی بندر، تجارت در این منطقه افزایش پیدا می‌کند و ما تجارت یک میلیون تنی را برای کشتیرانی آستارا در نظر گرفته‌ایم.»
